|
||||||||
Opsomming
Vanweë Suid-Afrika se oorvloedige biodiversiteit is verskeie wildspesies ’n teiken vir wildmisdaad. Daarom word die belangrikheid van wildmisdaadbekamping toenemend benadruk. Suid-Afrika beskik oor geen toegewyde wet of beleid wat uitsluitlik op die bekamping van wildmisdaad fokus nie. Tans word die bekamping van wildmisdaad ingevolge die land se breë nasionale omgewingsregraamwerk hanteer. Hierdie wetgewing berus op bepalings van die National Environmental Management Act 107 van 1998 (die NEMA), die National Environmental Management: Biodiversity Act 10 van 2004 (die NEMBA); die National Environmental Management: Protected Areas Act 57 van 2003 (die NEMPAA), verbandhoudende regulasies en provinsiale wetgewing. Die Suid-Afrikaanse omgewingsregraamwerk gebruik hoofsaaklik bevel-en-beheer-maatreëls om wetgewende bepalings af te dwing en die nakoming daarvan te bewerkstellig.
Hierdie artikel bestaan uit ’n literatuurstudie wat die probleem vanuit ’n omgewingsregperspektief benader, en volg op ’n vorige artikel, “Bekamping van wildmisdaad: ’n regsteoretiese ontleding van die handelinge, verwante misdade en rolspelers”. Die vorige artikel het aan die een kant ten doel om die handelinge, verwante misdade en rolspelers wat deel uitmaak van wildmisdaad teoreties te ontleed en te beskryf, en aan die ander kant om die United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC) se kontrolelyste en aanbevelings te ondersoek en die kern daarvan op te som. Die betrokke handelinge kan in vier vlakke ingedeel word en sluit in die stroop (vlak 1); vervoer en handel (vlak 2); verwerking en prosessering (vlak 3); en verkoop (vlak 4) van wildspesies en hul neweprodukte. Dié handelinge word deur talle rolspelers op die verskillende vlakke uitgevoer. Verwante ernstige misdade soos korrupsie, dokumentbedrog, geldwassery, belastingontduiking en niebetaling van regeringsfooie kenmerk die administratiewe proses en vind op al vier vlakke plaas.
Hierdie artikel identifiseer, ontleed en beskryf die bestaande reguleringsmaatreëls wat Suid-Afrika tans inspan om wildmisdaad te bekamp. Die ontleding word gerig deur die vier handelingsvlakke van wildmisdaad (soos in die vorige artikel ontleed en bespreek) en voorstelle van die UNODC. Die bepalings van bestaande relevante Suid-Afrikaanse wetgewing, regulasies of beleide wat verband hou met die bekamping van wildmisdaad word in die huidige artikel ondersoek. Onder elke handelingsvlak word beide nasionale en provinsiale wetgewing en beleide geïdentifiseer, ontleed en bespreek. Die ontleding en uiteensetting van die bestaande regsraamwerk wat die bekamping van wildmisdaad in Suid-Afrika tans ondervang, maak ’n belangrike bydrae tot die huidige regsdiskoers aangesien daar tot dusver nog geen ondersoek in dié verband gedoen is nie. Verder word die tekortkominge van die reguleringsmaatreëls wat tans die bekamping van wildmisdaad in Suid-Afrika rig, op nasionale en provinsiale vlak uitgewys.
Daar word bevind dat die bekamping van wildmisdaad in Suid-Afrika tans uitsluitlik volgens bevel-en-beheer-maatreëls en strafregtelike vervolging funksioneer. Die reguleringsmaatreëls wat die vier handelingsvlakke van wildmisdaad reguleer is versprei tussen verskillende artikels van die relevante wetgewing en regulasies op nasionale en provinsiale vlak. Dit verg wesenlike inspanning om die verskillende reguleringsmaatreëls met mekaar te versoen en dit te interpreteer: die nasionale en provinsiale reguleringsmaatreëls kom onsamehangend voor en is in die algemeen besonder gefragmenteerd. Alhoewel nasionale wetgewing voortdurend op hoogte van internasionale verwagtinge gebly het, was dit nie die geval met provinsiale wetgewing nie. Suid-Afrika prioritiseer wel die bekamping van wildmisdaad, maar daar verskeie tekortkominge in die reguleringsraamwerk.
Trefwoorde: biodiversiteit; biodiversiteitsreg; ernstige misdade; omgewingsmisdaad; omgewingsreg; onregmatige wildhandel; Suid-Afrika; wilde diere; wildmisdaad; wildspesies; wildstroping
Abstract
Combatting wildlife crime: an analysis of the South African environmental law framework
Several wildlife species in South Africa fall prey to wildlife crime daily. Therefore, the importance of combatting wildlife crime on national soil is increasingly emphasised. The latest National Biodiversity Assessment of 2018 recognises that South Africa’s biodiversity is under pressure because of various threats, but it does not recognise wildlife crime as one of the core threats. The assessment calls for an urgent investigation into a comprehensive, coordinated campaign to combat wildlife crime. Although the assessment does not recognise wildlife crime as one of the core threats, the Southern African Development Community Law Enforcement and Anti-Poaching Strategy 2016–2021 and the National Integrated Strategy to Combat Wildlife Trafficking of 2023 respectively recognise the urgency and seriousness to combat wildlife crime in the Southern African Development Community region and at national level in South Africa. The Department of Forestry, Fisheries and the Environment also reported that rhino poaching, which is a serious concern in South Africa, is on the decline. This decline is because of the government’s improved capability to identify and react to poaching. However, South Africa currently has no dedicated law or policy that focuses exclusively on combatting wildlife crime. Currently, the fight against wildlife crime is managed in terms of the country’s broad national environmental law framework, which includes provisions in the National Environmental Management Act 107 of 1998 (NEMA), the National Environmental Management: Biodiversity Act 10 of 2004 (NEMBA); the National Environmental Management: Protected Areas Act 57 of 2003 (NEMPAA), related regulations and provincial legislation.
This article is based on a comprehensive literature review from an environmental law perspective. It follows on the previous article, “Combatting wildlife crime: a legal-theoretical analysis of the activities, related crimes and role players”, that provided a legal-theoretical analysis of the acts, related serious crimes and role players that form part of wildlife crime. The analysis distinguishes four levels of activities that form part of wildlife crime, namely poaching wildlife (level 1); transporting and trading in wildlife (level 2); processing wildlife into products (level 3); and distributing and selling wildlife and their products (level 4).
In this article, the existing regulatory measures that South Africa currently uses to combat wildlife crime are identified, analysed and described. Conducting such an analysis and exposition of the existing legal framework is an important contribution to the current legal discourse on the matter, as no investigation has been conducted so far. First, the existing South African legal framework is contextualised, specifically regarding the areas of biodiversity management and nature conservation. Second, the analysis is guided by the four levels of activities that form part of wildlife crime and the proposals by the United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC) (these were also examined and summarised in the previous article). Under each level of activity that forms part of wildlife crime, national and provincial legislation and policies are identified, analysed and discussed. Third, the shortcomings of current regulatory measures at the national and provincial levels are pointed out. Finally, recommendations are made to improve the existing South African legal framework.
Although South Africa does not currently have an overarching law or regulation that encompasses all aspects of wildlife crime, the country does have a broad legislative framework that regulates biodiversity management and nature conservation at national and provincial levels. The battle against wildlife crime in South Africa is currently exclusively fought according to command-and-control measures and criminal prosecution. The regulatory measures that regulate the four levels of activities that form part of wildlife crime are spread between different sections within the relevant legislation and regulations at national and provincial levels. Reconciling and interpreting the various regulatory measures require a substantial effort: national and provincial regulatory measures appear incoherent and are particularly fragmented. National legislation constantly remained abreast of international expectations, whereas provincial legislation significantly lagged behind. Although South Africa prioritises the fight against wildlife crime, the regulatory framework has several shortcomings. National legislation, specifically the NEMBA and NEMPAA (including the subordinate regulations), currently regulates restricted activities that may harm certain endangered and vulnerable wildlife species, whereas respective provincial legislations seek to protect a much larger pool of indigenous wildlife species from illegal activities. The provincial legal framework contains detailed permit and certificate systems that specifically regulate the hunting of game species in different areas.
The legal analysis presented in this article emphasises that the combatting of wildlife crime in South Africa currently operates according to four steps. The first step is to define, categorise and list a specific pool of wildlife species that requires protection. The second step involves identifying activities that are potentially detrimental to the survival of a specific wildlife species and that must be restricted and regulated through legislation. The third step is to administer and maintain permit systems that limit and regulate restricted or prohibited activities. The fourth step involves criminally prosecuting a person who performs a restricted or prohibited act towards a listed wildlife species without a permit, or a permit holder who acts outside his or her permit conditions. Numerous government departments participate in the compliance and enforcement of this legislation, which can lead to an ineffective duplication of efforts. This fragmented approach significantly detracts from the legal conceptualisation of wildlife crime in South Africa.
South African legislation and regulations at the national and provincial levels describe the regulation and combatting of activities at levels 1 and 2 in more detail compared to those at levels 3 and 4. A complex permit system regulates (or prohibits) certain listed activities (so-called restricted activities as defined in section 1 of the NEMBA) towards certain wildlife species, whereas the (South African) Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora, 1973 (CITES) regulations regulate international trade in endangered species. Although the activities at levels 3 and 4 are part of the restricted activities as listed in the NEMBA and provincial legislation, their regulation is approached with more caution than that at levels 1 and 2. A notable source of legal uncertainty is the provincial ordinances that date back to the previous regime and still appear on the statute books. Over the years, these ordinances have not been aligned with the CITES, NEMA, NEMBA or NEMPAA provisions. To achieve such alignment, some provinces have ratified new nature conservation legislation. However, this only further complicated the position, as the new provincial legislation did not repeal the previous provincial ordinances.
Measured against the UNODC’s proposals for the development and implementation of national legislation to combat wildlife crime, there are further shortcomings in the South African regulatory framework, namely (a) the absence of a clear distinction between the activities, prosecution and sentencing of organised crime groups versus subsistence hunters; (b) the lack of regulatory measures that deal with related serious crimes within the context of wildlife crime; (c) the vagueness of regulatory measures dealing with the processing of wildlife species into marketable byproducts; and (d) the lack of regulatory measures that deal with the unique challenges that the internet (and internet sales) present to combatting wildlife crime. Further shortcomings relate to the effectiveness and execution of compliance and enforcement measures, namely (a) the high level of corruption in the relevant government departments; (b) a shortage of environmental management inspectors; (c) a shortage of, among other things, equipment and knowledge among government officials to conduct their enforcement mandates effectively; and (d) the ignorance of authorities to enforce and apply the complex regulatory measures.
In conclusion, some practical recommendations are made. The fragmented legal framework that regulates biodiversity management and nature conservation in South Africa must urgently undergo a process of legal reform. In its existing form, it seriously detracts from the conceptualisation of wildlife crime in the South African context. It is recommended that the NEMBA (or the NEMPAA) be amended or that a separate comprehensive regulation be promulgated in terms of the NEMBA (or the NEMPAA). This regulation should amalgamate all related aspects of wildlife crime, namely: (a) a definition of wildlife crime; (b) a list of activities that form part of wildlife crime (preferably differentiated in terms of levels, as set out in the previous article) accompanied by the existing lists of listed wildlife species, protected areas, weapons and hunting methods, and combined with clear regulatory measures and a detailed permit and certificate system that regulates each level of activities and outlines penalties for offenders; (c) a list of serious related crimes used to facilitate wildlife crime combined with clear regulatory measures and an outline of penalties for offenders; (d) a strategy for establishing cooperative governance in the context of wildlife crime; (e) a strategy for the alignment of national and provincial legislation; and (f) the tangency points with South African customs, organised crime, cybercrime and arms control legislation.
Keywords: biodiversity; biodiversity law; environmental crime; environmental law; game poaching; illegal wildlife trade; NEMBA; serious crimes; South Africa; wild animals; wildlife crime; wildlife species
1. Inleiding
Suid-Afrika se uitsonderlike biodiversiteit word daagliks deur wildmisdaad bedreig.2 Gedurende 2019, aan die begin van minister Barbara Creecy3 se ampstermyn, maak sy die volgende opmerking oor wildmisdaad tydens ’n toespraak op Wêreldveldwagterdag:4
Despite our best efforts, wildlife crime continues to threaten our biodiversity […] we all agree the time has come for us to review our efforts in the war on illegal poaching and wildlife trade […] we need: better controls at our ports of exit, more support in the war on the ground, and faster prosecution of offenders.5
In dié opmerking moedig die minister hernude ywer ten opsigte van die bekamping van wildmisdaad in Suid-Afrika aan en bepleit verbeterde grensbeheer, groter ondersteuning op voetsoolvlak en die versnelling van vervolgingsprosedures. Tydens die openingsrede van die derde jaarlikse konferensie van die Global Wildlife Program6 in 2015, beklemtoon die minister ook die bekamping van wildmisdaad in Suid-Afrika:
Wildlife crime cannot be effectively addressed without partnerships at international, national and community level. Through this conference, we hope to build alliances between the private sector, local communities and international partners. We need an approach that integrates communities, socioeconomic development, and wildlife conservation in a practical manner.7
Volgens minister Creecy is vennootskappe tussen internasionale organisasies, nasionale regeringsdepartemente, die privaat sektor en gemeenskappe die sleutel tot die effektiewe bekamping van wildmisdaad. Sy identifiseer voorts ’n behoefte aan ’n praktiese benadering in dié verband, wat gemeenskappe, sosio-ekonomiese ontwikkeling en natuurbewaring met mekaar versoen. Die minister gee egter geen aanduiding van hoe hierdie visie geïmplementeer moet word nie.
