Soe rond ommie bos
Veronique Jephtas
Uitgewer: Protea Boekhuis
ISBN: 9781485312246
Soe smaak die digbundel van Veronique Jephtas: ’n shot brandewyn met extra versterkdruppels. Piepie op jou tong? Nee, fok, hierdie engel pis in jou gorrel af tot die prikkels jou ingewande skroei soos brandnetels op jou kale vel.
Maar laat soe ’n bek stroep kry virrie manier waarop sy die olifant in die kamer opsny in ’n three-course meal plus barakat met die akkuraatheid van ’n chirurg in vlot non-fictional, uncensored Afrikaaps.
Soe rond ommie bos draai die derms behoorlik van elkeen wie se verbeelding en gewete deur die digter se woorde besit word. Letsels van ’n dysfunctional familie, toxic masculinity, gedwonge verwydering en die voetspoor van die dopstelsel verskyn in al drie chapters van hierdie dun maar gewigtige bundel. Sy tref jou met kwinkslae wat jou gewete vir ’n lang tyd knaag nadat jy die boek neergesit het, soos met die beelde van:
’n afwesige vaderfiguur
ek was chilled oo my sperm donor wattie ytgestiek hettie
nou, 24 jaar later, praat ek en jy glattie (born free)
die antie wat heeltyd suip
en al waarmee antie gerty nou sit –
is vyf empties en fokkol om te vriet
wanne sy ytie tiep yt opstaan
en toxic masculinity
maa ek het gewiet wattie menee nou doen is vekeed
hy is vandag ’n pastor
en ek was lanklaas innie kêk (man staan)
om jou derms ’n twist te gee!
Ja, naai, dié innerlike kind is moer toe kwaad. Haar perspektief se kam is fyn en jou hare is fokken kroes. Die system wat haar grootgemaakit se asem stink na patriargie, selfhaat en rassisme. Ken jy die kinderspeletjies van destyds? Maak weer kennis daarmee, maar hierdie keer sonder die naïwiteit van tienerskap wanneer die digter jou terugvat met anecdotes uit haar kinderjare. Die onmiskenbare aktivisme bloei oor die blaaie soos Veronique aspekte van haar marginalised gemeenskap in bright colours paint. Gou kom jy aangesig tot aangesig met die beseffing dat heroes ook unconventional is, dat die ouer generasie in hul eie onkunde gevange bly en dat hierdie land (Suid-Afrika, indien jy nog wonder) in net nege punte opgesom kan word! Indien die ongemak jou noggie oorreed dat jy te doene het met unfiltered en skroeiende werklikheid nie, tjek hoe sy onsmaaklike lede vannie gemeenskap ophef oppie onwaarskynlikste manier:
ek is vandag nog hie
nou kan ek my kinnes eendag vetel
not all heroes wear capes
hulle roek lollies en dra dieselfde klere virrie afgelope ses wieke (golfie)
Met die kalmte van ’n petrolbom loods Veronique ’n aanval wat jou laat sidder in jou salige bourgeoisskap:
geagte wit mense
hou op sê ek is odentlik virre coloured (ek is moeg van suid-afrika)
En in ’n ander paar strofes:
hulle skrik as hulle ôs sien
ses wit mense het in my vasgeloep
een tannie het groot geskrik
sy het besef
sy is in my pad (innie pad)
Jy het nie ’n groot verbeelding nodig om te begryp wat die digter vir jou opskep nie. Elke sarsie word sorgvuldig voorgesit soos ’n koue skottel vol wonde en pyn. Jy might as well wurmstroep ingejaag is, want:
somehow symbolize bloed dat jy groot is
jy kry ’n pep talk oorie birds ennie bees
voëls vlieg
en bye stiek
Ten slotte, maak kennis met die nuwe generasie se sjambokbek wat vir niks en niemand terugstaan nie. Soos tradisie dit wil hê belowe Soe rond ommie bos niks behalwe oephand klappe vir bevoorregte bloeddorstiges en ammunisie virrie innerlike aktiviste in ons nie.
Straight up en in jou tjat!