Humboldts avonturen overtuigend verstript

  • 0

Titel:  De Avonturen van Alexander von Humboldt
Van: Andrea Wulf & Lillian Melcher
Uitgever: Uitgeverij Atlas Contact
ISBN: 9789045036687

Darwin, Wallace, Junghuhn en vele ander natuuronderzoekers in de 19e eeuw waren helemaal gek van Humboldt. Alexander von Humboldt (1769-1859) was voor hun een grote inspiratie. Bij mijn afstudeerscriptie over Junghuhns Terugreis van Java naar Europa (1851) heb ik mij in dit buitengewoon interessante onderwerp verdiept.

Ik keek naar de invloed van Humboldts Ansichten der Natur uit 1808 op Junghuhns werk. Het is interessant om te zien dat Humboldt een groot deel van het 19e-eeuwse natuuronderzoek heeft beïnvloed. Wel is het erg ingewikkeld; zeker voor een student Nederlands met nog niet zoveel onderzoekservaring als die ik toen was.

Groot inspirator

Ik wist dat Humboldt een groot inspirator was voor velen en las veel lovende dingen over hem. Zijn werk probeerde ik enkele jaren terug te lezen. Het gaf een verrassende inkijk in het leven van een echte ontdekker. Wat een bevlogenheid legt deze man aan de dag.

Maar als je echt wilt proeven waarom mensen als Darwin, Wallace en Junghuhn zo vol van Humboldt waren, is er nu een fantastisch boek verschenen. Het heet De avonturen van Alexander von Humboldt en is van de hand van Andrea Wulf (tekst) en Lillian Melcher (strip). Het is een vertaling van The adventures of Alexander von Humboldt, een stripbiografie over het bijzondere leven van deze natuuronderzoeker en ontdekkingsreiziger. De vertaling is van Mariella Duindam en Fennie Steenhuis.

Dé ontdekkingsreizigers uit de 19e eeuw

Het boek vertelt het verhaal van de ontdekkingsreizigers uit de 19e eeuw. Samen met Aime Bonfland maakt Humboldt tussen 1799 en 1804 een grote reis naar Latijns-Amerika en Noord-Amerika. Het is een reis die zijn verdere wetenschappelijke leven sterk beïnvloed. Het verwerken van alle gegevens neemt zijn verdere leven in beslag, zoveel indrukken doet hij op in de natuur van de regenwouden in Brazilië en de vulkanen in Peru en Mexico.

De gegevens zijn allemaal terechtgekomen in zijn boeken. In 1808 publiceert hij Ansichten der Natur, een boek dat grote invloed heeft op het werk van eigenlijk alle natuuronderzoekers na hem. Het is een werk waarin Humboldt nieuwe wegen inslaat in het natuuronderzoek. Het belangrijkste element is dat hij de verbanden ziet tussen alle elementen in de natuur. Alles is met alles verbonden.

In het boek van Adrea Wulf en Lilian Mellcher leggen ze dit werkelijk prachtig uit:

Alles wat ik tijdens mijn reizen heb gezien, valt op zijn plaats. De natuur is een levend geheel en een prachtig organisch web waarbinnen alles verbonden is – van het kleinste mosje tot de hoogste boom. De natuur wordt door één adem bezield – van pool tot pool stroomt één leven in rotsen, planten en dieren. (168 – inlegvel)

Dit staat op de pagina met als achtergrond de vulkaan Chimborazo, met een hoogte van 6 263 meter. Een beroemde afbeelding, waarin Humboldt op deze berg de planten plaatst die hij op elke hoogte vindt. Een botanische reis van de evenaar naar de polen. Elke hoogte heeft zijn eigen plantengroei.

Heuse bergspleet

Helaas moeten ze 300 meter van de top terug vanwege de onherbergzaamheid en omdat reisgenoot Carlos Monúfar in een heuse bergspleet valt. Ze weten Carlos maar ternauwernood te redden. De zoon van de gouverneur reist vaak mee door grote delen van Latijns-Amerika. Hij is net zo’n avonturier als Humboldt en Bonfland. Naar men zegt zou hij de minnaar van Humboldt zijn geweest.

Het zijn deze avonturen die Andrea Wulf en Lillian Melcher heel overtuigend in het verhaal verweven. Het leest daarmee echt als een avonturenverhaal. En ze maken wat mee. Tussendoor geven geleerden en schrijvers zoals Darwin en Goethe commentaar op de invloed van Humboldt op hun werk. Met opmerkingen als: “'Humboldt leert me in een uur tijd meer dan ik in acht dagen bij elkaar kan lezen.”

Geografie van planten

Het stripverhaal is nauw verweven met het werk van Humboldt. Zo zie je dus de beroemde tekening over de “Geografie van planten” op de vulkaan Chimborazo, maar ook het beroemde schilderij dat Frederic Edwin Church maakte. Het werk, met de titel The heart of the Andes, maakte de schilder kort voor Humboldts dood. Of zoals Humboldt zelf in het boek van Wulf en Melcher vertelt:

Hij volgde mijn voetsporen door Zuid-Amerika en verwerkte alles wat ik had gezegd in dat ene doek. Mijn ideeën over onderlinge verbanden komen er helder op naar voren, van de imposante bergketens tot de minutieus weergegeven plantjes. Toen het klaar was schreef hij aan een vriend dat hij het schilderij naar Berlijn zou sturen, opdat ik het kon zien. Hij kon uiteraard niet weten dat ik net drie dagen daarvoor was overleden. (136)

Zeker ook zijn beslissing om ná Mexico in 1804 door te reizen naar de Verenigde Staten heeft veel mensen later geïnspireerd. Hij verbaast zich over de slavernij, die hij bijvoorbeeld ook op Cuba tegenkwam. Hij schreef er later een boek tegen de slavernij over. Daarnaast wijst hij iedereen op het belang van het behoud van de bossen.

Waanzinnig spannend

De reis naar Amerika is waanzinnig spannend. Ze komen midden op zee in een woeste orkaan terecht. Ze overleven het ternauwernood. Terwijl het schip elk moment kan vergaan, berekent Humboldt op welk tijdstip het schip zal kapseizen. De reactie op de onthutste Bonfland is geweldig:

Het geeft afleiding en misschien vind ik de uitkomst wel precies op het moment dat we verdrinken ... Dan overlijd je toch wat planmatiger. (250)

Daarmee is de biografische strip De avonturen van Alexander von Humboldt een must voor elke liefhebber van de natuur, ontdekkingsreizigers en waanzinnig spannende verhalen. Het boek heeft alle kenmerken van een spannend stripverhaal, diepgravende biografie en populair wetenschappelijk werk in één.

Andrea Wulf (tekst) en Lillian Melcher (illustraties): De avonturen van Alexander von Humboldt. Vertaald uit het Engels door Mariella Duindam en Fennie Steenhuis. Vertaling van: The adventures of Alexander von Humboldt. Amsterdam: Atlas Contact, 2019. ISBN: 978 90 450 3668 7. 269 pagina’s. Prijs: € 34,99.

Bestel: https://www.atlascontact.nl/boek/de-avonturen-van-alexander-von-humboldt/

  • 0

Reageer

Jou e-posadres sal nie gepubliseer word nie. Kommentaar is onderhewig aan moderering.


 

Top