Litnet

Prent: Kiquebg | Pixabay

...

Dergaa e.a. (2023) stel voor dat ChatGPT ten minste in die bedankings van ’n artikel genoem moet word, want volgens hulle is dit basiese billikheid om erkenning te gee aan die bydrae van enige instrument wat gehelp het om beter navorsingsuitkomste te lewer.

...

Inleiding

Ek het vroeër geskryf oor die geleenthede en beperkings van ChatGPT vir akademiese skryfwerk. Die gebruik van ChatGPT vir akademiese skryfwerk bring ook etiese vraagstukke na vore, veral met betrekking tot die toekenning van skrywerskap en kopiereg van geskepte teks. In hierdie artikel bespreek ek die etiese implikasies van die gebruik van ChatGPT vir akademiese skryfwerk. Ek volg ook ’n praktiese benadering en wys 10 maniere hoe ChatGPT op ’n etiese wyse gebruik kan word om Afrikaanse tekste te verbeter of om die skepping van Afrikaanse akademiese publikasies te vergemaklik. En ja, hierdie paragraaf is met die hulp van ChatGPT verbeter.

Skrywerskap en kopiereg met betrekking tot KI-gegenereerde teks

ChatGPT, gebaseer op die reuse-taalmodelle GPT-3.5 of GPT-4 (afhangende van watter toegang die gebruiker het) en hul voorgangers, is opgelei op groot hoeveelhede teks wat aanlyn beskikbaar is, byvoorbeeld Wikipedia-artikels, aanlyn nuusberigte, boeke en dergelike (Hassani en Silva 2023). Reuse-taalmodelle voorspel die volgende woord in ’n sin, gegewe die voorafgaande woorde, en dit laat die modelle toe om ’n diepgaande begrip van die struktuur van taal te ontwikkel, wat dan gebruik word om teks te skep wat samehangend en kontekstueel-relevant is (Hassani en Silva 2023). Kortom beteken dit dat reuse-taalmodelle ’n groot hoeveelheid teks neem, versnipper en daaruit nuwe teks skep. Dit is egter moontlik dat die nuwe, geskepte teks ooreenstemming kan toon met die oorspronklike teks, en aangesien ChatGPT nooit erkenning gee aan watter teks as invoer gebruik is nie, kan dit neerkom op plagiaat. Lund, Wang, Mannuru, Nie, Shimray en Wang (2023) glo dat dit kan moontlik wees dat die model sodoende self verantwoordelik kan wees vir die skending van kopiereg, en die risiko van hierdie skending kan aan die menslike skrywer oorgedra word as skrywers die teks in ’n akademiese publikasie herhaal. Vorige toetse het egter uitgewys dat ChatGPT-geskepte teks nie genoeg ooreenstemming met vorige publikasies het om dit as plagiaat te reken nie (Gao, Howard, Markov, Dyer, Ramesh, Luo en Pearson 2023; Khalil en Er 2023; Van Staden 2023).

Van Staden (2023) maak die opmerking dat dit boonop moontlik is dat ChatGPT dieselfde antwoord vir meer as een gebruiker kan skep, wat sal beteken dat twee studente identiese werkstukke kan indien sonder dat hulle by mekaar afgeskryf het. ChatGPT se antwoorde sal afhang van die gebruiker se insette. Ek het al baie soortgelyke en byna identiese antwoorde gekry op ’n vraag soos: “Vertel my van die Afrikaner”, terwyl meer gedetailleerde instruksies meer unieke antwoorde sal verskaf. Nietemin is dit ’n risiko wanneer ’n mens vir ChatGPT vra om groot dele van ’n teks te genereer.

