Orwellington tydens ’n optrede (Foto: Engela Duvenage)
In die vroeë 1980’s is David Kramer se debuutalbum, Bakgat!, uitgereik. En tot vandag toe bly talle Afrikaanse musiekgroepe, bewustelik of onbewus, in gesprek tree met daardie album, die sfeer en stories daarop wat Kramer so duidelik opgeroep het.
Sy versnit van folk, rock en punk in Afrikaans is sedertdien nog nooit geëwenaar nie, en dit is die hoeksteen van boerepunk, na my geheel en al onkritiese mening in hierdie verband. Jy kan dit Kramer probeer nadoen, maar jy sal beter vaar as jou groep ’n gesprek met só ’n groot album aangaan.
(As hy vandag Bakgat! uitgereik het, sou dit wys dit het nog niks van sy seggingskrag verloor nie – dit vertel van mense soos sy karakters wat nog vandag daar is.)
Die omslag van David Kramer se album Bakgat!
Dit is dan in die steeds uitkringende effek van Bakgat! dat die groep Orwellington teen die einde van die vorige dekade na vore tree met hul tweede album, Die angstige avonturier (die groep se debuut, Nael Sussie nael, is in 2016 uitgereik). Dit was vir hulle belangrik om iets van hul verhoogteenwoordigheid in intieme lokale na die opname te bring. Dit is bedóél is om jou na hul optredes te nooi. Die gerekende Willem Möller van Gereformeerde Blues Band-faam was die klankoperateur en het die vervaardiging gedoen. Dit strek hom tot eer (as so iets nog nodig was) dat hy die klank so getrou aan die groep se versnit van rock en boerepunk-bedoeling en optredes gehou het. Dis nie naastenby oorvervaardig nie en dit is presies hoe dit hoort (vra iemand wat soms verlang na ’n kasset eerder as wat jy maar te bly is jy kan huur by ’n musiekdiens wat alles in ’n stroomversnelling plaas).
Orwellington boor gestroop en ondermynend in harde Bolandse rock. Daar is frack lekker musiek te hoor. Terloops, noudat die koolstofvoetspoor van musiekmakers in die nuus is: Die ganse Orwellington s’n is indrukwekkend klein gemeet teen dié van Coldplay, Radiohead én U2. Orwellington het nog nooit vir stadionskares gespeel wat krag trek asof ’n dorp dit nooit weer mag kry nie. (’n Mens kan jou dit goed voorstel dat ’n lid van die groep dalk ’n sespak tuis kan vergeet, maar dan nie sal terugry om dit te gaan haal nie.) Orwellington se sterk punt is die plaaslike, waar hulle ook al speel, in enige kroeg, op ’n buitelugverhoog of dergelike opset. Noem dit fasette van goeie biermanskap.
Orwellington se lede speel doelbewus nog gereeld saam, om sleur en treusel om te ploeg met ’n omvormende geraas. En te oordeel na Die angstige avonturier werk daardie soort lekker saamspeel boonop aansteeklik in op luisteraars.
Die sangers op die album is Christie Botha (wat ook die cajón bespeel), Louis Duvenage (van Raaskopleef!-faam, ook hoofkitaar en skrywer van die meeste van die groep se lirieke – iets waarvoor hy eweneens lof verdien) en Tanja Erasmus (altviool en ritmekitaar). Ian Smith speel baskitaar en Möller speel hoofkitaar op twee van die snitte.
Orwellington op die verhoog (Foto: Engela Duvenage)
Al voel ’n mens dat soveel aan plaaslike musiek al erg gekommersialiseer is, is genadiglik nie alles só nie. Aan laasgenoemde herinner Orwellington jou opnuut. Die groep bring iets na die plaaslike toneel wat weg van die grootste deel van die bedryf staan: Orwellington bring voel en bedoel na die opname omdat hulle iets doen wat vir hulle lekker is. Op ’n snit soos "Woester" is iets van die groep se kreatiewe spanning weergegee: “Daar’s vryheid daar buite / Daar’s vryheid hier binne / Soek jy vryheid of vrede?”
Tussen twee weergawes van die titelsnit is die landskap van die album goed gestroop en vol klip, daar waar jy in die verbyry Lou Reed gewaar waar hy vir Gert Vlok Nel vir vuurhoutjies vra en Sonic Youth duimgooi saam met The National.
Invloede is fyn verwerk in daardie garage op Wellington en in die ateljee van Sharp Street Studio. Die groep se klank is soos hulle dit wíl hoor, danksy Möller en Orwellington se wedersyds begrip.
Die groep druk hulle uit eerder as om hulle te rig op ’n markklaar gehoor wat hulle wil beïndruk. Hulle staan ver van verbruikerisme en is na aan hul musiek, en dít groei op ’n mens. Orwellington spring met gemak die dans van die groot mark vry deur dít waarvoor hulle kennelik lief is, op ’n kompromislose wyse te doen. Sit die groep se tweede CD so ’n klompie anderkant Bakgat!, dalk al nader aan Pavement se Slanted and enchanted, want ook niks te netjies of onnodig kleef aan dié musiek nie. Dis ’n langpad-CD. Mag dit goed reis.
Luister hier na Die angstige avonturier.
Kyk hier na een van Orwellington se YouTube-video’s: