Breyten Breytenbach
In Parys ontmoet hy Yolande Ngo Thi Hoang Lien, 'n Franse vrou van Viëtnamese oorsprong, met wie hy later trou. Kragtens die Wet op Verbod van Gemengde Huwelike 55 van 1949 was Breytenbach se huwelik in sy tuisteland ongeldig. In 1972 word so 'n visum vir die eerste keer toegeken aan hom en Yolande en keer hulle, te midde van groot mediadekking, na Suid-Afrika terug vir 'n skrywerskongres aan die Universiteit van Kaapstad. Tydens 'n onwettige besoek aan Suid-Afrika in 1975 is hy verraai, gearresteer en gevonnis tot nege jaar tronkstraf vir hoogverraad. Na baie internasionale bemiddeling is hy vrygelaat in 1982.
Wat sy letterkunde betref is Breytenbach met eerste oogopslag klassifiseerbaar as surrealis. Sy debuutbundel, Die ysterkoei moet sweet, kan as 't ware as een van die grootste vernuwende werke van die tyd gesien word. Die surrealistiese invloed en die verkenning van die Zen-Boeddhisme word met gemengde gevoelens in Suid-Afrika ontvang. Dit is egter hierdie bundel wat hom groepeer met ander sogenaamde Sestigers, vernaam Jan Rabie en André P Brink wat ook rondom daardie tyd in Parys gewoon en geskryf het.
Tans verdeel hy sy tyd tussen Europa, Afrika en die VSA. Hy is 'n gasdosent by die Universiteit van Kaapstad in die Geesteswetenskappe (sedert Januarie 2000) en is ook betrokke by die Gorée-instituut in Dakar, Senegal en by die Columbia Universiteit van New York.
Breytenbach se werk sluit poësie, romans en essays in. Hy is ook bekend vir sy skilderwerk.
Eilandaantekeninge
2022-04-14"Terug in die paradys van soet verrottende tyd, opeens, skielik, asof niks intussen gebeur het nie. En tog – hoe lank? – drie jaar? Waar is dit heen? Wat het daarvan geword? Was dit dan net ’n breuk in bewuste syn?"
Teenstemtweespraak
2021-09-16Op Breyten Breytenbach se 82ste verjaardag sluit LitNet sy Stemme-projek saam met die Suidoosterfees, NATi en KKNK af met Breyten se monoloog Teenstemtweespraak. Antoinette Kellermann is voor die kamera en Marthinus Basson is in die regisseurstoel.
Uit die argief, US-taaldebat: 'n Ope brief aan Wim de Villiers aangaande sy bestuur se voorgestelde taalbeleid
2021-03-10"Wil u werklik dat u en u bestuur deur die geskiedenis gebrandmerk word as bevorderaars van ’n kulturele uitwissing tot voordeel van ’n totalitêre dogma wat op koloniale taal berus?"
(’n voorlopige versverslag uit die pyn(ver)werkerswinkel)
2021-01-19LitNet is 21 jaar oud. Met die ondersteuning van die Hiemstra Trust vier ons dié mylpaal met nuwe verse deur ons voorste digters. Lees Breyten Breytenbach se gedig hier.
Breyten Breytenbach: Sal die nood ons leer herbesin?
2020-04-24"Ons is ’n bastervolk van vele oorspronge en volledig en onlosmaaklik inheems as Afrikane. Ons is (nie as enigstes nie maar net so 'geregtig' as wie dan ook) van die oorspronklike synsnyers en agter-die-sterre-aan-lopers. Ons taal moes gesmee en gelouter en versoepel word omdat ons hier moes oorlewe, moes andersmaak en andersword. Die storie is nog lank nie verby nie ..."
US-konvokasie 2018: Breyten Breytenbach reageer op Jeremy Vearey se toespraak
2018-11-19"Ek weet nie of ons ooit gaan ontkom aan die moedswilligheid om strooipoppe op te stel en eenvoudig die ander se motiewe te bly wantrou nie. Dit is ook die nalatenis van wat die gedwonge skeiding van ons gemaak het." Breyten Breytenbach reageer op Jeremy Vearey se US-konvokasietoespraak.
In memoriam: Keorapetse Willie Kgositsile – A letter by Breyten Breytenbach
2018-01-04"He lived as if he was a reed for the tunes and the rhythms and the winds of his time, and in that he was the reed of our turbulent passage on earth, perhaps transmitting a very ancient song to us."
Sensuur: The President's Keepers deur Jacques Pauw
2017-11-07"Sensuur of ander intimiderende aksies om die waarheid omtrent die straffeloses se etiese verrotting te probeer fnuik, of die bekendmaking daarvan te verbied, gaan ’n klimaat van gevaarlike wantroue net vererger."
US-taalbeleid: Breyten Breytenbach reageer op Anton van Niekerk se brief
2016-04-20"... u ideologie van pragmatisme herinner my aan die fris kêrel wat sy ma en pa vermoor het en nou by die hof pleit om vonnisversagting uit hoofde van die feit dat hy ’n weeskind is …"
The art of saam-mekaar-andersmaak: Breyten Breytenbach in response to Lis Lange's letter
2016-02-09"Now why would South Africa decide to go the opposite, reactionary, outdated, self-negating way of trying to impose the hegemony of the imperial tongue? As if that would somehow hide the real problems that we avoid facing at our peril!"
US-konvokasietoespraak: Die koei in die bos
2016-01-26"Indien Afrikaans as omgangstaal, administratiewe taal, onderrigtaal hier sou verketter word en krimp, gaan dit uiteindelik tot ’n onvermydelike tot niet maak van ’n kosbare en geskakeerde instrument van bewuswording lei."
Breyten Breytenbach se woord van die jaar 2015
2015-11-30Wat is Breyten Breytenbach se #litnetwoord2015?
Omtrent "die aanpraat van die skilderye"
2015-11-17"julle wat ouer en meer gekonfyt mag wees
in die na-aap van Europese tierlantyntjies
moet tog mooi omsien na die nuwelinge
op Afrikaanse bodem
wat nog nie gebloed is
in openbare onsedelikhede nie"
Enkele stellings rondom Afrikaans (Uit: Parool/Parole)
2015-11-13"In Suid-Afrika – en tot ʼn mate ook internasionaal – is dit gemaklik en opsetlik om Afrikaans uit te sonder en beswadder met die kwas van rassisme."