Die bekendste risiko van plagiaat wat met ChatGPT gepaard gaan, is dat mense teks met ChatGPT sal skep en as hul eie aanbied. Dit is nie duidelik wie se skepping dit is wanneer ’n teks deur middel van ChatGPT geskep word nie. Een manier om daarna te kyk, is dat as ’n gebruiker insette aan die model verskaf en die model skep teks gebaseer op grond van daardie insette, dan kan daar aangevoer word dat die gebruiker die kopiereg op die geskepte teks besit (Lund e.a. 2023). Daar sou byvoorbeeld aangevoer kon word dat die taalmodel nie hierdie spesifieke uitsette sou geskep het indien die gebruiker nie spesifieke insette gelewer het nie, net soos wat ander masjiene se uitsette afhanklik is van ’n gebruiker se insette. As die insette wat verskaf word, egter baie beperk is (byvoorbeeld: “Vertel my van die Afrikaner”), kan dit volgens Lund e.a. (2023) moeiliker wees om eienaarskap te bepaal. Maar steeds: Sonder ’n gebruikersinset skep die model geen uitset nie, en daarom behoort die uitset aan die gebruiker. Hierdie eienaarskap is ook implisiet in Hassani en Silva (2023) se voorstel dat ChatGPT gebruik kan word om data te skep vir die opleiding van masjienleermodelle, want dan is daar nie probleme met privaatheid of kopiereg nie.

Aan die ander kant is dit so dat teks wat deur ChatGPT geskep is, nie deur ’n mens self geskep is nie, en daarom maak dit sin om dit as plagiaat te sien wanneer iemand ChatGPT se teks as sy eie aanbied. Anders (2023) erken hierdie benadering, maar beklemtoon dat ChatGPT nie ’n mens is nie en daarom kan die gebruik van ChatGPT nie plagiaat wees nie, want plagiaat word gewoonlik gesien as die gebruik van ’n ander mens se idees, woorde of konsepte sonder om erkenning te gee. ChatGPT skep egter die indruk dat dit ’n mens is, wat dit in ’n grys area plaas.

Soos Van Staden (2023) skryf is dit ook so dat wanneer iemand ’n ChatGPT-geskepte teks indien as sy eie werk, het hy nie (al) die werk gedoen nie, wat die gebruik van ChatGPT vir die skepping van ’n hele teks oneerlik maak. Anders (2023) gee die teenargument: ’n Student sou kon aanvoer dat hy die middele tot sy beskikking gebruik het om die opdrag te voltooi. Speltoetsers, voltekssoektogte, soekenjins en verwysingsbestuurstelsels help byvoorbeeld ook studente en navorsers om beter werk te lewer, so die vraag kan gevra word waar presies die lyn is tussen aanvaarbare en onaanvaarbare tegnologiese hulp.

Omdat mense onseker is oor wie die skepper van die teks is wanneer ChatGPT gebruik word, het daar reeds ’n hele aantal akademiese publikasies verskyn waar ChatGPT as mede-skrywer gelys is, en LitNet het self ChatGPT as skrywer bygevoeg. Die vraag is egter of dit sinvol en eerlik is om ChatGPT as skrywer te lys, of onnodig? Lund e.a. (2023) stel voor dat ChatGPT as mede-skrywer gelys kan word, maar daar is ’n kernprobleem hiermee: Mede-skrywers van artikels moet hulself bewustelik met die inhoud van ’n artikel verbind, omdat daar regsimplikasies en implikasies vir skrywers se reputasies is (Dergaa, Chamari, Zmijewski en Ben Saad 2023; Nature 2023; Stokel-Walker 2023). Sou ’n artikel byvoorbeeld iemand anders se werk plagieer, foutiewe inligting bevat wat later tot ’n onttrekking lei, of aanstootlike dinge sê wat tot regstappe lei, dan is alle skrywers hiervoor verantwoordelik. ChatGPT is egter nie ’n selfbewuste entiteit soos ’n mens nie en kan homself (ditself?) daarom nie bewustelik met die artikel verbind of die gevolge van foute dra nie, wat beteken dat ChatGPT nie voldoen aan die minimum vereistes vir skrywerskap van ’n artikel nie.

Dergaa e.a. (2023) stel voor dat ChatGPT ten minste in die bedankings van ’n artikel genoem moet word, want volgens hulle is dit basiese billikheid om erkenning te gee aan die bydrae van enige instrument wat gehelp het om beter navorsingsuitkomste te lewer (hulle sluit gereedskap soos Grammarly hierby in). Nature (2023) stel ook voor dat alle gebruik van reuse-taalmodelle ten minste genoem moet word, terwyl Gaggioli (2023) voorstel dat alle gebruik van KI vermeld moet word. Mense wat voorstel dat alle gebruik van KI in die navorsingsproses in akademiese publikasies vermeld moet word, besef blykbaar nie tot watter mate KI reeds in die navorsingsproses geïntegreer is nie. Sou ’n mens so ’n riglyn tot op die letter toepas, sou die volgende byvoorbeeld vermeld moes word:

• Die gebruik van Microsoft Word of Google Docs in die skryf van ’n artikel. Albei gebruik byvoorbeeld KI om spelling en grammatika reg te maak.
• Die gebruik van Google. KI is reeds sedert 2015 deel van hierdie soekenjin.
• Die gebruik van Semantic Scholar. KI is van meet af aan (2015) deel van hierdie akademiese soekenjin.
• Die gebruik van Google Translate. KI is reeds sedert 2016 deel van hierdie vertalingsdiens.