Die nuutste National Biodiversity Assessment van 20188 erken dat Suid-Afrika se biodiversiteit weens verskeie bedreigings onder druk verkeer, maar erken nie wildmisdaad as een van die kernbedreigings nie. Die National Biodiversity Assessment9 vra wel om ’n ondersoek na ’n omvattende gekoördineerde veldtog om wildmisdaad te bekamp. Die Southern African Development Community Law Enforcement and Anti-Poaching Strategy 2016–202110 en die National Integrated Strategy to Combat Wildlife Trafficking (2023)11 erken die dringendheid en erns om wildmisdaad onderskeidelik in die Suider Afrikaanse Ontwikkelingsgemeenskap (SAOG)streek en op nasionale vlak in Suid-Afrika te bekamp. Die Departement van Bosbou, Visserye en die Omgewing (hierna die Departement van Omgewingsake)12 het ook gerapporteer dat renosterstropery, wat ’n ernstige knelpunt in Suid-Afrikaanse biodiversiteitskringe is, aan die afneem is en dat dié afname te danke is aan die regering se
improved capabilities to react to poaching incidents linked to better situational awareness and deployment of technology; improved information collection and sharing amongst law enforcement authorities; better regional and national cooperation […] more meaningful involvement of the private sector, NGOs and donors […] [and] various community developmental programmes, including awareness programmes […] through the integrated strategies adopted and facilitated in collaboration with its partners, SANParks, Provinces and neighbouring countries.
Nieteenstaande hierdie oproepe beskik Suid-Afrika tans steeds oor geen wette of beleid wat uitsluitlik die bekamping van wildmisdaad voorskryf of die voorgenoemde inisiatiewe en gebeurlikheidsplanne verwoord nie. Die bekamping van wildmisdaad is tans in die breë raamwerk van omgewingswetgewing en -beleide opgeneem wat berus op bepalings van die National Environmental Management Act 107 van 1998 (hierna die NEMA), die National Environmental Management: Biodiversity Act 10 van 2004 (hierna die NEMBA); die National Environmental Management: Protected Areas Act 57 van 2003 (hierna die NEMPAA), verbandhoudende regulasies, provinsiale wetgewing en munisipale verordeninge.13 Die Suid-Afrikaanse omgewingsregraamwerk gebruik hoofsaaklik bevel-en-beheer-maatreëls om wetgewende bepalings af te dwing en die nakoming daarvan te bewerkstellig.14
Hierdie artikel benader die probleem vanuit ’n omgewingsregperspektief en berus op ’n literatuuroorsig. Die artikel volg op ’n vorige artikel, “Bekamping van wildmisdaad: ’n regsteoretiese ontleding van die handelinge, verwante misdade en rolspelers”. Daarin is die handelinge, verwante misdade en rolspelers wat deel uitmaak van wildmisdaad teoreties ontleed en beskryf, en die United Nations Office on Drugs and Crime (hierna UNODC)15 se voorstelle vir die ontwikkeling en implementering van nasionale wetgewing om wildmisdaad te bekamp, ondersoek en opgesom. Die vorige artikel beklemtoon dat (a) die handelinge wat op vlak 1 plaasvind die konstante intreevlak van alle opeenvolgende handelinge vorm; (b) die handelinge op vlak 2 tot 4 nie altyd in ’n vasgestelde orde plaasvind nie; en (c) dat ernstige verwante misdade voortdurend op alle vlakke plaasvind.
Die doel van die huidige artikel is om die komplekse regsraamwerk waarin die bekamping van wildmisdaad tans opgeneem is, onder die loep te neem en die bestaande reguleringsmaatreëls wat Suid-Afrika tans inspan om wildmisdaad te bekamp, te identifiseer, te ontleed en te bespreek. Die bepalings van bestaande relevante Suid-Afrikaanse omgewingswetgewing, -regulasies en -beleide wat verband hou met die bekamping van wildmisdaad, word ondersoek. Die ontleding en uiteensetting van die bestaande regsraamwerk wat die bekamping van wildmisdaad in Suid-Afrika tans ondervang, maak ’n belangrike bydrae tot die huidige regsdiskoers aangesien daar tot dusver nog geen ondersoek in dié verband gedoen is nie.
Die ontleding van die regsraamwerk word gerig deur die vier handelingsvlakke wat deel uitmaak van sowel wildmisdaad as die voorstelle van die UNODC vir die ontwikkeling en implementering van nasionale wetgewing om wildmisdaad te bekamp (soos dit in die vorige artikel ontleed, bespreek en opgesom is). Onder elke handelingsvlak word nasionale en provinsiale wetgewing en beleide wat tans tot die bekamping van wildmisdaad bydra, geïdentifiseer, ontleed en bespreek. In die geval van provinsiale wetgewing word ’n samevattende bespreking van die betrokke wetsbepalings weergegee, aangesien ’n omvattende bespreking van al nege provinsies se wetgewende bepalings buite die bestek van hierdie artikel val. Verder word die tekortkominge van die bestaande reguleringsmaatreëls wat tans die bekamping van wildmisdaad in Suid-Afrika rig, uitgewys.
Hierdie besprekings word voorafgegaan deur ’n afdeling wat die bestaande Suid-Afrikaanse omgewingsregraamwerk kontekstualiseer en agtergrond daaroor gee. Alhoewel die Suid-Afrikaanse omgewingsregraamwerk oor uiteenlopende vertakkings beskik wat verskillende omgewingsbestuurareas hanteer, fokus dié gedeelte slegs op die areas van biodiversiteitsbestuur en natuurbewaring. Die doel van hierdie bespreking is om ’n breë oorsig te gee van die komplekse regsraamwerk waarin die bekamping van wildmisdaad tans opgeneem is. Weens die kompleksiteite binne die breër regsraamwerk is kontekstualisering en agtergrond van belang vir die onderskeie besprekings in die artikel.
2. Biodiversiteitsbestuur: die Suid-Afrikaanse regskonteks
Die oorsprong en ontwikkeling van Suid-Afrikaanse wetgewing en beleide rakende natuurbewaring en biodiversiteitsbestuur spruit vanuit ’n ryk historiese agtergrond.16 Tekens van biodiversiteitsbestuur in Suid-Afrika kan tot eeue gelede nagespoor word – na die prekoloniale tydperk toe inheemse gemeenskappe soos die San en Khoi volgens breedvoerige tradisionele sisteme en religieuse oortuigings natuurlikehulpbronbestuur toegepas het.17 Kort ná die aankoms van die eerste setlaars aan die Kaap in 1652, is ’n aantal placaaten bekragtig wat die beskerming van tuine, grond en bome gereguleer het.18 Verdere placaaten om die afkap van bome vir vuurmaakhout, oop vure in grasvelde, besmetting van drinkwater en die jag van wildspesies te reguleer, is ook bekragtig.19
Te midde van ’n oplewing in omgewingsbewustheid en die beskerming van wildspesies teen onvolhoubare jagpraktyke gedurende die koloniale tydperk, asook tydens die era van die Unie van Suid-Afrika vanaf 1910, is ’n aantal natuurreservate en nasionale parke onder die destydse Wet op Nasionale Parke 56 van 1926 en die Wet op Nasionale Parke 57 van 1976 geproklameer20 – ’n gevestigde erfenis wat steeds vandag in Suid-Afrika ’n kardinale rol speel.21
Nadat Suid-Afrika in 1961 tot ’n republiek verklaar is, het natuurbewaring die uitsluitlike verantwoordelikheid van die provinsiale regeringsfeer geword.22 Die vier provinsies23 van daardie tyd het elk hul eie provinsiale ordonnansies om wildspesies te bewaar en administratiewe stelsels vir natuurbewaring te vestig, bekragtig.24 Benewens dié provinsiale ordonnansies, het die sogenaamde TBVC-tuislande25 (oftewel die selfregerende gebiede) voor 1994 ook verbandhoudende wetgewing uitgevaardig.26 Die resultaat van hierdie betrokke regsontwikkelinge was ’n buitengewoon gefragmenteerde en ingewikkelde stelsel om natuurbewaring en die verantwoordelike verbruik van biodiversiteit te reguleer.27 Gevolglik is natuurbewaring op ’n ongekoördineerde wyse uitgevoer en toegepas, waarvan die maatreëls tussen meer as ’n honderd wette versprei was.28 Buiten dié versameling van provinsiale ordonnansies en wette, was daar geen nasionale regsraamwerk in plek wat biodiversiteitsbestuur buite nasionale parke gereguleer het nie.29 In ’n oorkoepelende poging tot strukturele verbetering en harmonisering van omgewingswetgewing het die regering die Wet op Omgewingsbewaring 73 van 1989 uitgevaardig, wat Suid-Afrika se destydse omgewingsregraamwerkwet verteenwoordig het.30
Sedert 1994 het die nuwe demokratiese regering noemenswaardige veranderinge en vooruitgang vir biodiversiteit en natuurbewaring bewerkstellig.31 Die erkenning van ’n omgewingsreg32 in die Grondwet van die Republiek van Suid-Afrika, 1996 (hierna die Grondwet) was die eerste vooruitgang van belang. Die Grondwet gee ’n voorskrif aan alle regeringsfere om redelike wetgewende en ander maatreëls in plek te stel ten einde onder andere ekologiese agteruitgang te voorkom, natuurbewaring te bevorder en terselfdertyd billike ekonomiese en maatskaplike ontwikkeling te prioritiseer.33 Hierdie redelike wetgewende en ander maatreëls moet egter met doelbewuste regeringsaksie en verdere ondersteunende programme en beleide gepaard gaan om die gewenste uitkoms te verseker.34
Ter uitbreiding van die status quo, soos oorgedra vanaf die vorige regime, klassifiseer die Grondwet die omgewing en natuurbewaring35 as funksionele gelyklopende verantwoordelikhede van beide die nasionale en provinsiale regering.36 Sodanige gelyklopende verantwoordelikhede tussen die twee regeringsfere kan egter tot fragmentasie, oorvleueling, duplisering en konflik te lei,37 daarom maak die Grondwet voorsiening vir statutêre maatreëls in die vorm van beginsels vir samewerkende regering en interregeringsbetrekkinge.38
Die grondwetlike erkenning van ’n omgewingsreg was ’n katalisator vir die ontwikkeling van nuwe holistiese omgewingswetgewing en -beleide in Suid-Afrika.39 Volgens Algotsson40 het belanghebbendes se begrip van biodiversiteit en natuurbewaring ’n ingrypende paradigmaskuif ondergaan, wat in die nuwe holistiese omgewingswetgewing en ‑beleide van Suid-Afrika waarneembaar is.41 Suid-Afrikaanse omgewingswetgewing is met internasionale verwagtings en beste praktyk belyn ten opsigte van die vervulling van menseregte, internasionale omgewingsregbeginsels, volhoubare ontwikkeling, samewerkende regering, goeie bestuur, omgewingsimpakstudies en openbare deelname.42
’n Nuwe (en steeds geldende) omgewingsraamwerkwet, die NEMA, is uitgevaardig om aan artikel 24(b) van die Grondwet uiting te gee.43 Hierdie wet dien tans as die algemene raamwerk waarbinne alle omgewingsbestuur en implementeringsplanne geformuleer, geïnterpreteer, geadministreer en geïmplementeer moet word.44 Vir dié doel is die omgewing in ’n openbare trust geplaas, met die staat as trustee, ten bate van sowel huidige as toekomstige geslagte.45 Volgens die openbaretrustleerstelling moet die staat proaktief optree om dié gemeenskaplike erfenis van die mense in Suid-Afrika te bestuur, te bewaar en te onderhou deur redelike wetgewende en ander maatreëls te ontwikkel en te implementeer.46 In gevalle waar biodiversiteitsverliese nie ten volle vermy kan word nie, word daar van die regering verwag om op te tree en stappe te doen om die impak te minimaliseer en te remedieer.47
Voorts is ’n aantal spesifieke omgewingsbestuurswette mettertyd uitgevaardig, wat op die bestuur van spesifieke komponente van die omgewing fokus.48 Met verwysing na biodiversiteitsbestuur en natuurbewaring is die NEMBA49 en die NEMPAA50 van spesifieke belang. Die bekragtiging van die NEMBA het ’n meer omvattende nasionale regsraamwerk vir biodiversiteitsbestuur daargestel,51 terwyl die NEMPAA die hervorming van ’n stelsel van nasionale parke bewerkstellig het.52 Die NEMPAA moet in alle gevalle in ooreenstemming met die bepalings van die NEMBA gelees, geïnterpreteer en toegepas word.53
