Die Bybel word besmet met Kaaps ...
“Wan soe lief het God die wêreld gehad dat hy sy ienigste seun gegie het.” Hoeveel kee het djy al dié gehoo? Die eeste kee toe ek dit gehoorit was ek baie confused. Ek het gewonner maa nou hoekô sal God sy ienigste seun gie, of hoekô sal God sê maa hy’t net een seun, wanne die bekeerdes dan sê dat ôs is amal kinners van God?
Ek vestaan dit nou bietere ...
Ja, woorde betieken niksie – dissie gevoel wat djy voel wat tel ...
’n Paa wieke trug comment ’n vrou op een van my Kaapse Bybelvetalings op LitNet. Sy sê of vra toe hoekô issit nodig dat die Bybel in die “Veil Afrikaans” (dis nou hoe ekkit vestaan het) vetaal moet wôd? Sy gan toe an om te sê maa “hulle” vestaan mos amal Afrikaans. Nou vi wat moet dinge soe gedoen wôd? Toe ek klaa die comment gelies het, toe vra ek myself maa hoekô is dit rêrig nodig dat die Bybel soe besmet moet wôd, met die “veil” Kaaps. Ek het toe gedink dat wel, miskien het sy ’n punt beet, wan hoekô wil ôs dan nou rêrig dié pad loep? En net soe by da way, diésie die eeste kee dat iemand wattie Kaaps praatie, soe sleg praat oo Kaaps. Ek gloe stellig dit sal oekie die laaste kee wiesie.
Maa ek wonne toe wat is rêrig die punt wat sy wou maak? Issit dat mense soes ek nie hulleself moet sien in die Bybelie wan die taal wat hulle lies, issie hulle sinne nie? Of miskien is dittie nodig dat mense soes ek ôsself kan sien innie Bybelie, wan die Bybel was nog nooit ôs sinne nie? Miskien het sy ’n punt beet.
Maa ek het toe maa vêde gedink daa oo, en ek het besef dat daa moet plek wies vi mense soes ek om te lies in hulle eie taal oo die wonners innie Bybel, en van God. Ek het gedink dat natuurlik as mense hulleself kan indink in ’n storie in, dan kan hulle siekerlik self hulle eie pad kies. Die ghetto’s, die townships is bestrooi met kêke, bestrooi, maa nog steeds is geweld, drank en dwelmmisbruik op sy hoegste in die areas waa djy drie kêke op elke hoek kry. Die een oppie anne een. Die een wil bietere wies dan daai een. Die een beloewe dat djy gouer by God sal uitkô as djy net soe-en-soe maak, en “as djy op tyd jou tiendes betaal,” sê daai een wee. Dit gat mossie oorie skaape nie. En niemand gat wonne of warrie oo hoekô dit soe issie.
Veoggend op pad winkel toe stap ek veby ’n cash loans kantoo, waa die mense wat geld kry by Sassa gehelp wôd met personal loans. Daai is oek ’n storie vir ’n anne dag. Wat ek gesien het was mammas en pappas, uncles en anties, en snotnies-laaities, wat amal in lang lyne wag, som sit en som staan op en om mekaa, om wee geld op hulle Sassa-kaarte te lien. Daa staan toe oek soe ’n ouerige oem, met ’n Bybel in sy hand. En die man is biesag om ernstig te priek vi die skare mense wat mee geworried is oo wanne hulle sal gehelp wôd dan die man in sy bruin pak mettie Bybel in sy hand. Ek vang toe die gesig van een vannie vrouemense wat oppie pavement sit. Sy kyk toe die oem an, soe om te vra: “But wat het jou God al ooit vi my gedoen? Kyk waa sit ek nou.”
Ek dink toe trug annie vrou wat wil wiet hoekô die Bybel in Kaaps moet vetaal wôd ...
Miskien gie dit mense hoep, mense soes daai vrou wat innie warme son voo daai cash loans gesit en wag het. Miskien kan hulle oek hoep kry ommie liewe differently te sien, as hulle die woord van God kan vestaan in hulle eie taal.
Wan dit gan oorie gevoel wat die woorde bring vi jou en nie oorie woorde selfie. Djy moet kan inskakel by daai gevoel.
Toe ek 13 jaar oud was, het ek ’n jeuggroep op hoërskool gejoin. Die leiers vannie groep was amal ouer as ek, en soesie wêreld is, kyk ’n mens mos maa op na diés wat ouer as djy is. Soe was dit gewies vi ôs ouers en ôs ouers se ouers, en soe an. Soe ek het maa dieselfde pattern gevolg, wan ek wou deel raak van iets wat gelyk het soes daa meaning in is.
Ek het toe oek self die Bybel begin lies, met kinner-oë wat na die wêreld gekyk het met hoep dat ek sou verlos wôd vannie wêreld se dinge. Ek het gehoep dat iewers innie Bybel sou ek myself vind, sou ek myself bietere kon vestaan. Miskien mettie hulp vannie Bybel sou ek bieter kon vestaan hoekô dinge soe swaar gan met my, met ôs, met die wêreld waa in ek geliewe het. Maa soes ek gesoek het, het ek min gekry, meedere vrae dan antwoorde. Ek kon rêrigie vestaanie.