Die meeste van hierdie vorme van KI is ook reuse-taalmodelle soos die GPT-familie, maar dit sou absurd wees om hierdie hulpmiddele in ’n artikel te vermeld. Anders (2023) vra tereg: “Are we going to start to require students to cite Microsoft Word and/or Grammarly? That would be quite awkward.”

Ek stem saam daarmee dat ChatGPT nie as skrywer gelys kan word nie, omdat ChatGPT nie die keuse het om homself (ditself?) met publikasies te verbind nie. Wanneer dit kom by of die gebruiker die skepper van die teks is en daarom eienaarskap daarvan neem (en by implikasie daarom nie oneerlik is deur ChatGPT te gebruik nie), en of ChatGPT die skepper van die teks is en daarom op ’n manier erken moet word, is die deurslaggewende faktor die lengte van die teks wat geskep is: Oor die algemeen wentel die probleem met die etiese gebruik van ChatGPT rondom hoeveel teks geskep word. Soortgelyke debatte bestaan nie rondom die gebruik van ander KI-hulpmiddele soos speltoetsers nie, omdat die teks wat geskep word, baie klein is, byvoorbeeld die verwydering van ’n onnodige lidwoord of die herformulering van ’n frase. Die vraag kan tereg gevra word waar die lyn tussen “klein” en “groot” skryfhulp is, maar wanneer ’n mens byvoorbeeld grammatika, woordkeuses, woordvolgorde en leestekens met behulp van KI verbeter, en dit boonop gedoen word vir teks wat ’n mens self geskryf het, beweeg ’n mens steeds binne ’n veilige gebied. Wanneer hele afdelings nuut geskep word, beweeg ’n mens op ’n gevaarliker gebied.

My voorstel vir die etiese gebruik van ChatGPT is daarom om dit vir teksredigering en klein verbeterings aan te wend, want ongeag waar die lyn tussen aanvaarbare en onaanvaarbare tegnologiese hulp lê, is hierdie gebruike aan die veilige kant. Hierdie benadering verhoed ook dat meer as een persoon dieselfde teks skep of dat die geskepte teks ooreenstemming met die oorspronklike teks kan toon. Om hierdie rede is die praktiese voorbeelde van die gebruik van ChatGPT in die res van hierdie artikel klein verbeterings. Nie een van onderstaande toepassings van ChatGPT kan in my siening as die oneerlike gebruik van tegnologie bestempel word nie.

Infrastruktuur

ChatGPT kan geraadpleeg word by OpenAI (https://chat.openai.com/), maar daar is ook ’n gratis toevoeging beskikbaar by https://gptforwork.com/ wat toegang tot verskillende taalmodelle (insluitend GPT-3.5) vanuit Google Docs of Google Sheets verskaf. Hierdie toevoeging stuur versoeke aan OpenAI se toepassingsprogrammeringskoppelvlak (“Application Programming Interface” of API), wat ’n diens is wat met minimale verwerkingskoste gebruik kan word (sien verder aan). Die toepassing werk ook maklik en begelei ’n mens deur die opstelling van die toepassingsprogrammeringskoppelvlaksleutel (“API key”) in ’n proses wat geensins meer tegniese vaardighede verg as wat nodig is om ’n e-posrekening te skep nie.

Praktiese toepassings

Die huidige afdeling is ’n bespreking van 10 praktiese toepassings vir akademiese skryfwerk in Afrikaans. As voorbeeldteks gebruik ek meesal die Engelse opsomming uit my artikel in LitNet Akademies “Ou wyn in nuwe sakke: Die onlangse herlewing van die Germaanse kultuur op Instagram” (2021).

