Ylanite Koppens op Pixabay
Hierdie gedigte is nog nooit voorheen gepubliseer nie. Dis Benno Barnard se eie werk en verskyn met sy toestemming. Daniel Hugo het die gedigte vertaal en sy vertalings verskyn ook met Barnard se toestemming op LitNet.
Uil
De eeuwen heeft hij in gedichten doorgebracht.
Maar dit concrete exemplaar is in de aardrijkskunde
van het nu doodstil achter mijn oude huis
gaan zitten in de moerbeiboom. Nacht
heeft hij omgeslagen als een mantel. Hij staart
zoals wijzelf soms in de open koelkast staren
omdat we onverhoeds iets onbedoelds hebben gedacht,
een openbaring van neuronen bij het tussendoortje.
Dan, plotseling, fixeert zijn starre gele kijken, altijd
geroemd in kinderboeken als diepzinnigheid,
een lekker leven, waarop hij kalm zijn vleugels spreidt
en naar het grasveld afdaalt om te eten
zijn piepende maar mythische collega muis.
Uil
Die eeue het hy in gedigte deurgebring.
Maar dié konkrete voorbeeld het in die aardrykskunde
van die nou doodstil agter my ou huis
in die moerbeiboom gaan sit. Nag
het hy om hom geslaan soos ’n mantel. Hy staar
soos ons soms in die oop yskas staar
omdat onverhoeds ons iets onbedoelds gedink het,
’n openbaring van neurone by die versnapering.
Dan, plotseling, fikseer sy star geel blik, wat altyd
in kinderboeke geroem word as diepsinnigheid,
’n smaaklike ding; kalm sprei hy sy vlerke
en daal af na die grasveld om te smul
aan sy piepende maar mitiese kollega muis.
Kauwtje
Opgroeien in een schoorsteen, almaar kwetteren
om kronkelende proteïne; broers en zussen
met wie je een steeds voller nest moet delen –
niet zo verbazingwekkend dat je op een boze
dag door een rond je wentelende, eindeloze
seconde van roet en baksteen in een dimensie
valt waar een reusachtig wezen leeft: dat ziet hoe jij
ontredderd botst en botst op het onvatbare
van quantumfysica en schone letteren.
Ik jaag hem door het schuifraam de verschrikkelijke
vrijheid in. Kauwtje. In het koude voorjaar zit hij
op de wereldbol, moederloos en dronken nog.
Kraaitjie
Grootword in ’n skoorsteen, heeltyd kwetter
vir kronkelende proteïne; broers en susters
met wie jy ’n al voller nes moet deel –
nie so verbasend nie dat jy op ’n kwade dag
deur ’n eindelose sekonde van roet en baksteen
wat om jou wentel in ’n dimensie val
waar ’n reusagtige wese leef: Hy sien hoe jy
ontredder bots en bots teen die onbegryplike
van kwantumfisika en fraaie lettere.
Ek jaag hom deur die skuifvenster die verskriklike
vryheid in. Kraaitjie. In die koue lente sit hy
op die aardbol, moederloos en nog dronk.
Ongerijmd vogeltje
Buiten de keukendeur ligt iets:
een (zodra je je hebt gebukt)
uit De oorsprong der soorten gedonderd
van cellen gemaakt onvoltooid ding.
Piepjong probeersel ter verbetering
van het ongevederde niets,
prefiguratie van een merel.
Maar het bloed is nog rood
in het bijna doorzichtige vlees. Gek
die gele stekels waar de veren zijn mislukt.
De bek snakt nog. Hij lijkt verwonderd
dat een zo dun vlies de zon bedekt.
Elke dag verwondt ons, alleen de laatste doodt.
Ongerymde voëltjie
Buite die kombuisdeur lê
(sodra jy buk en kyk) iets:
’n onvoltooide ding van selle
wat uit On the origin of species
gedonder het. ’n Piepklein probeersel
ter verbetering van die ongeveerde niks,
prefigurasie van die merel.
Maar die bloed is nog rooi
in die byna deursigtige vlees. Vreemde
geel stekels waar die vere misluk het.
Die bek snak nog. Hy lyk verwonder
dat so ’n dun vlies die son bedek.
Elke dag verwond ons, maar die laaste een maak dood.
Uit de verte
Over het water een ouderwetse wei:
een tureluur tettert, archaïsch zingt
een leeuwerik. Een tiendweg wandelt onder mij.
Dood verknipt het landschap; schemering
bedreigt de soorten; onrustig stemmen-
gemompel in knotwilgen; god het wordt koud.
Holland wil nu ik aan ander water oud
word maar niet verstommen.