Soe, ek het maa net gedoen wattie ouer kinners van daai jeuggroep gedoen het. Ek het gedoen wat ek gesien het my anties doen. Al het hulle hulleself hoër as my ma en ôs as kinners gesit, net ommat sy en ôssie deel gewies het van daai groep mense wat ’n afgod vannie ideë van God gemaak hettie sonner dat hulle rêrig vi God of die woord vestaan het. Ek het dit gedoen wan ek wou deel wies van iets wat my “hoër” gesit het assie res. Ek het toe bekeer. Ek het myself gesien met daai oë. Ek het anner Christene in hulle bekeerskap oek soe gesien. Ôs het iets gehad wattie res nie gehad hettie. Maa het ôs rêrig? Ôs hettie Bybel vestaan, of eeder dele van dit. Of het ôs rêrig God se woord vestaan?
Toe ek die Engelse en Afrikaanse Bybels gelies het, het ek die tien gebooie nie soe vestaanie soes ekkit vestaan het toe ek dit vetaal en in my taal gelies hettie, veal dié, Eksodus 20:4–6. Volgens die eeste twie gebooie moet daa nie kruise en foto’s van Jesus Christus en beeldjies bestaan tien mense mure, of om mense se nekke of stickers wat geplak is op mense se karre nie. Wan dissie waa God issie.
Die Bybel wat ek gelies het as kind, was in Engels. Ek het nou op my 35ste jaar wee ’n Afrikaanse Bybel gekry en dit gelies. Ek het daai tyd nooit gedink an hoe dit sou wies as ek die Bybel kon gelies het in my eie taalie, wan daai tyd toe bestaan my taal net as “slang”. En tog vedag dink baie mense soe daa-an, selfs die mense wat dit praat. Al het my geloef in Christus veswak, het die Bybel wel my fondasie geraak van my geloef in God. Die meer ek sit met die Woord in my eie taal vestaan ek die veliede bietere.
Maa toe ek begin vetaal het, het daa iets anner gebee. Toe ek dit gelies het, het daa iets anners gebee. Die Woord het liewendig geraak vi my. Die “veil” Afrikaans, die slawe se Afrikaans, die Kaaps is nodig vi my mense om ’n kans te het innie liewe in. En ek wiet dat ek hettie nodig gehad om die stuk te skryfie. Maa ek wiet oek dat daa baie mense is wat tienie kar skop oo die vetalings, selfsie mense wie Kaaps praat as moedertaal.
Maa daai eeste kee toe ek die Bybel skryf, lies en hoo in Kaaps, in ’n stem wat ek vestaan, het daai woorde liewe gekry, het die Woord vi my Liewe gekry. En ja! Kaaps is lekke oppie oo, maa dis ’n taal wat meer is dan net ’n taal wat gehoo moet wôd.
En dis my hoep dat mense wat Kaaps praat, in allie veskillende maniere, hulle hoep kan vind innie Bybel wanne hulle die Bybel lies in hulle eie taal. Dat hulle dit kan vestaan deur hulle eie taal. Dat hulle hulle minds kan oepmaak vi die God wat nog net altyd ’n wit God was. Die wit God is die God wat ek ontmoet het op skool, in daai jeuggroep, in my bekeerde anties in, en in dáái God se woord kon ekkie myself sien nie.
Ek kan nou myself sien, wan ek vestaan bietere die mag.
Elke mens het hoep nodig ommie die donke liewe ’n bietjie lig te gie, elke mens.
Op die oudedom van 16 was uh Goodhope fm dj by o’s skool. Hy het met uh mic innie ronte geloep om kinnes te vra wie hulle is en waa’vandaan hulle kom. O’s almal het oppie netbalbane se sementblad gesit. Hy’t voo my kô staan, en hy’t my gevra. “So who are you and where you from? Heelwat op sy nerves. Ek ’it hom boe oo my brille gekyk en stadig gesê: “Ek is Livy. Vannie Rive.”
Bly te kenne!
Kommentaar
So n vertaling is broodnodig!
Ek hoop regtig dat die Bybel baie gou en baie noukerig na Kaaps vertaal sal word. Dit is baie mooi Afrikaans soos wat dit lank gelede begin het. My Afrikaans het maar net in 'n ander rigting ontwikkel. Ek het waardering vir Kaaps. Dis mos 'n eie taal in Suid-Afrika.
Sterkte.
Baie dankie vi die Livy. Ek dink die is n mooi initiative en dis ook baie-baie belangrik nie net vir ons bruin mense nie, maar vir alle Suid-Afrikaners. Almal bots Afrikaaps, Kaaps of Coloured Afrikaans (whatever jy will choose) maar tog will ammel, wit en swart praat en wees soos ons bruin mense. Ek is trots op jou werk en ook bly dat LitNet open-minded genoeg is om die platform available to maak vi die move. - Salute en dankie.
Ek is Linkris vannie Elsies en Belhar.