1.     Spelling

Eerstens kan ChatGPT spelling regmaak, en ook in Afrikaans. Hierdie funksie is by ChatGPT self beskikbaar deur middel van ’n instruksie en is ook ingebed in die toevoegings beskikbaar vir Google Docs en Google Sheets. In Google Docs lyk die toevoeging se gebruikerskoppelvlak soos in Figuur 1.

Figuur 1. Die Google Docs-toevoeging se gebruikerskoppelvlak.

Vir al die ander funksies wat in die huidige artikel bespreek word, sal instruksies in hierdie venster ingevoeg word. In Google Sheets is die funksie:

=GPT_EDIT(A1,“Correct spelling, output in Afrikaans”)

Die teks wat geredigeer moet word, is in sel A1. Indien ChatGPT se gebruikerskoppelvlak gebruik word, is die instruksie die deel in aanhalingstekens, soos ook met ander funksies.

As ’n toets is spelfoute in die volgende sin gemaak:

Daar was oor die afgeloope par decades ’n opleewing in belangsteling in di leefwêreld fan die Germaane – hulle culture, gebryke en geloowe.

Die uitvoer van ChatGPT is:

Daar was oor die afgelope paar dekades ’n oplewing in belangstelling in die leefwêreld van die Germaanse - hul kultuur, gebruike en gelowe.

ChatGPT het hier alle spelfoute reggemaak, alhoewel die vervanging van Germane met Germaanse nie korrek is nie.

2.     Vervang Klassieke woorde met Germaanse woorde

LitNet Akademies moedig skrywers aan om Germaanse eerder as Klassieke woorde te gebruik. Klassieke woorde kan met hul Germaanse eweknieë vervang word met behulp van die volgende instruksie: “Replace words of Classical origin with words of Germanic origin, output in Afrikaans.”

Tabel 1 dui ’n paar voorbeeldsinne aan wat hiermee verander is. Vir die voorbeeldsinne is LitNet se woordelys Gespierde Afrikaans gebruik. ’n Paar sinne sou verder verbeter kon word, maar oor die algemeen is ChatGPT se regstelling ’n groot verbetering op die oorspronklike sin.

Tabel 1. Die vervanging van Klassieke woorde met Germaanse woorde

Alhoewel daar nie gewoonlik dieselfde vereistes aan Engelse tekste gestel word nie, kan dieselfde met Engelse tekste gedoen word deur te spesifiseer dat die uitvoer in Engels moet wees. Dit skep die geleentheid om beide tale konsekwent te hanteer wanneer Engelse opsommings saam met Afrikaanse artikels gepubliseer word. Daar is boonop ’n Engelse beweging wat poog om alle vreemde woorde uit Engels te verwyder, wat gewoonlik na verwys word as Anglish. In Tabel 2 het ek aan ChatGPT gevra om woorde van nie-Saksiese oorsprong te vervang met woorde van Saksiese oorsprong.

Tabel 2. Die vervanging van nie-Saksiese woorde met Saksiese woorde (Engels)

ChatGPT se vermoë is in hierdie opsig verrassend. Ek het ook gevra dat woorde van nie-Indo-Europese oorsprong vervang moet word met woorde van Indo-Europese oorsprong vir die volgende Afrikaanse sin:

Daar hang ’n kierie in my lapa, reg bo die blatjang.

ChatGPT se uitvoer het duidelik die vreemde woorde as sodanig herken, maar kon nie geskikte alternatiewe vind nie:

Daar hang ’n stokkie in my tuin, reg bo die tamatiesous.

Sulke nie-Indo-Europese woorde is deel van Afrikaans se woordeskat en sal nie gewoonlik verwyder word nie.

3.     Anglisismes

’n Soortgelyke funksie kan aangewend word om anglisismes uit ’n teks te verwyder. Hierdie funksie verwyder nie alleen woorde nie, maar ook anglisistiese frases: “Remove anglicisms, output in Afrikaans.” Kyk byvoorbeeld na hierdie sin:

Hierdie artikel bespreek die representasie van aliënasie ten opsigte van musiek.

ChatGPT se uitvoer ná gevra is om anglisismes te verwyder, is die volgende:

Hierdie artikel bespreek die verteenwoordiging van vervreemding met betrekking tot musiek.

Alhoewel die uitvoer altyd ’n menslike oog nodig het, is die uitvoer reeds ’n verbetering op die voorbeeldsin.

