..........
Die uitdagings van juniorisering, ekonomiese druk en die opkoms van KI is werklik, maar so ook die geleenthede wat digitale platforms en ’n nuwe generasie joernaliste bied.
..........
Jody Hendricks het met Carryn-Ann Nel, Crystal Orderson en Ryland Fisher by die pas afgelope Suidoosterfees gesels oor die vertolking van die nuus in gedrukte en digitale media, die vinnig veranderende medialandskap en die opleiding van joernaliste.
Jean Oosthuizen gee ’n oorsig van hierdie Jakes Gerwel-gesprek.
Van links: Ryland Fisher, Crystal Orderson, Carryn-Ann Nel en Jody Hendricks
Die brandende vraag of joernalistiek kan oorleef in ’n wêreld waar gedrukte koerante verdwyn en digitale platforms die botoon voer, het tydens die afgelope Suidoosterfees in Kaapstad die hartklop van joernalistiek blootgelê en nuwe insigte oor die toekoms van die mediabedryf gebied.
In die Jakes Gerwel-gespreksreeks het vier mediaveterane, Ryland Fisher, Crystal Orderson, Carryn-Ann Nel en Jody Hendricks, die brandende vraag aangepak: Kan joernalistiek oorleef in ’n wêreld waar gedrukte koerante kwyn en digitale platforms die botoon voer?
Met die tema “Gedrukte media of digitaal – hoe vertolk ons die nuus?” het hul insigte die gehoor meegevoer van nostalgie vir drukpers tot die moontlikhede van KI.
Ryland Fisher se woorde “Koerante is nie gelyk aan joernalistiek nie” het die toon aangegee vir ’n eerlike blik op ’n bedryf in omwenteling. Van die “juniorisering” van nuuskantore tot die menslike kern van stories wat steeds harte vang, het die paneel gewys dat joernalistiek nie sterf nie, maar dat dit hergebore word.
Met die moderering van Jody Hendricks, ’n bekende stem op RSG, het die paneel hul ervarings vanaf hul universiteitsdae tot vandag gedeel en lig gewerp op hoe joernaliste opgelei word, hoe nuusmakers bybly, en wat die toekoms vir die beroep inhou.
Fisher het meer as 40 jaar ondervinding in die mediabedryf, onder meer as redakteur van Cape Times en The New Age, en assistentredakteur by Sunday Times.
Vir Fisher is die inhoud van joernalistiek belangriker as die platform waarop dit versprei word. Hy het gewys op die persepsie dat die verdwyning van gedrukte koerante die einde van joernalistiek beteken, maar hy stem nie hiermee saam nie.
“Alles gaan oor inhoud,” het hy gesê, en die gehalte van joernalistiek in Suid-Afrika bly indrukwekkend, soos blyk uit die jaarlikse Vodacom-toekennings vir joernalistiek, waar kategorieë nou fokus op temas soos ondersoekende verslaggewing eerder as spesifieke mediums.
Fisher het die historiese konteks van koerante uitgelig, met die opmerking dat koerante in Suid-Afrika meer as 150 jaar bestaan het, ’n langer lewensduur as baie ander nywerhede. Alhoewel die afname in gedrukte media hartseer is – Cape Times verkoop nou slegs ongeveer 7 000 kopieë per uitgawe – beteken dit nie die einde van die beroep nie. Hy glo gemeenskapskoerante en nispublikasies sal voortbestaan, en die uitdaging lê in die vind van die regte markte vir nuus. Fisher se optimisme word versterk deur sy waarneming van hoe jonger joernaliste tegnologie en sosiale media omarm om stories effektief te vertel.
Crystal Orderson, met 30 jaar se ondervinding in die bedryf, het ’n meer ontnugterde maar pragmatiese perspektief gebied. As vryskutjoernalis, mediakonsultant en voormalige nuusredakteur by onder andere eNCA en EWN het sy die oorgang van gedrukte na digitale media eerstehands beleef.
“Dit is rof daar buite,” het sy gesê, en nuuskantore wat nie aanpas by die veranderende demografie en media-omgewing nie, sal hul deure moet sluit. Sy het verwys na die Sunday Times, wat volgens haar binne tien jaar waarskynlik nie meer as ’n gedrukte koerant sal bestaan nie, en die Financial Mail, waarvoor sy ook skryf, wat slegs sowat 15 000 gedrukte kopieë per week verkoop.
..........
In ’n wêreld waarin nuus vinniger as ’n veldbrand versprei, bly die vermoë om stories met integriteit en diepgang te vertel die hart van die beroep.
..........
Orderson het die belangrikheid van aanpassing beklemtoon, ’n les wat sy geleer het sedert haar dae by die SAUK. Sy het ook die rol van kunsmatige intelligensie (KI) aangespreek, maar met ’n duidelike waarneming: “KI kan nie Khayelitsha of Mitchells Plain toe gaan om ’n optog by te woon nie.” Vir haar bly die menslike element van joernalistiek naamlik verslaggewers wat in gemeenskappe is en met mense praat onvervangbaar. Stories wat mense se harte en emosies raak, sal altyd ’n gehoor hê wat bereid is om daarvoor te betaal, ongeag die platform, sê sy.
’n Kernkwessie wat tydens die gesprek na vore gekom het, was die sogenaamde juniorisering van nuuskantore. Jody Hendricks het sy kommer uitgespreek oor hierdie tendens, waar senior, ervare joernaliste deur jonger, minder ervare personeel vervang word as gevolg van ekonomiese druk. Dalende advertensie-inkomste en begrotingsbeperkings dwing nuuskantore om koste te besnoei, en senior joernaliste met hoër salarisse is dikwels die eerste wat afgedank word. Orderson het bygevoeg dat hierdie afskaling lei tot oorlaaide personeel, wat foute en ’n afname in gehalte veroorsaak.
