Krotoa: ’n mening

  • 13

Regie: Roberta Durrant
Draaiboek: Margaret Goldsmid en Kaye Williams
Met: Crystal-Donna Roberts, Armand Aucamp, Ernest St Clair, Jacques Bessenger, Deon Lotz, Brendon Daniels, Roeline Daneel, Marcel van Heerden

As ’n Suid-Afrikaanse film agt internasionale filmpryse inpalm, is ek, soos die meeste Suid-Afrikaners, voor die voet trots en opgewonde om dit te sien. Die teleurstelling was derhalwe groot toe ek ten einde laaste die (ongelooflike) storie van Krotoa op die silwerdoek te siene kry.

Kom ons begin by die onderdele van ’n film. Die gehalte van plaaslike kinematografie is wêreldklas. Daar is gevolglik geen verskoning vir die ondergemiddelde kamerawerk van Krotoa nie. Jy kan nie op die asemrowende landskap alleen vertrou nie.

Wat stilering aanbetref, skiet die film erg tekort. Die haarverlengings van die mans is ooglopend en steurend. Die kostuums is amateuragtig. Die binnekant van die fort lyk asof iemand ’n paar stukke fluweel oor ’n hemelbed gedrapeer het. Die Khoisan-nedersettings voel haastig aanmekaargeplak. Krotoa voel soos ’n kleedrepetisie vir ’n toneelstuk wat nog baie werk nodig het.

Die karakters is eendimensioneel en daarom voel jy niks vir hulle lot nie. Die dialoog is stokkerig en Nama voel ongemaklik in die monde van akteurs wat dit vinnig moes aanleer.

Die grootste probleem is egter die melodrama. Krotoa voel soos ’n sepie wat op SABC2 hoort – ’n klomp gebeure word aanmekaargeflans, tydverloop is irrelevant en die ooglopende word nog meer ooglopend gemaak, als vir dramatiese effek. Die toneelspel is daarbenewens ook melodramaties. Hoe kan ’n mens byvoorbeeld die gesoute Deon Lotz laat sleg lyk?

Ek is seker die film gaan boonop aanstoot gee op ’n politiese vlak. Ek laat egter daardie ingewikkelde essays oor aan mense met meer kennis en deursettingsvermoë.

Die storie van Krotoa is fassinerend en behoort vertel te word, maar op ’n geloofwaardige en respekvolle manier.

*Spoiler alert*

Die finale strooi, en die moment wat ek uitgeloop het, is toe Krotoa vir Jan van Riebeeck vergewe vir die feit dat hy haar verkrag het. Nee man.

  • 13

Kommentaar

    • Reney Warrington

      Hi Daniel. Dankie vir jou kommentaar. Dit is die woord wat die regisseur gebruik. Ek stel ondersoek in.

    • francois verster

      Korrek Daniel, en daar was nooit 'n groep soos K(h)oisan nie. die twee groepe wat sodoende destyds kunsmatig deur 'n antropoloog aanmekaar gesweis is, sou dit beslis nie so wou gehad het nie. Ons weet vandag dat San "mense sonder eie vee," by implikasie "veediewe" beteken het. Wie wil nou as sodanig bekend staan? Elke "inheemse" gemeenskap het hulle eie naam gehad en was onafhanklik.

    • Reney Warrington

      Dear Uwe. I think after an hour and forty minutes, one can form an opinion. What agenda could I possibly have, apart from commenting on the merit of the film?

      • francois verster

        As hulle beweer Van Riebeeck het iemand verkrag is dit 'n leuen, want daar is geen aanduiding van so iets in die amptelike dokumente of reisbeskrywing of ENIGIETS nie, nêrens in die geskiedenis word so iets vermeld of eens geskimp nie. Daarom is dit 'n lasterlike fabrisering. Krotoa se lewe was tragies, en die lot van haar volk ook, dis onnodig om by te lieg.

  • Jeremy Vearey

    Waar is ons ware Krotoa?

    Ek kan my indink dat my oorle ma my hierdie vraag met siniese ondertoon sou gevra het as ons saam na die rolprent-verbeelding van Krotoa gaan kyk het. Miskien sou sy, nes soos daardie dag toe sy my met die RP-fotoverhaalboekie Apache gevang het, wou weet of dit is hoe ek die Apaches van Amerika regtig wíl sien. En, aan die einde van my swoegtog deur Krotoa in die Labia-teater, het Ma se siniese vraag ernstig begin spook. Is dit regtig hoe ons haar uit eie keuse nóú wíl sien of aan haar nasate wíl verbeeld?

    Kom ons aanvaar vir eers dat ons vanweë hegemoniese geskiedskrywing, nie oor voldoende en veelsydige verbeeldings van Krotoa se ware lewe onder die juk van Jan van Riebeeck se Kaapse Kolonie beskik nie. Kom ons aanvaar ook voorlopig draaiboekskrwywer Kay Anne Williams en regisseur Roberta Durrant se pleit dat húlle verbeelding van Krotoa se lewe, bloot "inspired by historical facts" is. "Wie se feite?" spook Ma weer. Hulle eie feite Ma, ontgin uit Jan van Riebeeck se skrywes, en algemeen in stemming met sy mede-setlaars se oordeelvellings oor hul hervormde “Eva”.