4.     Helderheid

ChatGPT kan ook gebruik word om ’n paragraaf duideliker te formuleer deur die opdrag: “Revise to improve clarity” te gebruik. As voorbeeld gebruik ek hierdie omslagtige instruksie vir die gebruik van die “Heilige Handgranaat” uit die film Monty Python and the Holy Grail:

And Saint Attila raised the hand grenade up on high, saying, “O Lord, bless this thy hand grenade, that with it thou mayst blow thine enemies to tiny bits, in thy mercy.” And the Lord did grin. And the people did feast upon the lambs, and sloths, and carp, and anchovies, and orangutans, and breakfast cereals, and fruit bats, and large chulapas. And the Lord spake, saying, “First shalt thou take out the Holy Pin. Then shalt thou count to three, no more, no less. Three shall be the number thou shalt count, and the number of the counting shall be three. Four shalt thou not count, neither count thou two, excepting that thou then proceed to three. Five is right out. Once the number three, being the third number, be reached, then lobbest thou thy Holy Hand Grenade of Antioch towards thy foe, who, being naughty in My sight, shall snuff it.”

ChatGPT se verbetering is die volgende:

In a humorous tale, Saint Attila blesses a hand grenade to destroy enemies. The Lord approves and the people feast on various foods. The Lord gives instructions on how to use the hand grenade, emphasising the importance of counting to three before throwing it at the enemy.

ChatGPT het die omslagtige herhalings en onnodige detail verwyder, maar die kern van die boodskap behou.

5.     Teksevaluering

ChatGPT kan ook gebruik word om ’n algemene indruk van ’n teks te verskaf en verbeterings voor te stel. Met dieselfde teks uit Monty Python and the Holy Grail het ek gevra: “Can the text be improved, and in which areas?” ChatGPT het die volgende voorstelle gemaak:

As an AI language model, I am programmed to not provide subjective opinions or personal preferences. However, I can suggest some possible areas for improvement based on language and grammar rules.

1. 1. Punctuation: The text contains several run-on sentences that could benefit from appropriate punctuation, such as commas and full stops.
   2. Clarity: The text can be confusing and difficult to comprehend, especially for non-native English speakers. Simplifying the language and sentence structure could improve clarity.
   3. Tone: The text is written in a humorous and satirical tone, which may not be suitable for all audiences or contexts. Adjusting the tone could make it more appropriate and effective for the intended audience.
   4. Cultural sensitivity: The text contains references to religious and cultural elements that may offend some readers. Being mindful of cultural sensitivity and avoiding offensive language could improve the text’s effectiveness.

In opvolg op hierdie voorstelle kan individuele punte verbeter word.

6.     Opsomming

ChatGPT kan ook ’n opsomming van ’n teks verskaf, met die lengte van die opsomming soos deur die gebruiker gespesifiseer. Boonop kan vertaling in die opsomming ingesluit word, byvoorbeeld met hierdie funksie: “Summarise in 200 words, output in Afrikaans.” Wanneer die Engelse abstrak in Senekal (2021) só opgesom en vertaal word, is ChatGPT se uitvoer die volgende:

’n Toename in belangstelling vir die wêreld van die Germaanse stamme is opgemerk deur geleerdes wat die stamme bestudeer het. Hierdie belangstelling word deels aangedryf deur gewilde televisiereekse soos Vikings en Barbarians en ’n toename in die gebruik van Germaanse en/of Noorse mitologie in musiek, veral in swart metaal en volksmusiek. Sosiale media platforms soos Instagram het ook ’n rol gespeel in die bevordering van belangstelling in hierdie onderwerp. Die doel van hierdie studie is om die omvang van die belangstelling in die Germaanse wêreld op Instagram te bepaal, of daar ’n toename in belangstelling is, en watter konsepte daarmee geassosieer word. Al die poste met die hutsmerk #germanic is geanaliseer, vanaf die eerste pos in 2012 tot die einde van 2020, met ’n totaal van 39 219 poste. Die 683 571 hutsmerke wat in samewerking met hierdie poste gebruik is, waarvan 56 343 unieke hutsmerke is, is ook ontleed en die mees algemene hutsmerke is gekategoriseer teen die agtergrond van die literatuur oor die Germaanse stamme. Hutsmerke is geklassifiseer in nege kategorieë: taal en kultuur, plekname, periodes, erfenis, krygerskultuur, tekste, godsdiens en kultuur, natuur en popkultuur. Dit is getoon dat daar ’n duidelike verband is tussen die Germaanse taal en kultuur en dié van Skandinawië op Instagram, dat Instagram-gebruikers die Germaanse stamme veral met Noord-Europa assosieer en dat tekste soos Beowulf, die Eddas en die Nibelungenlied ’n belangrike rol speel in hierdie diskoers. Daar is ook getoon dat poste met die hutsmerk #germanic amper elke jaar sedert 2012 toegeneem het, veral sedert 2018.