Uit die verte
Oorkant die water ’n ouderwetse weiveld:
’n tureluur toeter, argaïes sing
’n leeurik. ’n Kanaalpad wandel onder my.
Dood versnipper die landskap; skemering
bedreig die spesies; ’n onrustige stem-
gemompel in die knotwilgers; god, dit word koud.
Holland weier, noudat ek by ander water oud
word, om te verstom.
Tegen de torenvalk
Ik zag het gebeuren boven een weiland.
Het was vroeg voor zijn doen en hij had hoofdpijn.
Het jaar was ook nog te pril voor het wonder
van kerkuiltjes; maar hij voedde in zijn fantasie
alvast nieuw nageslacht vanuit het hart
van zijn gezicht. Hoe dan ook, dit was zijn eiland,
zijn zomp, zijn territorium (onder een natte zon
bleef het voorlopig februari), en die vlerk
van een valk had niets te zoeken hier: opgedonderd,
ga ergens een bouwvallig kraaiennest kraken…
Hij boerde woedend, moest gal en bal uitbraken
alvorens op te stijgen: in de lucht zou hij de strategie
van het voorgeslacht – zwenken, zwenken
op de vleugels van je moed – instinctief bedenken
ter verdediging van koninkrijk, kinderen, kerk.
Teen die toringvalk
Ek sien dit gebeur bokant ’n weiland.
Dis baie vroeg vir hom en hy het hoofpyn.
Die jaar is ook nog te jonk vir die wonder
van kerkuiltjies; maar hy voed in sy verbeelding
alreeds nuwe nageslag vanuit die hart
van sy gesig. Hoe dan ook, dit is sy eiland,
sy vleiland, sy territorium (onder ’n nat son
bly dit voorlopig Februarie), en daardie swernoot
van ’n valk het niks hier te soek nie: Voertsek,
gaan betrek iewers ’n bouvallige kraaines ...
Hy breek woedend ’n wind op, braak gal en bal
voordat hy opstyg: In die lug sal hy die strategie
van sy voorgeslag – swenk en swenk
op die vleuels van jou moed – instinktief bedink
ter verdediging van koninkryk, kinders en kerk.
Nachtegaal
Ik reed over een bosweg en bleek tot mijn verbazing
ietwat verdwaald. Niet dat het deerde: verdwalen
in Italië is niet onaangenaam. Het was een zomernacht,
zo’n zoele, witte, ik reed steeds langzamer en zag
hoe blijvend verderop uit het verdwijnpunt
een slot verrees. Maanlicht droop uit een gedicht
van Leopardi. Ik voelde dat ik stoppen moest.
En stopte. Ook het slot stond stil. Ik ademde. Dacht
aan het marktplein, blakend oker overdag,
de ijsverkoopster die wijdbeens aan haar siësta lag
te denken, kut die ik tot mijn zoete gêne zag.
Kunstgeschiedenis. I fratelli Crivelli. Aria’s. En snoof
in mijn geschilderde decor de boslucht op: mijn longen
vulden zich met goddelijke verdwazing –
iets trilde in de sferen: uit de kosmos maakte de vogel
die van de mens een antwoord wil zich los.
En ik floot terug: we reageerden op ons reageren,
bleven onze trillers twee eeuwen moduleren:
zongen.
Nagtegaal
Ek ry op ’n bospad en is tot my verbasing
ietwat verdwaal. Nie dat dit saak maak nie:
Om in Italië te verdwaal is ver van onaangenaam.
Dit is ’n somernag – ’n soel, helder een. Ek ry al stadiger
en sien hoe verder weg uit die verdwynpunt konstant
’n kasteel verrys. Maanlig drup uit ’n gedig
van Leopardi. Ek voel dat ek moet stop.
En doen dit. Ook die kasteel kom tot stilstand.
Ek asem in. Dink aan die markplein, blakend oker oordag,
die roomysverkoopster wat wydsbeen aan haar siësta
lê en dink, haar spleet wat ek tot my soet verleentheid sien.
Kunsgeskiedenis. I fratelli Crivelli. Arias. En ruik
in my geskilderde dekor die bos se geur: My longe
word gevul met goddelike verdwasing.
Iets tril in die sfere: Uit die kosmos kom die voël
te voorskyn wat van die mens ’n antwoord verwag.
En ek fluit terug: Ons reageer op ons reaksies,
bly ons trillers twee eeue lank moduleer
en sing.
Lees ook:
"Als de bundel een huis is, doet Daniel Hugo de deur open en leidt de bezoeker rond"
Kommentaar
Dis wonderskoon.