Daarbenewens het die regering in die afgelope twee dekades internasionale54 en streeksverbintenisse55 gesmee en ’n uiteenlopende reeks nasionale beleidsdokumente,56 regulasies,57 norme en standaarde,58 bestuursplanne59 en nuwe provinsiale wetgewing60 uitgevaardig wat direk met biodiversiteit en natuurbewaring verband hou.61
Weens die blywende nalatenskap wat die vorige regime daargestel het, word natuurbewaring in Suid-Afrika oorwegend steeds ingevolge provinsiale wetgewing gereguleer.62 Die vier pre-1994-provinsies is deur middel van provinsiale herstrukturering tot nege provinsies uitgebrei, maar die bestaande provinsiale ordonnansies het in plek gebly en nuwe wetgewing is met verloop van tyd bygevoeg.63
Binne die provinsiale wetgewende konteks verwys natuurbewaring tradisioneel na die bewaring van inheemse wildspesies, plante en varswatervisse.64 Vir die doeleindes van hierdie artikel, word daar slegs aandag geskenk aan die gedeeltes wat handel oor die bewaring van inheemse wildspesies. ’n Komplekse klassifikasiestelsel is in elke provinsie ontwikkel wat wisselende vlakke van regulasie en beskerming aan verskillende wildspesiesklasse bied.65 Die algemene benadering in provinsiale wetgewing is om te onderskei tussen die bewaring van wildspesies wat in provinsiale natuurreservate voorkom en dié wat buite hierdie reservate voorkom.66
Verskeie nasionale en provinsiale regeringsinstellings is daarvoor verantwoordelik om die bepalings van die voorgenoemde regsraamwerk na te kom en af te dwing. Die hoof- nasionale regeringsinstelling wat vir biodiversiteitsbestuur verantwoordelik is, is die Departement van Omgewingsake. Hierdie departement word ondersteun deur die insette van verskeie ander nasionale regeringsdepartemente, die wetenskaplike kundigheid van die Suid-Afrikaanse Nasionale Biodiversiteitsinstituut (SANBI)67 en die ter plaatse teenwoordigheid van omgewingsbestuursinspekteurs68 (“environmental management inspectors”, of meer algemeen bekend as die Groen Skerpioene).69 Die Departement van Omgewingsake het voorts stewige bande gesmee met Suid-Afrikaanse Nasionale Parke (SANParks),70 die Suid-Afrikaanse Polisiediens (SAPD),71 die Suid-Afrikaanse Weermag (SAW), die Nasionale Vervolgingsgesag, die Nasionale Intelligensie Eenheid en die Gauteng Spesiale Ondersoekeenheid (gestasioneer by die OR Tambo Internasionale Lughawe).72 Ses van die nege provinsies het toegewyde natuurbewaringsagentskappe op die been gebring wat verantwoordelik is vir die bestuur van provinsiale natuurreservate,73 naamlik CapeNature (Wes-Kaap),74 Ezemvelo KZN Wildlife (KwaZulu-Natal),75 Mpumalanga Tourism and Parks Agency (Mpumalanga),76 die Limpopo Tourism and Parks Board (Limpopo),77 die North West Parks and Tourism Board (Noordwes)78 en die Eastern Cape Parks Board (Oos-Kaap).79 Die bestuur van provinsiale natuurreservate word in die oorblywende drie provinsies (Gauteng,80 Vrystaat81 en die Noord-Kaap82) deur die amptenare van die betrokke provinsiale omgewingsdepartemente behartig.83 Enige ander aangeleenthede wat verband hou met biodiversiteitsbestuur, natuurbewaring en die uitreiking van permitte en sertifikate word deur die aangewese provinsiale regeringsdepartemente geadministreer.84
Volgens Paterson85 is munisipaliteite se verantwoordelikhede met verwysing na die nakoming en afdwinging van biodiversiteitsbestuur en natuurbewaring op die oog af meer sporadies van aard weens die beperkte mandaat wat die Grondwet aan munisipaliteite toeken. Munisipaliteite se grondwetlike mandaat is tot die administrasie en bestuur van munisipale parke en strande beperk.86 Paterson87 noem verder dat munisipaliteite se mandaat in werklikheid egter veel wyer strek. In sommige gevalle is munisipaliteite verantwoordelik vir die bestuur van plaaslike natuurreservate en groot areas van gemeenskapsgrond.88 Vir dié doel is ’n aantal munisipale verordeninge uitgevaardig.89
Derhalwe bestaan daar tans ’n veelvlakkige kombinasie van gemenereg, nasionale en provinsiale wetgewing en beleid wat biodiversiteitsbestuur, of meer spesifiek die bewaring van wildspesies, in Suid-Afrika rig.90 Die bekamping van wildmisdaad is in die voorgenoemde breë omgewingswetgewing- en -beleidsraamwerk opgeneem.
Hierna word die omgewingsregraamwerk, asook ander verbandhoudende wetgewing en beleide, onder die loep geneem om vas te stel hoe Suid-Afrika tans wildmisdaad bekamp. Die vier handelingsvlakke wat deel uitmaak van wildmisdaad (soos in die vorige artikel ontleed en beskryf) dien as raamwerk om die wyse waarop Suid-Afrika wildmisdaad bekamp, te ondersoek en te beskryf.
3. Bestaande reguleringsmaatreëls in die bekamping van wildmisdaad in Suid-Afrika
3.1 Vlak 1
Vlak 1-handelinge behels enige handeling wat verrig word om ’n wildspesie te stroop. Twee aspekte van hierdie handelingsvlak word in meer besonderhede bespreek.
3.1.1 Regulering op nasionale vlak van die stroop van gelyste inheemse wildspesies
Op nasionale vlak reguleer die NEMPAA wildmisdaad wat binne ’n bewaringsgebied voorkom. Alle wildspesies wat binne ’n bewaringsgebied voorkom, geniet bykomende beskerming teenoor wildspesies wat buite bewaringsgebiede voorkom.91 Kidd92 stel dit soos volg:
Extensive protection prevails in protected areas. Control is established by fencing these reserves and by appointing staff to administer them. A variety of actions that can be detrimental to wildlife conservation are usually declared to be criminal, for example entering or residing in a protected area without permission; conveying into a reserve, or being in possession of weapons, traps or snares and killing, injuring, capturing or disturbing any animal within the protected area.
Die aanhaling wys daarop dat bykomende beskerming weens die omvattende bestuur van bewaringsgebiede daargestel word. In die algemeen behels die bestuur van ’n bewaringsgebied die beheer, beskerming, bewaring, instandhouding en rehabilitasie van alle komponente binne ’n bewaringsgebied, in ooreenstemming met die bepalings van die NEMBA.93
Volgens die NEMPAA kan ’n area aangrensend tot ’n bewaringsgebied as ’n sogenaamde protected environment verklaar word, wat as ’n buffersone vir die bewaringsgebied kan dien.94 Volgens NEMPAA is prospektering en mynbou die enigste aktiwiteite wat in buffersones gereguleer word,95 maar ’n buffersone kan ook bykomende beskerming bied aan die biodiversiteit wat in die direkte omgewing rondom bewaringsgebiede voorkom.96 In die buffersones kan daar byvoorbeeld deur middel van bestuursplanne en ooreenkomste sekere kwotas deur natuurbewaringsagentskappe vasgestel word, wat voorskryf watter en hoeveel wildspesies in dié gebiede deur die aangrensende gemeenskappe gejag mag word.97 Die bekamping van wildmisdade, onder andere wildstropery, in die buffersones98 rondom bewaringsgebiede is hoofsaaklik die verantwoordelikheid van provinsiale natuurbewaringsagentskappe.99
Die NEMBA bied nasionale beskerming aan wildspesies wat kritiek bedreig, bedreig, kwesbaar of van nasionale belang is.100 Die minister101 is verantwoordelik vir die publikasie van ’n kennisgewing in die Staatskoerant wat kritiek bedreigde,102 bedreigde,103 kwesbare104 en ikoniese inheemse wildspesies105 identifiseer en lys.106 Dit staan die minister vry om verdere subkategorieë onder die voorgestelde vier kategorieë te skep.107 Ingevolge die kennisgewing, kan die minister ook bepaal of die lyste regdeur die land geldend is of slegs provinsiegebonde is.108 Daar word van die minister verwag om die gepubliseerde lyste by wyse van die korrekte konsultasieproses109 minstens elke vyf jaar te hersien.110
’n Persoon mag nie ’n sogenaamde restricted activity teenoor ’n gelyste wildspesie sonder ’n permit verrig nie.111
Restricted activity word soos volg in artikel 1 van die NEMBA gedefinieer:112
“restricted activity”—
(a) in relation to a specimen of a listed threatened or protected species, means—
(i) hunting, catching, capturing or killing any living specimen of a listed threatened or protected species by any means, method or device whatsoever, including searching, pursuing, driving, lying in wait, luring, alluring, discharging a missile or injuring with intent to hunt, catch, capture or kill any such specimen;
(ii) gathering, collecting or plucking any specimen of a listed threatened or protected species;
(iii) picking parts of, or cutting, chopping off, uprooting, damaging or destroying, any specimen of a listed threatened or protected species;
(iv) importing into the Republic, including introducing from the sea, any specimen of a listed threatened or protected species;
(v) exporting from the Republic, including re-exporting from the Republic, any specimen of a listed threatened or protected species;
(vi) having in possession or exercising physical control over any specimen of a listed threatened or protected species;
(vii) growing, breeding or in any other way propagating any specimen of a listed threatened or protected species, or causing it to multiply;
(viii) conveying, moving or otherwise translocating any specimen of a listed threatened or protected species;
(ix) selling or otherwise trading in, buying, receiving, giving, donating or accepting as a gift, or in any way acquiring or disposing of any specimen of a listed threatened or protected species; or
(x) any other prescribed activity which involves a specimen of a listed threatened or protected species.
Met spesifieke verwysing na die handelinge wat op vlak 1 verrig word om wildspesies te stroop, word die volgende handelinge in die definisie113 van restricted activity, wat spesifiek op vlak 1 van toepassing is, geïdentifiseer: jag, vang, doodmaak, versamel, jaag, uitlok, vaskeer, besit of om fisiese beheer oor ’n inheemse gelyste wildspesie te neem. ’n Persoon wat een van die voorgenoemde handelinge sonder ’n permit teenoor ’n gelyste inheemse wildspesie verrig, kan strafregtelik vervolg word.114 Bestaande norme en standaarde kan verdere verheldering bied rakende die wyse hoe sekere restricted activities teenoor gelyste wildspesies uitgevoer moet word.115
Die uitreiking van permitte om enige restricted activity teenoor ’n gelyste wildspesie binne ’n bewaringsgebied te verrig, geskied by wyse van toestemming van die minister as die hoofuitreikingsowerheid.116 Die minister is ook die enigste uitreikingsowerheid wanneer ’n regeringsbeampte namens ’n provinsiale departement, bewaringsgebied, SANBI of enige regeringsorgaan om só ’n permit aansoek doen.117 In enige ander geval is ’n lid van die uitvoerende raad (LUR) wat verantwoordelik is vir omgewingsake die aangewese uitreikingsowerheid van hierdie permitte.118 Enige persoon mag vir ’n permit aansoek doen,119 maar daar is ook ’n lys van persone wat kwalifiseer om vir ’n staande permit aansoek te doen.120 Die uitreiking van hierdie permitte word nie ligtelik opgeneem nie – dit is aan ’n streng administratiewe prosedure gebonde121 en vasgestelde faktore moet oorweeg en voorwaardes nagekom word alvorens ’n permit toegestaan word.122
Spesiale voorsiening word vir die regulasie van die jag (as ’n restricted activity) van gelyste wildspesies gemaak.123 Jag van gelyste wildspesies verwys na die gebruik van enige manier, metode, toestel of toerusting vir (a) die opsetlike doodmaak van so ’n wildspesie; (b) die vang van so ’n wildspesie met die bedoeling om die wildspesie dood te maak; (c) die naspoor, wag vir, agtervolging, skiet, verdowing of immobilisering van so ’n wildspesie met die bedoeling om die wildspesie dood te maak; (d) die uitlok van so ’n wildspesie met die bedoeling om die wildspesie dood te maak.