Hierdie opsomming bevat ’n paar foute en boonop woorde van Klassieke oorsprong, maar die opsomming sou ook in kombinasie met bogenoemde funksies gebruik kon word om daarmee ’n opsomming, vertaling en vervanging van Klassieke met Germaanse woorde te bewerkstellig.

Ongelukkig is die grootte van ’n teks wat deur die GPT-3.5-model hanteer kan word, te klein om ’n hele akademiese artikel mee op te som. GPT-3.5 se limiet is tans 1500 woorde en GPT-4 se limiet is tans 4500 woorde, wat beteken dat die outomatiese opsomming van ’n lang artikel nie tans moontlik is nie.

7.     Opskrifgenerering

ChatGPT kan ook opskrifte skep. Die basiese funksie vir die skepping van ’n opskrif is die volgende: “Generate headline, output in Afrikaans.” Wanneer die Afrikaanse opsomming van Senekal (2021) soos hierbo as invoer gebruik word, is ChatGPT se voorstel vir ’n opskrif die volgende:

Toename in belangstelling vir die Germaanse stamme op Instagram: ’n Ontleding van die #germanic-hashtag

Die soort opskrif kan ook gespesifiseer word, byvoorbeeld met die volgende funksie: “Generate title for academic article, output in Afrikaans.” Die uitvoer van hierdie funksie is dan:

Die opkoms van belangstelling in die Germaanse wêreld op Instagram: ’n Analise van die #germanic-hashtag

Nie alle uitvoere van ChatGPT is geskik of perfek nie, maar hierdie opskrif sou as basis gebruik kon word en agterna aangepas word.

8.     Kernwoorde

Alle akademiese artikels benodig ’n lys van kernwoorde of sleutelterme, en die skepping hiervan kan met behulp van ChatGPT gedoen word. Met die invoer van weer eens die Afrikaanse opsomming van Senekal (2021) skep die volgende funksie ’n lys van 10 trefwoorde: “Generate 10 keywords, Format: comma separated, output in Afrikaans.” ChatGPT se uitvoer is die volgende kernwoorde:

Germaanse stamme, Noord-Europa, Skandinawië, Beowulf, Eddas, Nibelungenlied, kultuur, taal, erfenis, krygerskultuur.

ChatGPT hou nie altyd by limiete nie, maar het in hierdie geval 10 kernwoorde geskep. Aangesien nie al die kernwoorde geskik is nie, is dit beter om meer kernwoorde te skep en dan die oortolliges te verwyder.

Indien spesifieke entiteite onttrek moet word, kan ChatGPT ook benoemde entiteitsonttrekking (“Named Entity Recognition” of NER) uitvoer. Hierdie entiteite kan mense, organisasies, lande, plekke, ensovoorts wees. Die funksie om lande mee te onttrek, is die volgende: “Extract countries, Format: comma separated, output in Afrikaans.” Indien persone verlang word, sal “countries” met “persons” vervang kan word, of met “organisations” of “places”. Indien enige entiteit onttrek moet word, kan “countries” ook met “entities” vervang word. Daar is selfs die opsie om tydperke te onttrek deur “countries” met “time periods” te vervang. Die voorbeeldteks is nie geskik vir benoemde entiteitsonttrekking met die meeste van hierdie kategorieë nie, maar ChatGPT kan selfs literêre tekste onttrek en kon Beowulf, die Eddas en die Nibelungenlied herken. ChatGPT kon ook musiekgroepe (Wardruna, Faun en Heilung), televisiereekse (Vikings en Barbarians), gode (Odin, Thor en Frey) en tale (Engels, Duits, Portugees en Yslands) onttrek.