    Na my mening, was hierdie rolprent nie eintlik Krotoa se storie nie. Daarvoor het die sogenaamde "historical facts" waarop hierdie verbeelding berus, uit dié staanspoor enige suggereerde biografiese waardigheid ondermyn. Maar dit was wel 'n hartroerende melodrama oor ’n volgeronde drogbeeld van Jan van Riebeeck se Eva met 'n "Hollandse hart", soos daar in een toneel deur hom na haar verwys word. So ook ironies in een toneel waar Eva in haar gekarikatuurde dronk self na haarself verwys as die "Goweneur se tong". En, vir veral die buitelandse mark, is dit darem ook opgekikker met 'n voorspeelbare dosis “Pocahontas a la Disneyland” op die Cape Flats-liefdesdrama.

    Daar is ook ’n paar linguistiese afwykings wat pla. Ek sou verkies het dat daar sinkronies getrou aan taalvervebastering en omgangstale van die tydgleuf gebesig word. Hier was die gebruik van die Taalkommisie van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns se voorgeskrewe “standard Afrikaans” variëteit veral ahistories. Hoekom juis daardie variëteit totaal en al uit sy historiese konteks besig? Dit veral wanneer voldoende Engelse onderskrifte vertoon word.

    Ek het wel hierdie fiktiewe verbeelding van Eva die "Goweneur se tong" deur die koloniale lens van Jan Van Riebeeck en die uitbuiter mans in haar lewe terdeë geniet. Maar nie by myle as ’n waardige verbeelding van onse Krotoa of 'n narratief wat geïnspireer is deur sogenaamde "historical facts" nie.

    En ja Ma, hierdie rolprent verbeelding sal beslis ons geestelike voorsate ontroer. Maar hopelik sal dit ook ons as nasate begeester om ons geskiedenis en lewenswêreld waardig te verwoord en verbeeld te ere aan die ware Krotoa, soos ons haar wíl sien.

  • Sandra van den Bergh

    Ek het noudie dag so verby Ster Kinekor geloop en tussen al die Amerikaanse gemors, die pragtige poster van Krotoa gesien. Ek was so verstom ek moes aan die foto vat. Dit was vir my so mooi. Ek was so bly want klomp bruin seuns het my met verbasing aangestaar. Ek kan my maklik verdrink in 'n storie, ek het so 'n groot verbeelding, ek vergeet van kameras, geskiedenis, dekorstelle en of daar korrek en reg in Hoog-Hollands gepraat word. Toe het ek skoon vergeet van die film en toe lees ek al die kritiek. Nou weet ek nie. En tog. Sal laat weet as ek dalk in my besige skedule tyd kry om te gaan kyk. Ek vir een was mal gek oor Pocahontas. Al is ek al 38 jaar oud. Dalk gaan Krotoa 3D. Met songs! Go Girl!

    • francois verster

      Ek wil net benadruk dat ek niks teen die verbeelding en die melodrama het nie, maar net teen die verkragtings-"aanklag", aangesien sommige kommentators reeds laat blyk het dat die filmmakers se verskoning "dis metafories" nie so verstaan word nie en rassehaat opvlam - Van Riebeeck is uitgekryt as 'n "gangster" en as die "laagste klas van skuim." Daar is baie onkunde en misgissings oor die VOC-tydperk, soos dat pokke-besmette komberse aan die Khoi uitgedeel is - dis moedswillige beswaddering, want dis onwaar - die storie kom van Amerika, waar dit glo met Indiane gedoen is. Dis die soort haatspraak wat my pla, nie regtig watter taal hulle praat of die uiterlike van die akteurs nie.

    • Reney Warrington

      Hi Sandra. Resensies is altyd subjektief. Neem byvoorbeeld die nuwe Charlize film, Atomic Blonde. Die algemene score op http://www.rottentomatoes.com is positief. Gaan lees bietjie die top kritici se resensies daaroor en jy sal sien hoe verskil die opinies (en waaroor mense kla).

      Daar is soms films wat ek mal oor is, maar wat ek weet nie goeie rolprente is nie. Ander kere is daar briljante films, wat ek persoonlik nie van hou nie. As resensent probeer mens jou persoonlike smaak uit die storie hou.

      Met Krotoa is daar wel talle resensente en kenners (wat baie meer weet as ek) wat stem dat a) die film swak gemaak is en b) dit histories onakkuraat is.

      Laat weet wat jy dink as jy dit wel gaan kyk.

      NS: Amerikaanse films is tog nie als gemors nie? Kyk na Baby Driver, Maudie, Detroit, American Made al speel Tom Cruise daarin :).

  • Reageer

    Jou e-posadres sal nie gepubliseer word nie. Kommentaar is onderhewig aan moderering.


     

    Top