’n Aansoek om ’n jagpermit om ’n gelyste wildspesie te jag, mag nie toegestaan word indien die aansoeker van plan is om ’n verbode jagmetode te gebruik om die wildspesie te jag nie.124 Verbode jagmetodes sluit onder meer in die gebruik van gif, lokvalle, draadstrikke, jaghonde, pylpistole, outomatiese wapens, haelgewere, windbukse, lokaas, lokaasklanke of -reuke en verdowingsmiddels.125 Bykomend hiertoe is sekere handelinge teenoor spesifieke gelyste wildspesies, naamlik die gevlekte hiëna, jagluiperd, luiperd, strandjut, wildehond, witrenoster en swartrenoster, heeltemal verbode en dienooreenkomstig strafbaar.126 Hierdie handelinge hou byvoorbeeld verband met put-and-take hunting, die gebruik van slagysters en verdowingsmiddels.127
’n Grondeienaar van ’n geregistreerde wildplaas128 mag vir ’n wildplaasjagpermit aansoek doen.129 Sodanige jagpermit magtig die koop, jag, besit en daaropvolgende vervoer van ’n dooie gelyste wildspesie vanaf die wildplaas, mits die verpligte voorwaardes van die jagpermit nagekom word.130
In 2011 het die minister algemene norme en standaarde vir jagmetodes in Suid-Afrika uitgereik.131 Dié norme en standaarde stel minimum vereistes vir die jag met jaggewere en handwapens, boogjag en valkejag.132 Streng bykomende maatreëls, wat in oorleg met die bepalings van die Threatened or Protected Species Regulations (hierna TOPS-regulasies) funksioneer, is verder ingestel waarvolgens die jag van renosters en olifante in Suid-Afrika bestuur word.133
Die bestuur van skadeveroorsakende diere is ’n knelpunt wat veral vooruitgang in die landboubedryf en bestaansboerdery-aktiwiteite inhibeer. Gemeenskappe omliggend aan bewaringsgebiede gaan ook gereeld onder mens-wildspesie-konflik gebuk, wat tot negatiwiteit teenoor natuurbewaring en verdere wildmisdaad bydra. ’n Gelyste wildspesie word as ’n skadeveroorsakende dier beskou indien die wildspesie tydens interaksie met menslike aktiwiteite aanleiding gee tot ’n verlies aan vee; skade aan boorde, landerye en natuurlike flora; lewensverlies; of die inperking van weiding.134
Dit is die verantwoordelikheid van die aangewese provinsiale departement (van omgewingsake) om te bepaal of ’n gelyste wildspesie op ’n gegewe oomblik ’n skadeveroorsakende dier is, al dan nie.135 Die betrokke LUR van ’n provinsie kan met die bestuursowerheid van ’n bewaringsgebied ’n ooreenkoms betreffende die bestuur van skadeveroorsakende diere, wat oorspronklik uit ’n bewaringsgebied voortkom, aangaan.136 Provinsiale departemente en bestuursowerhede van bewaringgebiede wat oor ’n staande permit beskik,137 kan besluit om ’n gelyste wildspesie, wat op ’n gegewe oomblik as ’n skadeveroorsakende dier bestempel word, te vang en te hervestig, uit te dun,138 of te jag en dood te maak.139 In die geval waar mense se lewens deur ’n skadeveroorsakende dier bedreig word, is ’n grondeienaar gemagtig om die dier in selfverdediging dood te maak.140 Die voorval moet egter in só ’n geval binne 24 uur aan die provinsiale departement gerapporteer word.141 Die voorval sal ondersoek word om te bepaal of die gelyste wildspesie werklik ’n skadeveroorsakende dier was.142 Indien die provinsiale departement bepaal dat die gelyste wildspesie nie ’n skadeveroorsakende dier was nie, sal die persoon wat die betrokke gelyste wildspesie doodgemaak het van ’n misdaad aangekla word.143 In 2016 is bykomende norme en standaarde ontwikkel om skadeveroorsakende diere in Suid-Afrika te bestuur.144
Die bedrywighede van gevangehoudingsteelfasiliteite145 kommersiële uitstalfasiliteite,146 kwekerye,147 wetenskaplike instansies,148 rehabilitasiefasiliteite149 en wildspesiehandelaars150 wat gelyste wildspesies hanteer, word deur ’n omvattende registrasieproses gereguleer ten einde ’n registrasiesertifikaat (wat vir ’n maksimum tydperk van 36 maande geldig is)151 te bekom.152 Indien die voorgenoemde bedrywighede se regmatige handelinge met onregmatige handelinge en bedrywighede ineengestrengel raak, skep dit groot uitdagings vir regerings om wildmisdaad te bekamp.
’n Permithouer (of sertifikaathouer) wat buite die voorwaardes van die permit optree, kan strafregtelik van dieselfde misdaad as ’n oortreder sonder ’n permit aangekla word.153 Verder is enige persoon wat die inhoud van ’n permit verander, bywerk, fabriseer, vervals of ’n bedrieglike en valse verklaring betreffende enige aspek rakende die doel of inhoud van die permit aflê, ook skuldig aan ’n misdaad.154 Die minister kan by wyse van ’n kennisgewing in die Staatskoerant ’n persoon of ’n kategorie van persone vrystel van vervolging as gevolg van ’n misdaad.155
’n Omgewingsbestuursinspekteur beskik oor die mag om met enige vermeende oortreder ’n onderhoud te voer of daardie persoon te ondervra; enige vermeende oortreder te versoek om die oorspronklike kopie van die relevante permit of sertifikaat te voorskyn te bring; ’n ondersoek na enige vermeende oortredings te loods; enige bewysstukke (insluitend enige items, wildspesies (of neweprodukte), middele of toerusting) wat vermoedelik in die pleging van ’n misdaad gebruik is, te versamel en te verwyder; enige verbandhoudende dokumentasie te fotokopieer of te verwyder; en fotografiese of oudiovisuele beeldmateriaal van enige toneel, toerusting of persoon vir die doeleindes van ’n ondersoek of roetine inspeksie vas te vang.156 Bykomend tot hierdie magte, word ’n omgewingsbestuursinspekteur as ’n vredesbeampte geag wat gemagtig is om alle magte soos vervat in die Strafproseswet 51 van 1977 uit te oefen.157 Die Endangered Wildlife Trust158 bevind dat omgewingsbestuursinspekteurs en ander regeringsbeamptes uitdagings ervaar in hul plig om die nakoming, afdwinging en monitering van biodiversiteitswetgewing te handhaaf. Sodanige uitdagings hou vernaamlik verband met voldoende opleiding, toerusting, hulpbronne en om opgeleide, ervare personeelbeamptes te behou.159
Wat strafoplegging betref, bepaal die NEMBA dat ’n oortreder by skuldigbevinding ’n boete van maksimum R10 miljoen, of alternatiewelik gevangenisstraf van maksimum tien jaar, of ’n kombinasie van beide strawwe, opgelê kan word.160 Die TOPS-regulasies bepaal dat ’n eerste oortreder ’n maksimum boete van R5 miljoen, alternatief gevangenisstraf van maksimum vyf jaar, of ’n kombinasie van beide ’n boete en gevangenisstraf, opgelê kan word.161 Die voorgenoemde regulasies bepaal voorts dat ’n oortreder wat ’n misdaad by herhaling pleeg ’n boete van maksimum R10 miljoen, of alternatiewelik gevangenisstraf van maksimum tien jaar, of ’n kombinasie van beide strawwe, opgelê kan word.162
3.1.2 Regulering op provinsiale vlak van die stroop van inheemse wildspesies
Terwyl die NEMBA nasionale standaarde vir die beskerming van kritiek bedreigde, bedreigde, kwesbare en ikoniese inheemse wildspesies daarstel, is die onderskeie provinsies met die uitdagende taak belas om enige ander inheemse wildspesies in Suid-Afrika te bewaar.163 Wildspesies geniet nie deurlopend, sonder uitsondering, dieselfde mate van beskerming binne ’n provinsie se grense nie.164 Ingevolge provinsiale wetgewing geniet ’n groter poel inheemse wildspesies beskerming teen wildmisdaad, aangesien veel meer inheemse wildspesiesklasse in provinsiale wetgewing van mekaar onderskei word. In gevalle waar ’n spesifieke wildspesie provinsiaal byvoorbeeld as ordinary game gelys is, maar ingevolge die NEMBA as ’n kritiek bedreigde, bedreigde, kwesbare of ikoniese inheemse wildspesie, sal die nasionale klassifikasie (wat ingevolge die NEMBA groter beskerming aan die betrokke wildspesie bied) voorrang kry.165 Dit staan provinsies vry om wildspesies te identifiseer wat binne die provinsie se grense groter beskerming vereis as wat daar nasionaal (ingevolge die NEMBA) aan die wildspesie gebied word.166
Provinsiale wetgewing maak voorsiening vir die proklamasie van provinsiale natuurreservate op staatseiendom167 en vir die oprigting van privaat natuurreservate op privaat grondeienaars se eiendom.168 Provinsiale wetgewing tref voortdurend ’n onderskeid tussen die bewaring van wildspesies wat binne die grense van provinsiale natuurreservate voorkom en wildspesies wat buite provinsiale natuurreservate voorkom.169 Soos genoem in afdeling 3.1.1, geniet wildspesies wat binne bewaringsgebiede voorkom by verstek meer beskerming as wildspesies wat buite bewaringsgebiede voorkom. Dieselfde geld in die geval van wildspesies wat binne provinsiale natuurreservate voorkom, teenoor spesies wat buite hierdie gebiede voorkom.170
’n Beampte van die betrokke provinsiale regeringsdepartement of natuurbewaringsagentskap wat die nodige volmag het,171 mag enige persoon in ’n provinsiale natuurreservaat arresteer indien die beampte vermoed dat die persoon ’n wetsoortreding, soos wildstropery, binne die grense van die provinsiale natuurreservaat beplan of reeds begaan het.172 Dit is byvoorbeeld gronde vir arrestasie om in besit van verbode toestelle soos draadstrikke, nette en slagysters te wees173 en om ’n vuurwapen sonder die nodige lisensie te besit of af te vuur.174 ’n Beampte mag byvoorbeeld ook ’n persoon arresteer wat in besit van ’n wildspesie se karkas is indien die beampte vermoed dat die wildspesie onregmatig gestroop is en waar die persoon geen bevredigende rede kan aanbied waarom die karkas in sy of haar besit is nie.175 Daar word voorts in sekere gevalle, bykomend tot omgewingsbestuursinspekteurs, voorsiening gemaak vir die aanstelling van environmental compliance officers en nature conservators.176 Hierdie beamptes is gemagtig om enige eiendom te betree en ondersoek in te stel indien die beampte vermoed dat ’n wetsoortreding binne die grense van die betrokke eiendom begaan word of reeds begaan is.177
Provinsiale wetgewing maak van uitgebreide permit- en sertifikaatstelsels gebruik om sekere handelinge teenoor wildspesies te reguleer.178 Dit wissel van provinsie tot provinsie, maar in die algemeen word ’n permit of sertifikaat benodig om die volgende handelinge teenoor sekere wildspesies (neweprodukte ingesluit) te verrig: jag, besit, vang, versamel, invoer, uitvoer, vervoer, verwerk en verkoop.179 Indien ’n persoon enige van hierdie handelinge sonder ’n permit in ’n provinsiale óf privaat natuurreservaat sonder toestemming van die grondeienaar verrig, kan die persoon strafregtelik van ’n misdaad aangekla en vervolg word.180 Die LUR wat verantwoordelik is vir omgewingsake in die provinsie is gewoonlik die aangewese administrateur wat die nodige permitte en sertifikate uitreik.181
Ten opsigte van handelinge wat op vlak 1 van wildmisdaad voorkom, is die regulering van die jag van wildspesies prominent in provinsiale wetgewing.182 Jag sluit verskillende handelinge in wat nie te alle tye met die doodmaak van ’n wildspesie verband hou nie.183 Handelinge wat met die jag van wildspesies verband hou, is die vang van, naspoor van, wag op, uitlok van, opsetlike steuring van en skiet op ’n wildspesie, asook enige poging om die wildspesie te dood.184 Jag sluit ook die versameling of vernietiging van ’n voël of reptiel se eiers in.185 Die opsetlike steuring van ’n wildspesie, selfs sonder die voorneme om die wildspesie oombliklik dood te maak of te vang, kan byvoorbeeld as die jag van ’n wildspesie geïnterpreteer word, aangesien dit op die breër mandaat van natuurbewaring inbreuk kan maak.186 Die bedoeling van die betrokke persoon is in so ’n geval van wesenlike belang,187 aangesien ’n wildspesie byvoorbeeld nagespoor of uitgelok kan word bloot om ’n foto van die wildspesie te neem of om die wildspesie in sig van sy natuurlike habitat waar te neem.188
’n Jagpermit of -sertifikaat is ’n voorvereiste om wildspesies te jag. Die jag van wildspesies word selde op provinsiale natuurreservate toegelaat, aangesien talle beperkinge binne die grense van provinsiale natuurreservate geld.189 In die geval waar wildspesies op ’n privaat grondeienaar se eiendom of op ’n privaat natuurreservaat gejag word, benodig die voornemende jagter skriftelike toestemming van die grondeienaar.190 Indien ’n wildspesie sonder die nodige jagsertifikaat of toestemming gejag word, is dit ’n misdaad.191 As ’n persoon byvoorbeeld enige eiendom waarop wildspesies voorkom sonder toestemming of ’n regmatige rede betree, en boonop in besit van ’n wapen of ander jagtoestel is, kan die persoon van ’n misdaad aangekla word.192 Die grondeienaar (en soms ’n okkupeerder van die grond, ’n werknemer of ’n naasbestaande van die grondeienaar)193 word in sekere gevalle kwytgeskeld van die vereistes van die sertifikaatstelsel.194 Uitsonderings word vir die grondeienaar in sy of haar persoonlike hoedanigheid gemaak ten opsigte van die jag van wildspesies buite jagseisoene, skadeveroorsakende wildspesies, jagmetodes en die aanhouding van wildspesies.195 Die uitsonderings is in sekere gevalle onderhewig aan voldoende omheining van die grondeienaar se grond.196
In die algemeen word jagmetodes en -toestelle gereguleer en beperk. Die permit of sertifikaat stipuleer meestal die jagmetode of -toestel wat gebruik mag word om ’n wildspesie te jag.197 In die algemeen word die volgende jagmetodes verbied: die gebruik van jaghonde, vuur (om wildspesies uit ’n area te dryf), gif, draadstrikke, slagysters, nette, putte, voëllym, valkuile, vanghokke, pyl en boog, outomatiese wapens en plofstof.198 Die jag van wildspesies op of vanaf ’n openbare pad is ook verbode.199 Verder word onder meer jagseisoene, kwotas, jag in die aand, jag op ’n Sondag en die aanhouding van wildspesies ook ingevolge provinsiale wetgewing gereguleer.200
Die vang, besit, beheer en aanhouding van wildspesies sonder ’n permit of ’n lisensie is in die meeste provinsies ’n misdaad.201 ’n Permit of ’n sertifikaat sal die toestande en vereistes waaronder ’n wildspesie aangehou mag word duidelik stipuleer.202 Indien die permit of sertifikaat se voorwaardes en vereistes oortree word, kan die permit of sertifikaat teruggetrek of gekanselleer word.203 Verdere faktore wat ingevolge provinsiale wetgewing gereguleer word, is die besit en aanhouding van uitheemse wildspesies,204 hantering van skadeveroorsakende wildspesies205 en die registrasie en permitte van professionele jagters.206
Elke provinsie se wetgewing maak individueel voorsiening vir strafregtelike sanksies in die vorm van boetes of gevangenisstraf.207
3.2 Vlak 2
Vlak 2-handelinge behels die vervoer van wildspesies en hul neweprodukte na verskillende punte en die dienooreenkomstige onregmatige handel daarin. Twee aspekte van hierdie handelingsvlak word in meer besonderhede bespreek.