9.     Vertaling

Soos ek voorheen geskryf het, is reuse-taalmodelle soos dié onderliggend aan Google Translate baie goed met vertaalwerk, en ook tussen Afrikaans en Engels. ChatGPT se voorsaat, Transformer, was byvoorbeeld ingebed in Google Translate en ChatGPT het hierdie vertaalvaardigheid oorgeërf. Tabel 3 dui ’n vergelyking van Google Translate en ChatGPT se uitvoere aan wanneer die Afrikaanse opsomming van Senekal (2021) na Engels vertaal is. Beide uitvoere is geskikte Engelse vertalings van die Afrikaanse teks wat slegs enkele regstellings benodig.

Tabel 3. ’n Vergelyking tussen Afrikaans-Engelse vertalings van ChatGPT en Google Translate

10.  Teks- en hutsmerkgenerering vir sosiale media-plasings

Saam met bogenoemde teksopsommings kan ChatGPT ook gebruik word om teks te genereer om publikasies met behulp van sosiale media te bemark. Hier is byvoorbeeld ’n funksie wat ’n Twitter-plasing van die Engelse opsomming van Senekal (2021) genereer: “Generate short summary for a Twitter post, output in Afrikaans.” Die uitvoer is die volgende:

’n Studie het getoon dat daar ’n toename in belangstelling vir die Germaanse stamme se wêreld op Instagram is, veral in verband met taal en kultuur, plekname, erfenis, oorlogskultuur, tekste, godsdiens en kultuur, natuur en populêre kultuur. Die mees algemene hashtags sluit in #Odin, #Mjolnir en #wolf. Die aantal poste met die hashtag #germanic het ook aansienlik toegeneem sedert 2012.

ChatGPT kan ook hutsmerke genereer, byvoorbeeld met hierdie funksie: “Generate 30 hashtags for an Instagram post, Format: comma separated, output in Afrikaans.” Instagram laat net ’n maksimum van 30 hutsmerke per plasing toe, en daarom is ’n spesifieke getal hutsmerke in die ChatGPT-funksie gespesifiseer. Die uitvoer van hierdie funksie met die voorbeeldteks is die volgende (ek sou nie noodwendig al hierdie hutsmerke gebruik nie):

#GermaanseTribes #NoordEuropa #Beowulf #Odin #Thor #Frey #Mjolnir #Vegvisir #Wolf #Raaf #Woud #Winter #Wardruna #Faun #Heilung #SwartMetaal #Barbare #Vikings #Eddas #Nibelungenlied #Kultuur #Natuur #Tekste #Geskiedenis #Krygerskultuur #Erfgename #Plaasname #Geloof #Popkultuur #Taal

Dit is ook moontlik om Engelse hutsmerke te genereer, wat die reikwydte van ’n plasing behoort te vergroot, byvoorbeeld deur te spesifiseer dat die uitvoer in Engels moet wees. Die Engelse uitvoer van hierdie funksie op grond van die voorbeeldteks is die volgende:

#GermanicCulture, #NorseMythology, #VikingHeritage, #Odinism, #Beowulf, #FolkMusic, #NorthernEurope, #WarriorCulture, #Mjolnir, #RavenSymbol, #WinterScenes, #ForestWalks, #Heathenry, #NordicHistory, #VikingShips, #Runes, #Futhark, #VikingJewelry, #Sagas, #VikingArt, #GermanicLanguages, #ThorHammer, #VikingWarriors, #VikingAge, #Folklore, #NorseGods, #VikingRunestones, #VikingSociety, #VikingMyths, #GermanicTraditions

Kostes

ChatGPT is gratis wanneer gebruik gemaak word van die gebruikerskoppelvlak van OpenAI, maar daar is die opsie om die Plus-pakket te kies, wat tans teen $20 per maand prioriteitstoegang tot GPT-3.5 of GPT-4 gee. Indien die toevoeging in Google Sheets en Google Docs gebruik word, word navrae na OpenAI se toepassingsprogrammeringskoppelvlak gestuur, wat kostes meebring. Die kostes wissel op grond van die taalmodel wat gebruik word, maar soos Tabel 4 aandui, is kostes baie laag (hier vir GPT-3.5 weergegee).

