Litnet

Hierdie artikel is deel van LitNet Akademies (Opvoedkunde) se universiteitseminaar. Klik op die “University Seminar 2016”-banier hierbo om alle essays wat deel vorm van die gesprek, te lees.

This article forms part of the ongoing university seminar, with new essays continually being added. Please click on the “University Seminar 2016” banner above to follow the ongoing conversation and to read more essays on education, access, transformation, language and the Constitution.

Johann Rossouw

• Lees ook 'n persverklaring van die Universiteit Stellenbosch: Nuwe US Taalbeleid aanvaar

Die besluite teen Afrikaans as onderrigmedium deur die rade van die Universiteit van Pretoria en die Universiteit Stellenbosch op 22 Junie 2016 moet in die geskiedenis opgeteken word, om ’n hele paar sonderlinge redes.

In die eerste plek omdat in albei gevalle beroepe op geregtigheid en stabiliteit gedoen word, terwyl hier eerder sprake van onreg en onstabiliteit is. Onreg omdat oneerlik gehandel is met die Afrikaanse wêreld, onreg omdat besonderlik arm, hoofsaaklik bruin mense hiermee hulle beste kans op ’n pad uit mensonterende armoede en ’n sukkelbestaan ontneem word. Ek weet, want ek het in my eie werksomgewing gesien hoe fascistiese swart-nasionalistiese studente fanaties weier om te erken dat Afrikaans nie ’n wit taal is nie, en hoe hulle bruin studente wat dit durf waag om vir Afrikaans op te staan met die grootste vyandigheid hanteer en van ’n gebrek aan rassesolidariteit beskuldig. Onstabiliteit omdat hierdie rade toegee aan ’n fascistiese minderheid vir wie dit nie gaan om Afrikaans nie, maar om die totale beheer oor hierdie universiteite. So verklaar die EFF-voorsitter by die UP, nadat hy die taalbesluit verwelkom: “Ons wag egter steeds dat die ander kwessies, die rassistiese kultuur in koshuise en ander transformasiekwessies, aandag kry.” Wat hierdie rade moet weet, is dat hulle met hierdie toegewing olie op die vuur gooi van ’n fascistiese minderheid wat nie sal rus voor hulle hierdie opvoedkundige instellings verander het in onkritiese spreekbuise van hulle eie verwronge wêreldbeeld nie. Praat van "’n spesiale soort kolonialisme" want hierdie projek sal die ideologiese benepenheid van vorige koloniale projekte in Suid-Afrika na die antieke Atheense markplein van idees op sy beste laat lyk.

In die tweede plek behoort die Minister van Hoër Onderwys besonder ingenome te voel met hoe gewillig hierdie rade was om sy vuilwerk vir hom te doen. Dit is welbekend dat die Minister verteenwoordigers van hierdie twee universiteite, asook van die Noordwes-Universiteit en die Universiteit van die Vrystaat, gedurende Maart 2015 opdrag gegee het om teen middel-Desember 2015 voorstelle by hom in te dien oor hoe die gewaande rassisme op hul kampusse beveg gaan word, en wat hulle vir “transformasie” gaan doen. Hierop het ’n duidelike patroon gevolg waar by al vier universiteite daar skielik ’n geskarrel was om hul taalbeleide te “hersien”. By die NWU het dit voorlopig op niks uitgeloop nie, omdat talle Afrikaanse dosente en studente tot hulle ewige krediet op die Potchefstroomkampus die moed had om hulle in groot getalle te verset. By die ander drie universiteite moet dit nou duidelik wees dat die rade geoordeel het dat hulle die Minister en die handjievol fascistiese studente met die spreekwoordelike 30 silwer sikkels gaan omkoop. Tot op hede is daar geen getuienis dat dit die fascistiese radikale gepaai het nie, en dit sal ook nie. Waarvoor hierdie rade dus pa sal moet staan, is dat hulle die vreedsame, geweldlose karakter van hulle universiteite permanent skade aangedoen het. Hulle sal ook moet besin daaroor dat terwyl hulle in lugverkoelde raadsale onder bewaking van privaat sekuriteit byeenkom, die akademici wat nog steeds die akademiese mandaat van hul universiteite moet uitvoer, vir die wolwe gegooi word. Ek weet, want ek had vanjaar die twyfelagtige voorreg om voor ’n filosofieklas te staan waarin ’n student gesit het wat op die kampus waar ek werk, ’n beeld afgebreek het, soos dit duidelik was op ’n foto in die nasionale media, asook op beeldmateriaal op die televisie. Onlangs moes ek verneem dat hy en sy trawante weens “’n gebrek aan bewyse” nie strafregtelik vervolg sal word nie. Miskien moet senior hoëronderwysleiers wat waarsku teen ’n uittog van goeie akademici en die inploffing van die openbare universiteite ’n slag dink wat hulle eie aandeel daarin is as hulle in die naam van versoening en sosiale geregtigheid hierdie fasciste in feite toelaat om die agenda te bepaal en dosente in ’n uiters weerlose situasie laat wat sal voortduur lank nadat hulle termyne uitgedien is en hulle gekussing met vet pensioene by die see gaan sit en diep gedagtes versin. Hierdie senior hoëronderwysleiers en die rade aan wie hulle verantwoording doen, is morele en politieke dwerge in vergelyking met die rektore van die dekades sewentig en tagtig van die vorige eeu wat hulle met gesag teen die destydse totalitêre bewindhebbers verset het. Die beeld van ’n Jakes Gerwel wat met sy akademiese toga aan as rektor van die Universiteit van Wes-Kaapland na ’n protesaksie deur die polisie in ’n vangwa geboender is, behoort by hierdie morele en politieke dwerge te spook.

Te midde van al die fascistiese protes en destabiliserende toegewings van rektorate en rade by Suid-Afrikaanse universiteite sedert vroeg 2015 het een klein en veelseggende verhaaltjie nooit die aandag gekry wat dit verdien nie. Hier is die verhaaltjie.

Tydens registrasie aan die Sentrale Universiteit van Tegnologie (SUT) in Januarie 2015 het ’n klein groepie oproerige studente die registrasieproses probeer ontwrig. Meubels is omgekeer en rekenaartoerusting is beskadig. Die rektor van die SUT het die polisie binne minute op die kampus gehad en die vandale gearresteer, gewoon omdat hulle die geweldlose kode van die universiteit verkrag en alle perke van billike protes oorskry het. Die studente is geskors hangende ’n ondersoek. In Junie 2015 is hulle in die hof aangekla en skuldig bevind met opgeskorte vonnisse, asook verbied om weer voor 2017 te registreer. Geen haan het daarna gekraai nie, en sover vasgestel kan word, is die SUT een van die min universiteite wat nie in die afgelope 18 maande gedestabiliseer is nie. Die leiers van die SUT het klaarblyklik die integriteit en durf gehad om die akademiese mandaat van die universiteit te beskerm. En net vir die rekord: in dié betrokke konflik was die rektor en die studente na wat verstaan word almal swart.