3.2.1 Regulering op nasionale vlak van die vervoer van en handel in gelyste inheemse wildspesies
Die vorige artikel208 beskryf hoe die vervoer van wildspesies onlosmaaklik deel is van die onregmatige handel in wildspesies en dat die betrokke rolspelers op ’n kreatiewe, dog gesofistikeerde, wyse te werk gaan om wildspesies tussen verskillende punte te vervoer. Ingevolge die NEMBA is die vervoer of verskuiwing van lewendige of dooie gelyste wildspesies sonder ’n permit (om watter rede ook al) in Suid-Afrika verbode.209 ’n Permithouer van ’n staande permit,210 ’n grondeienaar van ’n geregistreerde wildplaas met ’n jagpermit,211 ’n persoon met ’n possession permit212 en ’n geregistreerde wildspesiehandelaar met ’n personal effects permit213 is wel gemagtig om gelyste wildspesies te vervoer of te verskuif.214
’n Omgewingsbestuursinspekteur is gemagtig om binne sy of haar mandaat en sonder ’n lasbrief enige pakdier se vrag te ondersoek, enige voertuig, vaartuig of vliegtuig binne te gaan of te deursoek en op enige van hierdie vervoermiddels beslag te lê op grond van ’n redelike vermoede dat die betrokke vervoermiddel gebruik word om permitvoorwaardes of wetgewende bepalings te oortree.215 In die geval waar ’n omgewingsbestuursinspekteur gelyste wildspesies of hul neweprodukte in die vervoermiddels vind, moet die omgewingsbestuursinspekteur die betrokke persoon versoek om die oorspronklike kopie van die relevante permit te toon.216 Indien die omgewingsbestuursinspekteur enige onreëlmatighede teëkom, is hy of sy gemagtig om met die proses voort te gaan om op die vervoermiddel, asook die wildspesies of hul neweprodukte, beslag te lê.217 Dienooreenkomstig beskik ’n omgewingsbestuursinspekteur in hierdie verband oor dieselfde magte as ’n lid van die SAPD.218
Suid-Afrika is ’n ondertekenaar en lidland van die Convention on International Trade in Endangered Species(hierna die CITES), ’n internasionale verdrag wat maatreëls daarstel om internasionale handel in bedreigde wildspesies te reguleer of selfs in sekere gevalle te verbied. Suid-Afrika het die CITES reeds in 1975 bekragtig, maar eers gedurende 2010 in nasionale wetgewing geïmplementeer deur die Convention on International Trade in Endangered Species (CITES) Regulations (hierna die CITES-regulasies) onder die NEMBA te bekragtig.219 Die regsraamwerk wat deur die kombinasie van die NEMBA se bepalings en die CITES-regulasies geskep word, bevat ’n komplekse stelsel wat die internasionale handel in wildspesies wat in die CITES-bylae gelys is binnelands reguleer.220
In oorleg met die vereistes in die CITES, is ’n bestuurs-221 en wetenskaplike owerheid222 aangestel om die funksionering van hierdie komplekse stelsel in Suid-Afrika te bewerkstellig. Die minister verantwoordelik vir omgewingsake is as die nasionale bestuursowerheid aangewys, terwyl die betrokke LUR van elke provinsie wat verantwoordelik is vir omgewingsake die rol van provinsiale bestuursowerheid vervul.223 Die minister en LUR van elke provinsie is hiervolgens onderskeidelik verantwoordelik vir die nasionale en provinsiale administratiewe implementering en afdwinging van die CITES-regulasies en verbandhoudende regsraamwerk.224 Die verantwoordelikhede van die minister as nasionale bestuursowerheid sluit in om die nakoming van enige bepalings betreffende handel in gelyste wildspesies as ’n restricted activity en die nakoming van die CITES se bepalings in Suid-Afrika te moniteer.225 Die minister moet ook voortdurend die wetenskaplike owerheid rakende internasionale handel in gelyste wildspesies raadpleeg, verslae en ander dokumente in oorleg met die CITES se vereistes saamstel, administratiewe en tegniese bystand aan ander regeringsinstellings bied om die CITES se bepalings in Suid-Afrika te implementeer en af te dwing, en inligting oor die CITES aan die publiek beskikbaar stel.226 Hy of sy moet voorts ’n stelsel en vereistes vir die verpligte of vrywillige registrasie van onder meer wildplase en gevangehoudingsteelfasiliteite,227 asook ’n stelsel en vereistes vir die verpligte registrasie van professionele jagters en jaguitrusters instel.228
Die bestuursowerheid word in die uitvoer van administratiewe verpligtinge deur die wetenskaplike owerheid onderskraag.229 ’n Wetenskaplike owerheid is ingevolge die TOPS-regulasies byeengeroep230 en deur verskillende verteenwoordigers van die nasionale regeringsdepartement, provinsiale regeringsdepartement, SANParks, SANBI, die natuurhistoriese museum en die Nasionale Dieretuin van Suid-Afrika saamgestel.231 Die wetenskaplike owerheid kan as ’n plaaslike CITES-sekretariaat beskryf word232 wat heelwat verantwoordelikhede het. Dit sluit in om regmatige en onregmatige handel te moniteer; die bestuursowerheid van raad te bedien oor die uitreik van permitte om restricted activities teenoor gelyste wildspesies te verrig; die minister van raad te bedien wat verskeie biodiversiteitaangeleenthede betref; wetenskaplik gebaseerde bevindinge in belang van die voortbestaan van gelyste wildspesies te maak233 en omgewingsbestuursinspekteurs by te staan in die nakoming van hul verantwoordelikhede.234 SANBI verleen logistieke ondersteuning aan die wetenskaplike owerheid in die vorm van administratiewe en finansiële bystand ten opsigte van die nakoming van sy verantwoordelikhede.235
’n Geldige Suid-Afrikaanse uitvoerpermit word vereis vir die uitvoer van enige wildspesie gelys in bylae 1 en 2 van die CITES vanaf Suid-Afrika na ’n ander land.236 Om enige wildspesie wat in bylae 3 van die CITES gelys is vanaf Suid-Afrika na ’n ander land uit te voer, word ’n geldige Suid-Afrikaanse uitvoerpermit of ’n geldige sertifikaat van oorsprong vereis.237 ’n Uitvoerpermit sal slegs toegestaan word indien (a) die bestuursowerheid oortuig is dat die wildspesie wat uitgevoer word regmatig bekom is; (b) die bestuursowerheid oortuig is dat die wildspesie vervoer sal word op ’n wyse wat nie ’n gevaar van besering, benadeling van gesondheid of enige wrede behandeling inhou nie; (c) die wetenskaplike owerheid wetenskaplik gebaseerde bevindinge in belang van die wildspesie se voortbestaan gemaak en die bestuursowerheid dienooreenkomstig van raad bedien het; en (d) die ander land ’n geldige invoerpermit toegestaan het.238 In die geval van heruitvoere van wildspesies wat in bylae 1 tot 3 van die CITES gelys is, word ’n heruitvoersertifikaat vereis.239
Vir die invoer van enige wildspesie gelys in bylae 1 en 2 van die CITES vanaf ’n ander land na Suid-Afrika, word ’n geldige Suid-Afrikaanse invoerpermit asook ’n geldige uitvoerpermit of ’n heruitvoersertifikaat van die ander land vereis.240 Om enige wildspesie wat gelys is in bylae 3 van die CITES vanaf ’n ander land na Suid-Afrika in te voer, word ’n geldige Suid-Afrikaanse invoerpermit, ’n sertifikaat van oorsprong en ’n geldige uitvoerpermit van die land wat die betrokke wildspesie in bylae 3 gelys het, vereis.241 Invoerpermitte sal slegs toegestaan word indien (a) die wetenskaplike owerheid bevestig dat die invoer nie nadelig vir die wildspesie se voortbestaan is nie; (b) die wetenskaplike owerheid oortuig is dat die ontvanger van die wildspesie oor geskikte fasiliteite beskik om die wildspesie te versorg en aan te hou; (c) die bestuursowerheid oortuig is dat, in die geval van ’n wildspesie wat in bylae 1 van die CITES gelys is, die wildspesie nie vir enige kommersiële doeleindes gebruik gaan word nie.242
Die minister is die aangewese uitreikingsowerheid van ’n invoer-, uitvoer- of heruitvoerpermit indien die betrokke gelyste wildspesie uit ’n nasionale bewaringsgebied kom of indien die aansoek om ’n permit deur ’n regeringsdepartement, bewaringsgebied of SANBI ingedien is.243 In die geval van die invoer, uitvoer of heruitvoer van enige ander wildspesie, is die LUR verantwoordelik vir omgewingsake in die onderskeie provinsies die aangewese uitreikingsowerheid van ’n invoer-, uitvoer- of heruitvoerpermit.244 Uitvoer- en heruitvoerpermitte is geldig vir ’n maksimum tydperk van ses maande vanaf die datum van uitreiking,245 terwyl invoerpermitte geldig is vir ’n maksimum tydperk van twaalf maande vanaf die datum van uitreiking.246
Die CITES-regulasies lys moontlike oortredings wat tot strafregtelike vervolging kan lei.247 Geen persoon mag byvoorbeeld: (a) ’n gelyste wildspesie sonder ’n permit invoer, uitvoer of heruitvoer, of buite ’n permit se voorwaardes handel nie;248 (b) ’n wildspesie in sy besit hê, beheer daaroor uitoefen, dit in die openbaar ten toon stel of te koop aanbied as die wildspesie op ’n onregmatige wyse bekom is nie;249 (c) aan merktekens peuter wat vir uitkenningsdoeleindes op gelyste wildspesies of hul neweprodukte aangebring is nie;250 (d) ’n permit of sertifikaat op enige bedrieglike wyse verander, vervaardig of vervals nie;251 en (e) ’n vervalste permit in sy of haar besit hê en daarmee handel dryf nie.252
Die CITES-regulasies bepaal voorts dat ’n eerste oortreder ’n boete van maksimum R5 miljoen, of alternatiewelik gevangenisstraf van maksimum vyf jaar, of ’n kombinasie van beide ’n boete en gevangenisstraf, opgelê kan word.253 Die voorgenoemde regulasies bepaal voorts dat ’n oortreder wat ’n misdaad by herhaling pleeg ’n boete van maksimum R10 miljoen, of alternatiewelik gevangenisstraf van maksimum tien jaar, of ’n kombinasie van beide strawwe, opgelê kan word.254 ’n Oortreder wat ’n misdaad by herhaling pleeg, word ook belet om in die toekoms enige aansoek om ’n invoer-, uitvoer- of heruitvoerpermit in te dien.255
3.2.2 Regulering op provinsiale vlak van die vervoer van en handel in inheemse wildspesies
Die vervoer van wildspesies sonder ’n permit is ingevolge provinsiale wetgewing ’n strafbare oortreding.256 ’nBepalende faktor in dié verband is die soort wildspesie wat vervoer word.257 In sekere gevalle word ’n verdere verbod op die vervoer van ’n wildspesie in onhigiëniese of onveilige omstandighede geplaas.258 Rumsey259 dui aan dat, luidens die individuele provinsiale permitstelsels, ’n afsonderlike permit deur elke provinsie uitgereik moet word om ’n wildspesie oor provinsiale grense te vervoer.