Tabel 4. Kostes vir die gebruik van OpenAI se toepassingsprogrammeringskoppelvlak vir die GPT-3.5-taalmodel 

Slot

ChatGPT is byna ’n jaar terug vrygestel en universiteite en akademici debatteer steeds oor die etiese gebruik daarvan. Die voorbeelde wat in die huidige artikel bespreek is, is egter in my opinie veilige toepassings wat enigeen kan help om tekste in Afrikaans te verbeter, sonder dat ’n redakteur of dosent hoef te bekommer oor of die gebruik van hierdie tegnologie oneerlikheid behels. Die voorbeeld-toepassings wat in hierdie artikel bespreek is, is slegs voorbeelde, en met kreatiwiteit en eksperimentering kan heelwat meer vermag word. ChatGPT kan byvoorbeeld ook ’n raamwerk vir ’n artikel skep.

ChatGPT het homself onderskei van vorige taalmodelle deur die gebruik binne enigeen se bereik te plaas. Met die toevoeging in Google Docs en Google Sheets is dit boonop aansienlik makliker om navrae aan OpenAI se taalmodelle vanuit ’n woordverwerker- of spreivelprogram te rig.

In die huidige artikel het ek op die skryf van ’n artikel gefokus, maar daar is ook ’n groot aantal funksies wat op ’n soortgelyke wyse vir data-skoonmaak en teksontginning gebruik kan word (Hassani en Silva 2023). GPT-3.5 kan byvoorbeeld onderwerpmodellering, sentimentontleding en ’n verskeidenheid van teksklassifikasies behartig.

Bibliografie

Anders, B.A. 2023. Is using ChatGPT cheating, plagiarism, both, neither, or forward thinking? Patterns, 4(3):100694. doi: 10.1016/j.patter.2023.100694.

Dergaa, I., K. Chamari, P. Zmijewski en H. Ben Saad. 2023. From human writing to artificial intelligence generated text: examining the prospects and potential threats of ChatGPT in academic writing. Biology of sport / Institute of Sport, 40(2):615–622. doi: 10.5114/biolsport.2023.125623.

Gaggioli, A. 2023. Ethics: disclose use of AI in scientific manuscripts. Nature, 614(7948):413. doi: 10.1038/d41586-023-00381-x.

Gao, C.A., F.M Howard, N.S. Markov, E.C. Dyer, S. Ramesh, Y. Luo en A.T. Pearson. 2023. Comparing scientific abstracts generated by ChatGPT to real abstracts with detectors and blinded human reviewers. npj Digital Medicine, 6(1):75. doi: 10.1038/s41746-023-00819-6.

Hassani, H. en E.S. Silva. 2023. The role of ChatGPT in Data Science: How AI-assisted conversational interfaces are revolutionizing the field. Big Data and Cognitive Computing, 7(2):62. doi: 10.3390/bdcc7020062.

Khalil, M. en E. Er. 2023. Will ChatGPT get you caught? Rethinking of plagiarism detection. arXiv. doi: 10.48550/arxiv.2302.04335.

Lund, B.D., T. Wang, N.R. Mannuru, B. Nie, S. Shimray en Z. Wang. 2023. ChatGPT and a new academic reality: Artificial Intelligence‐written research papers and the ethics of the large language models in scholarly publishing. Journal of the Association for Information Science and Technology. doi: 10.1002/asi.24750.

Nature. 2023. Tools such as ChatGPT threaten transparent science; here are our ground rules for their use. Nature, 613(7945):612. doi: 10.1038/d41586-023-00191-1.

Senekal, B.A. 2021. Ou wyn in nuwe sakke: Die onlangse herlewing van die Germaanse kultuur op Instagram. LitNet Akademies Geesteswetenskappe, 18(2):132–160.

Stokel-Walker, C. 2023. ChatGPT listed as author on research papers: many scientists disapprove. Nature, 613(7945):620–621. doi: 10.1038/d41586-023-00107-z.

Van Staden, C. 2023. Kletsbotte: Vriend of vyand? Praktiese voorstelle om hierdie kletsbot te omarm om die gehalte van akademiese skryfwerk te bevorder. https://www.litnet.co.za/chatgpt-vriend-of-vyand-praktiese-voorstelle-om-hierdie-kletsbot-te-omarm-om-die-gehalte-van-akademiese-skryfwerk-te-bevorder/ (13 Junie 2023 geraadpleeg).

Lees ook:

Hoe verskil ChatGPT van Microsoft en Google se gespreksagente?

Is ChatGPT ’n bruikbare hulpmiddel vir akademiese skryfwerk?