Boekomslag: Marius Weyers deur Chris Vorster (Protea Boekhuis, 2023)
Marius Weyers
Skrywer: Chris Vorster
Uitgewer: Protea Boekhuis (2023)
ISBN: 9781485314714
Die dieptes van Marius Weyers verken: ’n Reis deur die lens van Chris Vorster
Chris Vorster se boek Marius Weyers is ’n boeiende verkenning van die lewe en loopbaan van een van Suid-Afrika se mees geagte akteurs. Ons eie Paul Newman met die truuks van Harrison Ford. In hierdie omvattende biografie dring Vorster deur tot die veelvlakkige persoonlikheid van Marius Weyers. Sy epiese reise deur die wêrelde van teater, film en televisie word ontrafel, terwyl daar ook lig gewerp word op die mens agter die rolle. Met noukeurige besonderhede en hartroerende prosa skilder Vorster ’n lewende portret van Weyers wat lesers ’n intieme blik bied op die ervarings, uitdagings en oorwinnings wat sy merkwaardige loopbaan gevorm het. En dan is daar natuurlik die goue draad wat Marius en sy verhaal soos ’n sakkie eiers bind: Evette.
Die biografie is geskryf soos ’n toneelstuk van ouds: met vyf bedrywe en etlike tonele daarin. Hoe wónderlik! Van die begin af boei Vorster se skryfstyl met sy opregtheid en liefde vir sy onderwerp. Hy navigeer vaardig deur Weyers se vroeë jare en bied insiggewende kommentaar oor die invloede en keerpunte wat sy passie vir akteurskap aangewakker het. Vorster se navorsing is verstommend, en met die hulp van Evette se 2012-boek Wat die hart van vol is, Marius se bewaarde skrywes, en onderhoude met kollegas en vriende, skep Vorster ’n narratief wat verfrissend en deurgaans boeiend is.
........
[Weyers] beskou homself as ’n randfiguur wat net goeie werk wou lewer met sy vakmanskap en die meeste liefde vir sy vrou wou bied.
........
Een van die boek se grootste sterktes lê in sy uitbeelding van Weyers as meer as net ’n akteur, maar as ’n komplekse en veelkantige individu. Vorster dring deur tot Weyers se persoonlike lewe met sensitiwiteit en respek, en ondersoek die vreugdes en hartseer wat sy wêreldbeskouing gevorm het. Deur anekdotes van Weyers se kollegas en geliefdes te verweef, skep Vorster ’n ryk tapyt van stories en insigte wat sy onderwerp menslik maak en hom vir lesers bekend en dierbaar maak. Weyers is slim, doodeerlik, vasberade, dog ’n doodeenvoudige ou. Hy beskou homself as ’n randfiguur wat net goeie werk wou lewer met sy vakmanskap en die meeste liefde vir sy vrou wou bied. Maar hy is ook ’n lekker ou wat heerlik kan swets as hy meegevoer word met sy stories.
Vorster se ontleding van Weyers se oeuvre is deeglik en insiggewend. Hy ondersoek Weyers se benadering tot akteurskap, sy keuse van rolle en die impak van sy vertonings op gehore en kritici. Deur gedetailleerde toneel-vir-toneel-ontledings en agter-die-skerms-anekdotes bied Vorster die leser ’n dieper begrip van Weyers se artistieke visie en kreatiewe proses. Vorster maak dit amper sy missie om die diepte en veelsydigheid van Weyers se talent ten toon te stel. Weyers se hoogtepunte is legio, maar dis veral Jakes in Siener in die suburbs, Ampie, en natuurlik sy uitdagende rol as die aap in Mario Schiess se vertaling van A report to an Academy wat uitstaan. Sy Hollywood-avontuur is natuurlik ook histeries, en so ook sy reise saam met Evette. Evette as sy grootste cheerleader word lieflik verewig in hierdie boek met stories oor haar skeppende gees en enigmatiese persoonlikheid.
........
Die boek dien ook as ’n huldeblyk aan Suid-Afrika se lewendige teater- en filmbedryf en bied ’n boeiende blik op die evolusie daarvan oor die dekades.
........
Die boek dien ook as ’n huldeblyk aan Suid-Afrika se lewendige teater- en filmbedryf en bied ’n boeiende blik op die evolusie daarvan oor die dekades. Vorster dokumenteer noukeurig Weyers se samewerkings met beroemde regisseurs (oa Barney Simon, Bobby Heany, Manie van Rensburg en Francois Swart), dramaturge (PG en Chrisman) en mede-akteurs om Weyers se sleutelrol in die vorming van die kultuurlandskap van die land te beklemtoon. Deur Weyers se loopbaan te kontekstualiseer binne die breër sosiopolitieke klimaat van Suid-Afrika, beklemtoon Vorster die belangrikheid van sy bydraes tot die kunste en die samelewing in die algemeen. Weyers het die Staatsteater se deure oopgedonder met sy regie van Poppie Nongena in 1983. Sy eerste en enigste keer as regisseur.
In 2022 verwerf Vorster sy doktorsgraad in kreatiewe skryfkuns. en die “styl” van ’n tesis is ook heerlik ingewerk in die boek deur gebruik te maak van voetnotas wat verdere staaltjies en inligting aan die leser bied. Ek deel graag Pieter-Dirk Uys se woorde oor Weyers wat ’n Britse aksent in Golden girls aangepak het: “Toe hy met die Golden girls deurmekaar raak, wens ek net hy het ’n Afrikaanse aksent gehad. Ek wens hy was ’n boerseun tussen daai klomp jagse vrouens.”
.......
Weyers het die Staatsteater se deure oopgedonder met sy regie van Poppie Nongena in 1983.
......
Gelukkig is dit ook waar die akademiese aanslag stop, want die teks loop soos stroop met die gemaklike spronge tussen derdepersoonsverteller en eerstepersoonsverteller, verskillende fonts en Vorster wat homself as skrywer sprankelend in die rede val. Vorster se passie vir storievertelling skyn deur, terwyl hy met empatie en insig deur die hoogte- en laagtepunte van Weyers se loopbaan navigeer. Of hy nou Weyers se gedenkwaardige vertonings op die verhoog of die silwerdoek herroep, of nadink oor die diepgaande impak van sy werk op gehore wêreldwyd, vul Vorster se skryfstyl die bladsye met warmte en bewondering. Hy nooi die leser uit om in sy eerbied vir sy onderwerp te deel.
Die boek blink nie net uit in sy uitbeelding van Weyers se professionele prestasies nie, maar delf ook dieper in bepaalde aspekte van sy persoonlike lewe. Sy liefde vir die natuur. Die Engele wat die lewe vir hom makliker gemaak het. Rooiels en sy honde. Sy lewe saam met Evette en haar dood in 2023. Vorster bied ’n besonderse blik op Weyers se verhoudings en struwelinge en die stories is eerlik met intieme besonderhede en besinnings van Weyers self. Die bedrywe vloei glad inmekaar en die oorgang tussen die verskillende stadiums van Weyers se lewe en loopbaan is gestruktureerd en uitsonderlik georganiseerd.
Vorster het vir homself ook ’n wonderlike nis losgeslaan met die skryf van biografieë. Ek sien daarna uit om eendag ook die kleurryke lewens van Jana Cilliers, Sandra Prinsloo, Pieter-Dirk Uys ook in die hand vas te hou. Die boek is ’n moet-lees vir aanhangers van Weyers se werk, die malheid van teater en films, asook vir enigiemand wat belangstel in die transformerende krag van storievertelling.
Lees ook:
Franz Marx: Uit die perd se bek deur Chris Vorster: persoonlike herinneringe en foto’s