Die invoer en uitvoer van wildspesies (of karkasse)260 sonder ’n permit is in al die provinsies ’n oortreding.261 Soos reeds genoem, maak elke provinsie afsonderlik voorsiening vir uitgebreide permitstelsels wat die uitreik van permitte vir die invoer en uitvoer van wildspesies insluit. Sou ’n gelyste wildspesie van een provinsie na ’n ander vervoer word waar die spesifieke wildspesie nie gelys is nie, skep dit uitdagings wat die afdwinging van wetgewing oor provinsiale grense heen bemoeilik. Indien ’n persoon poog om ’n wildspesie sonder ’n permit in Suid-Afrika in of uit te voer of buite sy of haar permit se voorwaardes handel, maak elke provinsie afsonderlik voorsiening vir vervolging en strafoplegging.262
3.3 Vlak 3
Vlak 3-handelinge behels die verwerking van wildspesies tot verhandelbare neweprodukte. Twee aspekte van hierdie handelingsvlak word in meer besonderhede bespreek.
3.3.1 Regulering op nasionale vlak van die verwerking van gelyste inheemse wildspesies tot verhandelbare neweprodukte
Die verwerking van gelyste wildspesies tot verhandelbare neweprodukte is nie in die definisie van restricted activity in die NEMBA ingesluit nie.263 Die definisie bepaal wel dat die destroying, possession of “any other prescribed activity which involves a specimen of a listed threatened or protected species”264 sonder ’n permit ’n restricted activity is wat met ’n boete of gevangenisstraf strafbaar is.265
Die insluiting van die gedeelte any prescribed activity in die definisie van restricted activity laat ruimte vir die minister om die interpretasie van restricted activity te eniger tyd uit te brei.266 Dit kan by wyse van die publikasie van ’n regulasie geskied om die verwerking van gelyste wildspesies tot neweprodukte by die definisie in te sluit.267
Soos vroeër bespreek, verwys die term specimen onder meer na ’n dooie gelyste wildspesie, ’n deel van ’n gelyste wildspesie, ’n neweproduk van ’n gelyste wildspesie of ’n produk wat ’n neweproduk van ’n gelyste wildspesie bevat.268 Alhoewel die NEMBA dus nie na die verwerking van gelyste wildspesies in die definisie van restricted activity verwys nie, maak dit voorsiening vir die vervolging van ’n persoon wat ’n misdaad gepleeg het deur sonder ’n permit in besit van ’n neweproduk van ’n gelyste wildspesie te wees en by die vernietiging van ’n gelyste wildspesie betrokke is.269 In só ’n geval sal dieselfde strafregtelike sanksies aan die persoon opgelê word wat in afdeling 3.1.1 uiteengesit is.
3.3.2 Regulering op provinsiale vlak van die verwerking van inheemse wildspesies tot verhandelbare neweprodukte
In sekere van die provinsiale ordonnansies word die verwerking van wildspesies tot verhandelbare neweprodukte sonder ’n permit verbied.270 Hiervolgens mag geen persoon byvoorbeeld sonder ’n permit enige wildspesie se karkas of ’n deel daarvan verwerk, voorberei, berook, looi of op enige ander manier bewerk nie.271 Ofskoon nie alle provinsies melding maak van die verwerking van wildspesies nie, word geen persoon in enige provinsie toegelaat om sonder ’n permit in besit van ’n wildspesie se karkas, dele van die karkas of enige ander neweprodukte te wees nie.272
Soos reeds genoem, maak provinsies voorsiening vir uitgebreide permitstelsels, asook vir die afsonderlike vervolging en strafoplegging van oortreders.273
3.4 Vlak 4
Vlak 4-handelinge behels die verspreiding en verkoop van lewendige wildspesies of hul neweprodukte aan ’n koper of selfs ’n volgende verspreider. Twee aspekte van hierdie handelingsvlak word in meer besonderhede bespreek.
3.4.1 Regulering op nasionale vlak van die verspreiding en verkoop van gelyste inheemse wildspesies of hul neweprodukte
Ingevolge die definisie van restricted activity in die NEMBA is die verkoop, handel dryf in, koop, ontvangs, gee, skenk, aanvaarding (as ’n geskenk), verkryging of wegmaak van gelyste wildspesies en hul neweprodukte sonder ’n permit ’n misdaad.274 Sover vasgestel kon word, word hierdie aspek nie verder in nasionale wetgewing gereguleer nie.
3.4.2 Regulering op provinsiale vlak van die verspreiding en verkoop van inheemse wildspesies of hul neweprodukte
Die koop en verkoop van wildspesies en hul neweprodukte sonder ’n permit is ’n misdaad op provinsiale vlak.275 Verkoop kan breedweg gedefinieer word en kan byvoorbeeld die smous, deur-tot-deur-verkope, ruilhandel, skenkings en die advertering en tentoonstelling van wildspesies en hul neweprodukte insluit.276 Die besit van wildspesies en hul neweprodukte met die bedoeling om dit op ’n latere stadium te verkoop, te smous of te ruil kan by hierdie definisie ingesluit word.277 In sekere gevalle mag ’n persoon slegs wildspesies of hul neweprodukte koop by ’n persoon wat dit regmatig bekom het.278
Soos reeds genoem, maak provinsies voorsiening vir uitgebreide permitstelsels, asook vir die afsonderlike vervolging en strafoplegging van oortreders.279
Die volgende afdeling bevat ’n bondige bespreking van die tekortkominge van die reguleringsmaatreëls wat tans die bekamping van wildmisdaad in Suid-Afrika rig.
4. Tekortkominge van die bestaande reguleringsmaatreëls in die bekamping van wildmisdaad in Suid-Afrika
4.1 Algemeen
Suid-Afrika se bestaande reguleringsmaatreëls is regeringgesentreerd. Dit hanteer tans die bekamping van wildmisdaad op beide nasionale en provinsiale vlak deur middel van rigiede bevel-en-beheer-maatreëls – meestal ingevolge ’n uitgebreide permit- en sertifikaatstelsel en strafregtelike vervolging. Algemene besware wat kenners teen die doeltreffendheid van die omgewingsregraamwerk in Suid-Afrika opper, sluit in dat dit buitengewoon gefragmenteerd is, deur verskillende regeringsdepartemente en -sfere afgedwing en toegepas word, en dat onnodige duplisering van pogings en skuiwergate tussen die reguleringsmaatreëls op nasionale vlak en dié op provinsiale vlak ontstaan.280
Die NEMBA en NEMPAA reguleer die bewaring van kritiek bedreigde, bedreigde, kwesbare en ikoniese inheemse wildspesies en opsigte van spesie- en areagebaseerde natuurbewaring op nasionale vlak, terwyl die onderskeie provinsies se mandaat veel wyer is om die bewaring van enige ander inheemse wildspesies te reguleer.281 Biodiversiteitsbestuur en natuurbewaring in Suid-Afrika word dus oorwegend ingevolge provinsiale wetgewing gereguleer.282 Tans funksioneer ’n aantal nuwe provinsiale wette,283 asook die ouer provinsiale ordonnansies, dekrete, proklamasies en beleide naas mekaar om natuurbewaring in die nege provinsies te bewerkstellig.284 Dié broksgewyse benadering het die potensiaal om tot verwarring, misverstande en chaos te lei.285 Bothma en Glavovic286 wys daarop dat die verskillende provinsiale ordonnansies meer ooreenstem as verskil, terwyl Glazewski287 bevind dat nuwe provinsiale wetgewing meestal ’n duplisering of verfyning van die provinsiale ordonnansies is. Volgens Kidd288 weerspieël provinsiale wetgewing tans ’n onsekere regsposisie wat vir verandering en verbetering vatbaar is.289 Volgens Du Plessis290 word ’n omvattende proses van regshervorming benodig waartydens die inhoud en toepassingsgebiede van alle provinsiale wetgewing stelselmatig geëvalueer en met mekaar versoen moet word ten einde onnodige duplisering te vermy. Rumsey291 wys daarop dat die eerste logiese stap van regshervorming die belyning van provinsiale wetgewing met internasionale standaarde en die bepalings van die NEMBA en NEMPAA sal behels. Die Endangered Wildlife Trust292 het bepaal dat die nasionale en provinsiale permitstelsels teenstrydig en verwarrend is. Verwarring kan ontstaan oor watter permit in gegewe omstandighede uitgereik moet word, watter staatsdepartement verantwoordelik is vir die uitreiking van die permit en watter provinsiale departement jurisdiksie oor ’n permit mag uitoefen.293 Dit kan tot skuiwergate lei wat deur oortreders uitgebuit kan word en die pleging van korrupsie kan aanvuur.294
Daar is bevind dat verskillende soorte wetgewing en regulasies verskillende aspekte van wildmisdaad reguleer en dat dié afsonderlike reguleringsmaatreëls onsamehangend voorkom. Dit verg tans groot inspanning om alle relevante reguleringsmaatreëls met mekaar in verband te bring ten einde ’n holistiese beeld van die bekamping van wildmisdaad in Suid-Afrika te vorm. Dié gefragmenteerde benadering doen wesenlike afbreuk aan die regskonseptualisering van wildmisdaad in Suid-Afrika.
4.2 Tekortkominge van die reguleringsmaatreëls wat wildmisdaad op vlak 1 reguleer
Sover dit, in oorleg met die voorstelle van die UNODC vir die ontwikkeling en implementering van nasionale wetgewing om wildmisdaad te bekamp vasgestel kan word, blyk dit dat Suid-Afrika oor omvattende reguleringsmaatreëls beskik om die handelinge op vlak 1 te reguleer. Soos voorgestel deur die UNODC, beskik Suid-Afrika tans oor vier afsonderlike lyste wat wildspesies, wapens en jagmetodes, restricted activities en spesifieke areas vir regulering uitsonder. Ingevolge die voorgenoemde is komplekse permit- en sertifikaatstelsels op beide nasionale en provinsiale vlak ontwikkel wat voorwaardes stel om sekere handelinge teenoor sekere wildspesies te verrig of om sekere handelinge heeltemal te verbied.
Die volgende faktore kompliseer die provinsiale regsposisie: (a) die aantal wette en ordonnansies wat in ’n provinsie in ag geneem moet word; (b) die uiteenlopende kategorieë van wildspesies wat deur provinsiale wetgewing onderskei word (en wat boonop van provinsie tot provinsie verskil); (c) die wyse waarop die jag van wildspesies binne en buite natuurreservate gereguleer word; (d) die individuele permit- en sertifikaatstelsels en die afsonderlike vereistes en beperkings wat dit stel; en (e) verskillende jagbeperkings wat in elke provinsie geld.
