Ben en die groot toets deur Zuléka Smit: ’n lesersindruk

  • 0

Hierdie lesersindruk is uit eie beweging deur die skrywer daarvan aan LitNet gestuur.

Titel: Ben en die groot toets
Skrywer: Zuléka Smit
Illustreerder: Johann Strauss
Uitgewer: LUCA
ISBN: 9780637000727

Ek was besig om bloukaas op my broodjie te smeer toe ek die mooiste ding sien: Ons straatkat met sy geknakte stert lê en speel met ons optelhond. Kat kap-kap met sy poot, hond lek die kat en stoot-stoot met haar neus. Te mooi. Dis nie veronderstel om so te werk nie, maar daar het jy dit.

Ben, die hoofkaraktertjie in die boek, is vreeslik lief vir sy mamma se toebroodjies, maar ek is doodseker dat hy nie sy mond sal waag aan kaas wat ruik soos gister se sokkies nie. Jig, sies!

Sien, bloukaas is óók nie veronderstel om te werk nie, tog eet ek dit.

Nou ja. Ek voel oor preekboeke soos baie kinders sou voel wanneer hulle aan vrot sokkies op brood dink. Dis nie veronderstel om te gebeur nie. Tog, al is dit nie veronderstel om te werk nie, sal Ben en die groot toets vir baie kinders baie beteken.

Die storie

Die verhaallyn is eenvoudig en presies reg vir die ouderdomsgroep waarop die boek gerig is. Ben hou van skool, sy onnie is baie vriendelik, en die toebroodjies wat sy ma vir hom inpak, is lekker.

Ben het wel ’n probleem: “Party klanke KLINK vir hom dieselfde en ander LYK vir hom baie dieselfde. Ben sukkel veral met die b- en die d-klank.” (Klem deur die outeur; bladsye nie genommer nie.)

Die onnie gebruik besems en doughnuts om die klas te help verstaan. Pedagogies is hier reeds ’n dilemma, want onder druk gaan die arme kind nie kan onthou aan water kant van die doughnut daar ’n streep moet wees nie. Maar goed.

Ben onthou dit gelukkig op ’n manier, tot die onnie aankondig dat hulle die volgende dag toets skryf. Toe word Ben só bang dat hy naar en siek voel, só erg dat die skool se sekretaresse huis toe bel en sy ma vra om Ben te kom haal.

Ben se ma ken haar seun goed en besef dat iets pla. Hy vertel dan vir haar van die toets en hoe bang hy is.

Op die bladsy waar Ben en sy ma teenoor mekaar sit met ’n sjokoladedrankie, staan: “Mamma herinner Ben aan Jesaja 41:10: ‘Moenie bang wees nie.’

Op die volgende bladsy: “Ben, as jy jou bes doen, sal Jesus die res doen en hoef jy nie bang te wees nie. Ons gaan vandag hard werk en Mamma gaan jou help sodat jy goed voorbereid is vir hierdie toets.”

Nou ja.

G’n boek vir kinders is veronderstel om te preek nie en party teoloë mag dalk vrae oor sulke lukrake uitsprake vra. Tog: Vir Ben help dit. Punt.

Ek vermoed hierdie eenvoudig lessie gaan vir nog baie ander kinders ook veel beteken.

LUCA as uitgewer

LUCA is die uitgewer in die Penguin Random House / LAPA-stal wat gestig is om met Lux Verbi en CUM-boeke mee te ding.

Die invalshoek sal dus sonder twyfel Bybels wees.

Ouers wat van sulke boeke hou, kan dus aanneem dat hier ’n bepaalde etos uit die boek sal straal, en dis presies wat ’n mens kry.

Ouers wat hul nie kan vereenselwig met sulke teologiese opvattings nie, kan gerus na ander drukname kyk.

.......
Kinders sal hierdie storie, met die mooiste kleurvolle illustrasie, baie geniet en leersaam vind, en hulle met Ben kan vereenselwig. Hierdie boek is ’n móét vir enige kind wat oor die drumpel stap om die wêreld van klank en lees te betree.
.......
Illustrasies

Johann Strauss het die boek baie mooi geïllustreer. Vanaf die voorblad tot die einde is die uitdrukkings op Ben se gesig totaal gepas. Die prente vertel ’n hele storie, soos dit hoort. Dit sal ouers en onderwysers loon om die boek saam met kinders te lees juis vóór hulle self die klanke kan vorm. Die jong leser moet self gevra word wat Ben se gesig sê. Kinders leer lees deur te interpreteer en Strauss se illustrasies vertel die verhaal.

Vir die regte kind in die regte gesin is hierdie boek se boodskap dus al verstaanbaar lank voor hulle, soos Ben, moet leer aan watter kant die b of die d se strepie nou eintlik lê.  En, ja, wanneer die lesertjies dan kom waar Ben nou is, gaan hy of sy waarskynlik die boek se boodskap onthou.

LUCA het ST Potgieter, ’n opvoedkundige sielkundige, gevra om iets vir die agterblad te skryf. Daar staan:

Kinders sal hierdie storie, met die mooiste kleurvolle illustrasies, baie geniet en leersaam vind, en hulle met Ben kan vereenselwig. Hierdie boek is ’n móét vir enige kind wat oor die drumpel stap om die wêreld van klank en lees te betree.

’n ATKV-Woordveertjie

Ek pes boeke wat preek, en Grommige Sakkie sal kan vinger wys na van die pedagogiese én teologiese aspekte in die teks. (Hel, dit klink geleerd – dink die doktore ook so?)

Ek sou as uitgewer byvoorbeeld nie ’n sin soos hierdie in ’n kinderboek toelaat nie: “Dankie, Mamma, ek sal altyd onthou dat hardwerkendheid, trots en passie by myself moet begin.”

Helaas.

Gelukkig is Grommige Sakkie nie die teikenmark nie. Gelukkig is daar kinders wat kinderlik opgewonde is oor Ben en die groot toets.

Hoe weet ons dit?

Wel, dis maklik om te bewys. Ben en die groot toets is in 2024 met ’n ATKV-Woordveertjie beloon.

Dis ’n pluimpie, sê ek geleerd. Maar van veel groter belang is dat die beoordelaars van die Woordveertjies jong lesers self is. Dis nie ooms wat hierdie pryse toeken nie – dis die teikenmark wat die boek geweeg en dit Veertjie-waardig gevind het.

Ben en die groot toets het dus reeds vir talle jong lesers baie beteken, en dit sal in die toekoms nog vele leerders help om nie onnodig bang te wees voor ’n groot toets nie.

Staan daar nie in die Bybel dat die koninkryk beërwe sal word deur dié wat kinderlik glo nie?

Dus?

Ek is heeltemal bereid om my eie vooroordele eenkant toe te skuif. Hierdie boek sal vir die regte kind ontsettend baie beteken. Ek eet immers bloukaas.

Lees ook:

Die Smooie en die Smoue deur Julia Donaldson: ’n lesersindruk

Kode bruin! Die goorste week ooit!-kinderboekreeks: ’n jonglesersindruk

Goue lint, my storie begint: Die mag van volwassenes se boekkeuses vir kinders

Goue lint, my storie begint-rubriek: die waarde van illustrasies in kinderboeke

 

  • 0

Reageer

Jou e-posadres sal nie gepubliseer word nie. Kommentaar is onderhewig aan moderering.


 

Top