Die impak van juniorisering is veelvoudig. Minder ervare joernaliste mag sukkel met komplekse ondersoeke of diepgaande verslaggewing, wat die gehalte en akkuraatheid van nuusdekking benadeel. Boonop neem senior joernaliste institusionele kennis en uitgebreide netwerke saam wanneer hulle vertrek, wat die nuuskantore se vermoë om konteks te verskaf beperk.
Tog is daar ’n silwer randjie. Carryn-Ann Nel, ’n jonger joernalis, het opgemerk dat junior joernaliste vars perspektiewe en tegnologiese vaardighede na die bedryf bring. Hulle is dikwels meer vertroud met digitale platforms en sosiale media, wat noodsaaklik is in die moderne media-omgewing. Die uitdaging is, volgens haar, om ’n balans te vind waar nuuskantore voordeel trek uit die energie van jonger joernaliste, terwyl mentorskap deur seniors die kwaliteit van verslaggewing handhaaf. Nel is tans hoof van inhoud van ’n weeklikse nuusprogram op kykNET en werk ook as ’n draaiboekskrywer en navorser op ander TV-produksies.
Die gesprek het ook gefokus op hoe joernaliste vandag opgelei word in vergelyking met vroeër. Nel het haar ervaring gedeel oor hoe dit in haar universiteitsdae die “alfa en omega” was om jou naam in ’n gedrukte koerant te sien. Sy sê sy het gou besef dit is net een van vele platforms.
Vandag se joernaliste word opgelei om “digitaal eerste” te dink, met ’n fokus op hoe om stories vir aanlyn en sosiale media te optimaliseer. Sy het beklemtoon dat joernaliste tred moet hou met ’n veranderende wêreld, maar dat lesers ook ’n verantwoordelikheid het om aan te pas. “Ons moet lesers op die reis saamneem, wat kreatiwiteit en harde werk verg,” het sy gesê.
Fisher het die tegnologiese behendigheid geprys van jonger joernaliste wat sosiale platforms gebruik om stories dinamies te vertel. Hy het egter gewaarsku teen die risiko’s van burgerjoernalistiek, of sogenaamde “citizen reporting”, waar onopgeleide individue nuus versprei sonder professionele standaarde. Hy het ’n onlangse voorval aangehaal waar die naam van ’n minderjarige slagoffer van verkragting selfs in die hoofstroommedia genoem is – ’n onwettige en onetiese fout. “Waar is die redakteurs en nuusredakteurs?” het hy gevra, wat die behoefte aan sterk redaksionele toesig onderstreep.
’n Sleutelkwessie vir die paneel was die volhoubaarheid van joernalistiek in ’n tyd van ekonomiese uitdagings. Nel het die belangrikheid van betaalmure beklemtoon, hoewel sy erken dat dit nie ’n gewilde idee is nie. “Ons moet mense oortuig dat hulle vir nuus moet betaal om geloofwaardige joernalistiek te verseker,” het sy gesê. Geloofwaardigheid en integriteit bly kernwaardes vir joernaliste, en die publiek se bereidwilligheid om vir kwaliteit te betaal is deurslaggewend.
Fisher meen ten spyte van die dramatiese daling in koerantsirkulasie kan gemeenskapskoerante en sekere nispublikasies steeds ’n rol speel. Hy het ook die onderskeid tussen gedrukte media en digitale joernalistiek beklemtoon: “Mense praat asof dit dieselfde is, maar dit is nie.” Die paneel was dit eens dat die platform minder belangrik is as die kwaliteit van die inhoud. Solank stories relevant is en mense se lewens raak, sal daar ’n mark daarvoor wees.
Ten spyte van die uitdagings was die paneel opvallend optimisties oor die toekoms van joernalistiek. Nel, as ’n jonger joernalis, was veral opgewonde oor die moontlikhede wat nuwe platforms bied. “Die nuwe koers stel ons in staat om stories beter te vertel,” het sy gesê. Sy het joernaliste aangemoedig om digitale media en KI te omarm eerder as om dit te vrees. “Ons dra die nostalgie van gedrukte media saam, maar ons moet nie daaraan vasklou nie,” het sy bygevoeg.
Orderson het saamgestem dat die menslike element van joernalistiek, die vermoë om stories uit gemeenskappe te bring, altyd relevant sal bly. Fisher het die gesprek afgesluit met ’n oproep om te fokus op inhoud en markte, eerder as om die afname van koerante te betreur. Hendricks het die paneel bedank vir hul insigte, wat ’n duidelike boodskap gelaat het: Joernalistiek is nie besig om te sterf nie; dit is besig om te transformeer.
Hierdie Jakes Gerwel-gesprek by die Suidoosterfees het die veerkragtigheid van joernalistiek in ’n tyd van omwenteling bevestig. Terwyl gedrukte koerante kwyn, bly die kern van joernalistiek – om betekenisvolle stories te vertel – lewe. Die uitdagings van juniorisering, ekonomiese druk en die opkoms van KI is werklik, maar so ook die geleenthede wat digitale platforms en ’n nuwe generasie joernaliste bied.
Soos Nel tereg opgemerk het, is die toekoms van joernalistiek nie iets om te vrees nie, maar iets om met kreatiwiteit en vernuwing te omarm. In ’n wêreld waarin nuus vinniger as ’n veldbrand versprei, bly die vermoë om stories met integriteit en diepgang te vertel die hart van die beroep.