Alhoewel die reguleringsmaatreëls op vlak 1 omvattend is, is die toename in wildmisdaad steeds kommerwekkend. Die Endangered Wildlife Trust295 het tydens ’n evaluasie van die effektiwiteit van die nakoming en afdwinging van Suid-Afrikaanse biodiversiteitsbestuur en natuurbewaringswetgewing bevind dat die bestaande reguleringsmaatreëls misluk weens wydverspreide korrupsie in die onderskeie betrokke regeringsdepartemente; ’n tekort aan omgewingsbestuursinspekteurs en ’n onvermoë om hulle in hul poste te behou; ’n tekort aan toerusting, kapasiteitsbou, vaardighede en kennis onder regeringsbeamptes; en onkundigheid onder regeringsbeamptes om die komplekse reguleringsmaatreëls toe te pas en af te dwing. ’n Tekort aan omgewingsbestuursinspekteurs is een van die redes vir mislukking wat genoem is. In dié verband kan die gemeenskappe in die betrokke gebiede waar handelinge gepleeg word wat deel uitmaak van wildmisdaad, betrek word om wildmisdaad te bekamp. Die teenwoordigheid en deelname van hierdie gemeenskappe kan bydra tot die nakoming van omgewingsbestuursinspekteurs se verantwoordelikhede en sodoende wesenlike ondersteuning bied om oortreders tydig te identifiseer en suksesvol te vervolg.
’n Teoretiese onderskeid word tussen die aktiwiteite en invloed van bestaansjagters, georganiseerde misdaadgroepe en trofeejagters op vlak 1 (provinsiaal) getref. Suid-Afrikaanse wetgewing reguleer die professionele jagbedryf (vir trofeejag) meestal op provinsiale vlak by wyse van ’n omvattende permit- en sertifikaatstelsel, maar die afsonderlike regulasie van bestaansjagters en georganiseerde misdaadgroepe se wildmisdaadbedrywighede is nie prominent in die wetgewing aanwesig nie. Hierdie afwesigheid word as problematies beskou, aangesien georganiseerde misdaadgroepe grootskaalse wildmisdaad uit hebsug pleeg, terwyl bestaansjagters op ’n veel kleiner skaal wildmisdaad pleeg – meestal om hongersnood en armoede te verlig.296 Kidd297 meen dat dié posisie tot wesenlike onregverdigheid kan lei en dat wetgewing vir afsonderlike sanksies voorsiening moet maak om georganiseerde misdaadgroepe en gemeenskappe se handelinge afsonderlik te straf.
4.3 Tekortkominge van die reguleringsmaatreëls wat wildmisdaad op vlak 2 reguleer
Tans word die regulering van handelinge op vlak 2 (met spesifieke verwysing na die vervoer van en handel in wildspesies) deur die CITES voorgeskryf. Lande word aangemoedig om die CITES te bekragtig, aangesien dit nie ’n selfuitvoerende verdrag is nie. Sover vasgestel kan word, het Suid-Afrika gedurende 2010 die CITES ten volle in nasionale wetgewing geratifiseer deur middel van die CITES-regulasies.298
Volgens Kidd299 het provinsiale maatreëls nie die nodige regskrag om die in- en uitvoer van wildspesies te reguleer nie, aangesien alle provinsiale wetgewing nie met die bepalings van die CITES, die NEMBA en die NEMPAA belyn is nie. Die hersiening van provinsiale wetgewing word in dié verband al ’n geruime tyd verwag.300 Dit blyk dat nuwe provinsiale wetgewing sal poog om dié belyning te verwesenlik.301
Die vorige artikel302 beskryf hoe verwante ernstige misdade (byvoorbeeld korrupsie, dokumentbedrog, geldwassery, belastingontduiking en die niebetaling van regeringsfooie) en regulatoriese skuiwergate rolspelers in staat stel om wildmisdaad te pleeg. Daar word verder beklemtoon dat georganiseerde misdaadgroepe vernaam by wildmisdaad betrokke raak weens die groot finansiële voordeel wat dit inhou. Op die oog af blyk dit dat die voorgenoemde verwante ernstige misdade nie by die betrokke Suid-Afrikaanse reguleringsmaatreëls ingesluit is nie, maar tekens is wel gevind dat dokumentbedrog (met spesifieke verwysing na die verknoeiing, fabrisering of vervalsing van permitte en sertifikate) ’n onregmatige handeling is wat by die definisie van wildmisdaad ingesluit en deur die NEMBA hanteer word.303 Daar word aanbeveel dat Suid-Afrika die betrokke reguleringsmaatreëls uitbrei deur ’n gedetailleerde lys van verwante ernstige misdade wat by die pleging van wildmisdaad betrokke is, in te sluit en om dit op dieselfde wyse as die stroop, vervoer, handel, verwerking en verspreiding van wildspesies te prioritiseer.
Volgens Craigie, Snijman en Fourie304 het die gebruik van verwante ernstige misdade om die pleging van wildmisdaad te fasiliteer en die betrokkenheid van georganiseerde misdaadgroepe daartoe gelei dat omgewingsowerhede toenemend die vervolging van omgewingsoortredings en kommersiële en gemeenregtelike oortredings begin saamvoeg het, aangesien die strawwe wat in omgewingswette vervat is dikwels ontoereikend is om oortreders voldoende te straf. In dié verband kan die bepalings van die Wet op die Voorkoming van Georganiseerde Misdaad 121 van 1998,305 die Wet op die Voorkoming en Bestryding van Korrupte Bedrywighede 12 van 2004,306 die Doeane- en Aksynswet 91 van 1964,307 die Border Management Authority Act 2 van 2020308 en die Wet op Doeanebeheer 31 van 2014309 moontlik bykomend in oorweging gebring word om wildmisdaadplegers te vervolg indien ernstige verwante misdade gebruik word om wildmisdaad te fasiliteer en indien die kriminele aktiwiteite van georganiseerde misdaadgroepe met wildmisdaad vervleg raak.310 Dié posisie noodsaak die smee van noue bande tussen omgewingsowerhede en die Nasionale Vervolgingsgesag se Batebeslagleggingseenheid, die Suid-Afrikaanse Inkomstediens, die SAPD se Georganiseerde Misdaad Ondersoektak en die Direktoraat: Spesiale Operasies (’n afdeling van die Nasionale Vervolgingsgesag).311
Die Endangered Wildlife Trust312 voeg by dat die effektiwiteit van monitering en afdwinging van wetgewing en regulasies by Suid-Afrikaanse hawens, doeane en grensposte kommerwekkend is. Dit is meestal weens regeringsbeamptes se tekort aan tegniese kennis van regsprosesse, ’n tekort aan wetenskaplike kennis van wildspesie-identifikasie en ’n gebrek aan voldoende ervaring. In sekere gevalle is bevind dat die monitering en afdwinging van wetgewing en regulasies by Suid-Afrikaanse hawens, doeane- en grensposte met korrupsie gepaard gaan.313 Die Endangered Wildlife Trust314 stel voor dat die onderskeie bepalings van die CITES-regulasies en die TOPS-regulasies met mekaar belyn moet word ten einde beide doeane- en grensposte uit te sonder as die enigste punte waar in- en uitvoere van wildspesies mag geskied. Soos reeds genoem, is die enigste erkende grenspos van dié aard met ’n toegewyde kantoor van kundiges (die Gauteng Special Investigations Unit) by die OR Tambo Internasionale Lughawe in Johannesburg.315 Die onregmatige in- en uitvoer van wildspesies vind egter onder andere ook plaas by die Lanseria Internasionale Lughawe, die Kaapstad Internasionale Lughawe en die King Shaka Internasionale Lughawe, maar hierdie lughawens beskik nie oor ’n toegewyde kantoor van kundiges om onregmatighede by die grensposte te onderskep nie.316
4.4 Tekortkominge van die reguleringsmaatreëls wat wildmisdaad op vlak 3 reguleer
Op nasionale vlak word die verwerking van wildspesies tot verhandelbare neweprodukte met vaagheid benader. Die NEMBA laat egter ruimte vir wetgewende uitbreiding in dié verband. Die NEMBA en betrokke regulasies maak daarvoor voorsiening om oortreders op grond van die besit van wildspesies (teenstrydig met permitvoorwaardes of sonder die nodige permit) te vervolg. Op provinsiale vlak stel sommige provinsiale wetgewing dit byvoorbeeld dat geen persoon sonder ’n permit enige wildspesie se karkas of ’n deel daarvan mag verwerk, voorberei, berook, looi of op enige ander manier bewerk nie.317
Die voorstelle van die UNODC kan in dié verband ’n mate van insig verskaf om hierdie tekortkominge die hoof te bied. Die UNODC maak die voorstel dat wetgewing duidelik moet weerspieël dat die verwerking van wildspesies as gevolg van spesifieke redes onregmatig kan wees.
4.5 Tekortkominge van die reguleringsmaatreëls wat wildmisdaad op vlak 4 reguleer
Die vorige artikel beklemtoon dat die internet deesdae toenemend as fasiliteerder en hulpmiddel in die pleging van wildmisdade dien. Sedert 2004 het die International Fund for Animal Welfare318 uitgebreide navorsing oor die omvang van en toename in internetverkope van wildspesies en hul neweprodukte onderneem.319 Gedurende 2017 het die International Fund for Animal Welfare se navorsingsfokus na Afrika verskuif waar die omvang en toename van internetgebruik vir die koop en verkoop van wildspesies en hul neweprodukte in sewe Afrikalande,320 insluitend Suid-Afrika, geëvalueer is. Daar is gedurende die navorsingstydperk van ses weke lank bevind dat Suid-Afrika, in vergelyking met die ander ses lande, oor die grootste aanlyn mark vir die koop en verkoop van wildspesies en hul neweprodukte beskik.321 Van die 9 481 wildspesies en hul neweprodukte wat as te koop aangebied is, is 8 452 daarvan in Suid-Afrika geadverteer.322 Sover vasgestel kan word, beskik Suid-Afrika tans nie oor nasionale wetgewing of beleide wat die unieke uitdagings wat die internet vir die bekamping van wildmisdaad inhou, hanteer nie. Die rol van die Wet op Elektroniese Kommunikasies en Transaksies 25 van 2002323 en die Wet op Kubermisdade 19 van 2020 se bepalings kan in hierdie verband oorweeg word.324
5. Gevolgtrekking
Suid-Afrika prioritiseer die bekamping van wildmisdaad aangesien talle Suid-Afrikaanse inheemse wildspesies ’n teiken van wildmisdaad is. Alhoewel Suid-Afrika nie tans oor ’n oorkoepelende wet of regulasie beskik wat alle aspekte van wildmisdaad omvat nie, beskik die land wel oor ’n breë wetgewende raamwerk wat biodiversiteitsbestuur en natuurbewaring op nasionale en provinsiale vlak reguleer. Die bekamping van wildmisdaad is in dié wetgewende raamwerk opgeneem en word deur beide nasionale en provinsiale wetgewing hanteer.
Die doel van hierdie artikel is om die bestaande reguleringsmaatreëls wat Suid-Afrika tans inspan om wildmisdaad te bekamp, te identifiseer, te ontleed en te bespreek. Die bepalings van verskillende Suid-Afrikaanse omgewingsbeleide, wetgewing en regulasies wat op enige manier tot die bekamping van wildmisdaad kan bydra, is oorweeg om dié doel te bereik. Die ontleding van die omgewingsregraamwerk is gerig deur die vier handelingsvlakke van wildmisdaad.
Nasionale wetgewing, met spesifieke verwysing na die NEMBA en die NEMPAA (inbegrepe die ondergeskikte regulasies), reguleer tans handelinge wat bedreigde en kwesbare gelyste inheemse wildspesies kan benadeel, terwyl die onderskeie provinsies se provinsiale wetgewing poog om ’n veel groter poel van inheemse wildspesies teen onregmatige handelinge te bewaar. Die provinsiale regsraamwerk bevat gedetailleerde permit- en sertifikaatstelsels wat spesifiek die jag van wildspesies in verskillende gebiede reguleer.
Die ontleding van die omgewingsregraamwerk beklemtoon dat die bekamping van wildmisdaad in Suid-Afrika tans uitsluitlik volgens bevel-en-beheer-maatreëls en strafregtelike vervolging funksioneer en in die algemeen op vier stappe berus:
- Om ’n spesifieke poel van wildspesies wat bewaring vereis, te definieer, te kategoriseer en uit te sonder.
- Om handelinge wat moontlik nadelig kan wees vir die voortbestaan van ’n spesifieke wildspesie, en wat deur middel van wetgewing beperk en gereguleer moet word, te identifiseer.
- Om permitstelsels wat die moontlik nadelige handelinge beperk en reguleer, te administreer en te handhaaf.
- Om ’n persoon wat sonder ’n permit ’n moontlik nadelige handeling teenoor ’n wildspesie uitvoer, of ’n permithouer wat buite permitvoorwaardes optree, strafregtelik te vervolg.
’n Evaluasie betreffende die effektiwiteit en praktiese uitvoerbaarheid en afdwinging van die geïdentifiseerde Suid-Afrikaanse reguleringsmaatreëls om wildmisdaad te bekamp, is buite die bestek van hierdie artikel. ’n Evaluasie van dié aard sal terugskouende empiriese navorsing verg, wat ’n boeiende tema vir toekomstige navorsing kan wees.
Daar word bevind dat die reguleringsmaatreëls wat die vier handelingsvlakke van wildmisdaad reguleer tussen verskillende artikels in die relevante wetgewing en regulasies op nasionale en provinsiale vlak versprei is en dat dit wesenlike inspanning verg om die verskillende reguleringsmaatreëls met mekaar te versoen en dit te interpreteer. Daar word voorts waargeneem dat die nasionale en provinsiale reguleringsmaatreëls onsamehangend voorkom en in die algemeen besonder gefragmenteerd is. Talle regeringsdepartemente en -sfere is by die afdwinging en toepassing van dié wetgewing betrokke, wat tot die oneffektiewe duplisering van pogings kan lei. Dié gefragmenteerde benadering doen wesenlik afbreuk aan die regskonseptualisering van wildmisdaad in Suid-Afrika.
Suid-Afrikaanse wetgewing en regulasies op nasionale en provinsiale vlak beskryf die regulering en bekamping van handelinge op vlak 1 en 2 in meer besonderhede in vergelyking met dié van vlak 3 en 4. Ingevolge die voorgenoemde is komplekse permit- en sertifikaatstelsels op beide nasionale en provinsiale vlak ontwikkel wat sekere handelinge (restricted activities) teenoor sekere wildspesies reguleer of verbied. Die CITES se bepalings, voorskrifte en permitstelsel is ingevolge ’n afsonderlike omvattende regulasie uitgevaardig is. Alhoewel die handelinge op vlak 3 en 4 deel uitmaak van die restricted activities soos gelys in die NEMBA en provinsiale wetgewing, word die regulering daarvan met groter omsigtigheid benader as dié van vlak 1 en 2. Verdere navorsing betreffende Suid-Afrikaanse regspraak kan waardevolle opheldering bied oor die nakoming en afdwinging van die reguleringsmaatreëls wat tans ingespan word om wildmisdaad te bekamp.
Nasionale wetgewing het voortdurend op hoogte van internasionale verwagtinge gebly, terwyl provinsiale wetgewing grotendeels agterweë gelaat is. ’n Noemenswaardige bron van regsonsekerheid is provinsiale ordonnansies wat uit die vorige regime dateer en steeds op die wetboeke verskyn. Dié ordonnansies is nie deur die jare met die bepalings van die CITES, die NEMA, die NEMBA en die NEMPAA belyn nie. In ’n poging om sodanige belyning te bewerkstellig, het sommige provinsies intussen nuwe natuurbewaringswetgewing bekragtig. Dít het egter die posisie verder gekompliseer, aangesien die nuwe provinsiale wetgewing nie die vorige provinsiale ordonnansies herroep het nie.
Gemeet aan die UNODC se voorstelle vir die ontwikkeling en implementering van nasionale wetgewing om wildmisdaad te bekamp, is daar verdere tekortkominge in die Suid-Afrikaanse reguleringsraamwerk, naamlik (a) die afwesigheid van ’n duidelike onderskeid tussen die bedrywighede, vervolging en strafoplegging van georganiseerde misdaadgroepe teenoor bestaansjagters; (b) ’n tekort aan reguleringsmaatreëls wat verwante ernstige misdade binne die konteks van wildmisdaad hanteer; (c) die vaagheid van reguleringsmaatreëls wat die verwerking van wildspesies tot verhandelbare neweprodukte hanteer; en (d) ’n gebrek aan reguleringsmaatreëls wat die unieke uitdagings wat die internet (en internetverkope) vir die bekamping van wildmisdaad inhou, hanteer. Verdere tekortkominge hou verband met die effektiwiteit en uitvoering van afdwingings- en toepassingsmaatreëls, naamlik (a) die hoë vlak van korrupsie in betrokke regeringsdepartemente; (b) ’n tekort aan omgewingsbestuursinspekteurs; (c) ’n tekort aan onder andere toerusting en kennis onder regeringsbeamptes om hul mandaat effektief uit te voer; en (d) die onkunde van owerhede om die komplekse reguleringsmaatreëls af te dwing en toe te pas.
Die gefragmenteerde regsraamwerk wat biodiversiteitsbestuur en natuurbewaring in Suid-Afrika reguleer, moet dringend ’n proses van regshervorming ondergaan aangesien dit in die bestaande vorm ernstige afbreuk aan die konseptualisering van wildmisdaad in die Suid-Afrikaanse konteks doen. Daar word aanbeveel dat die NEMBA (of die NEMPAA) gewysig moet word, óf dat ’n aparte omvattende regulasie ingevolge die NEMBA (of die NEMPAA) gepromulgeer moet word, wat alle aspekte wat met wildmisdaad verband hou, amalgameer, naamlik: (a) ’n definisie van wildmisdaad;325 (b) ’n lys van handelinge wat deel uitmaak van wildmisdaad (verkieslik gedifferensieer volgens vlakke, soos in die vorige artikel uiteengesit), vergesel van die bestaande lyste wat wildspesies, bewaringsgebiede, wapens en jagmetodes uitsonder; gekombineer met duidelike reguleringsmaatreëls en ’n gedetailleerde permit- en sertifikaatstelsel wat elke handelingsvlak reguleer en strawwe vir oortreders uiteensit; (c) ’n lys van ernstige verwante misdade wat gebruik word om wildmisdaad te fasiliteer gekombineer met duidelike reguleringsmaatreëls en ’n uiteensetting van strawwe vir oortreders; (d) ’n strategie vir die totstandkoming van samewerkende regering binne die konteks van wildmisdaad; (e) ’n strategie vir die belyning van nasionale en provinsiale wetgewing; en (f) die raakpunte met Suid-Afrikaanse doeane-, georganiseerde misdaad-, kubermisdaad- en wapenbeheerwetgewing.
Bibliografie
Algotsson, E. 2009. Biological diversity. In Strydom en King (reds.) 2009.
Aslett, D. 2018. Combatting organised crime in South Africa. LLD-proefskrif, Noordwes-Universiteit.
Barnard, D. 1999. Environmental law for all: a practical guide for the business community, the planning professions, environmentalists, and lawyers. Pretoria: Impact Books.
Blackmore, A.C. 2017. Public trust doctrine, research and responsible wildlife management in South Africa. Bothalia, 47(1):1–9.
—. 2018a. The application of and the prospects for the public trust doctrine in South Africa: a brief overview. South African Law Journal, 18(3):631–41.
—. 2018b. Getting to grips with the public trust doctrine in biodiversity conservation: a brief overview. Bothalia, 48(1):1–8.
Bothma, J. en P.D. Glavovic. 1992. Wild animals. In Fuggle en Rabie (reds.) 1992.
Craigie, F., P. Snijman en M. Fourie. 2009a. Dissecting environmental compliance and enforcement. In Paterson en Kotzé (reds.) 2009.
—. 2009b. Environmental compliance and enforcement institutions. In Paterson en Kotzé (reds.) 2009.
Departement van Omgewingsake. 2005. National biodiversity strategy and action plan: 2005. https://www.dffe.gov.za/sites/default/files/docs/nationalbiodiversit_stractandactionplan.pdf (3 Januarie 2025 geraadpleeg).
—. 2010. National co-management framework 2010. http://bit.ly/2RJU7rM (3 Januarie 2024 geraadpleeg).
—. 2016a. National biodiversity economy strategy. https://www.dffe.gov.za/sites/default/files/reports/nationalbiodiversityeconomystrategy.pdf (3 Januarie 2025 geraadpleeg).
—. 2016b. National protected area expansion strategy for South Africa 2016. https://www.dffe.gov.za/sites/default/files/docs/national_protectedareas_expansionstrategy2016_ofsouthafrica.pdf (3 Januarie 2025 geraadpleeg).
—. 2016c. South Africa’s national biodiversity strategy and action plan 2015–2025. https://www.dffe.gov.za/sites/default/files/docs/publications/SAsnationalbiodiversity_strategyandactionplan2015_2025.pdf (3 Januarie 2025 geraadpleeg).
—. 2019a. Minister Creecy honours rangers on World Ranger Day 2019 at Kruger National Park. https://bit.ly/3T6SLZ2 (5 Januarie 2024 geraadpleeg).
—. 2019b. Minister Barbara Creecy on partnerships to combat wildlife crime. https://bit.ly/48se4bE (5 Januarie 2024 geraadpleeg).
—. 2019c. South African history of conservation. https://bit.ly/48v8tRT (7 Januarie 2024 geraadpleeg).
—. 2020. Department of Environment, Forestry and Fisheries report back on rhino poaching in South Africa in 2019. https://bit.ly/3UQg9Ls (7 Januarie 2024 geraadpleeg).
—. 2023a. Forestry, Fisheries and Environment on decrease of rhino poaching. https://bit.ly/3SWuu7I (8 Januarie 2024 geraadpleeg).
—. 2023b. National integrated strategy to combat wildlife trafficking. https://bit.ly/3wyfHav (8 Januarie 2024 geraadpleeg).
Die Wêreldbank. 2020. Overview: A Global Partnership on Wildlife Conservation and Crime Prevention for Sustainable Development. http://bit.ly/384Fupe (15 Januarie 2024 geraadpleeg).
Du Plessis, A. (red.). 2015. Environmental law and local government in South Africa. Kaapstad: Juta.
Du Plessis, W. 1995. Integration of existing environmental legislation in the provinces. South African Journal of Environmental Law and Policy, (1):23–36.
Endangered Wildlife Trust. 2012. Scoping report: investigating the challenges facing compliance, monitoring and enforcement of South Africa’s biodiversity legislation and recommendations for improvement. https://bit.ly/3bs5U6C (20 Januarie 2024 geraadpleeg).
Freedman, W. 2015. Conservation, sustainable use of natural resources and the notion of public trusteeship. In Du Plessis (red.) 2015.
Fuggle, R.F. en M.A. Rabie (reds.). 1992. Environmental management in South Africa. Kaapstad: Juta.
Glazewski, J. 2015. Wild animals, forests and plants. In Glazewski (red.) 2015.
Glazewski, J. (red.). 2005. Environmental law in South Africa. 2de uitgawe. Durban: Lexis Nexis.
—. 2015. Environmental law in South Africa. 2de uitgawe. Durban: LexisNexis.
Glazewski, J. en A.R. Paterson. 2005. Protected areas and community-based conservation. In Glazewski (red.) 2005.
Hanks, J. en P.D. Glavovic. 1992. Protected areas. In Fuggle en Rabie (reds.) 1992.
International Fund for Animal Welfare. 2004. Elephants on the high street. http://bit.ly/2Fp1RYR (15 Januarie 2024 geraadpleeg).
—. 2005. Caught in the web: wildlife trade on the internet. http://bit.ly/2p09rlt (15 Januarie 2024 geraadpleeg).
—. 2007. Bidding for extinction: a snapshot survey of illegal trade in elephant ivory on eBay. http://bit.ly/2HiciOv (15 Januarie 2024 geraadpleeg).
—. 2008. Killing with keystrokes: an investigation of the illegal wildlife trade on the world wide web. http://bit.ly/2D969BB (15 Januarie 2024 geraadpleeg).
—. 2014. Wanted – dead or alive: exposing online wildlife trade. http://bit.ly/2p2D4Tx (15 Januarie 2024 geraadpleeg).
—. 2017. Out of Africa: byting down on wildlife cybercrime. http://bit.ly/2oXXOf2 (15 Januarie 2024 geraadpleeg).
—. 2018. Disrupt: wildlife cybercrime. https://bit.ly/3wppzn2 (15 Januarie 2024 geraadpleeg).
—. 2019. Digital markets: wildlife trafficking hidden in plain sight. https://bit.ly/3wvVdiE (15 Januarie 2024 geraadpleeg).
Kidd, M. 2002. Alternatives to the criminal sanction in the enforcement of environmental law. South African Journal of Environmental Law and Policy, 9(1):21–50.
—. 2011. Environmental law. 2de uitgawe. Kaapstad: Juta.
—. 2018. Environmental management. 3de uitgawe. Durban: LexisNexis.
King, N.D., H.A. Strydom en F.P. Retief (reds.). 2018. Fuggle and Rabie’s environmental management in South Africa. 3de uitgawe. Kaapstad: Juta.
Kotzé, L.J. 2009. Environmental governance. In Paterson en Kotzé (reds.) 2009.
—. 2014. Fragmentation revisited in the context of global environmental law and governance. South African Law Journal, 131(3):548–82.
Lubbe, W.D. 2018. Southern African development community environmental law. In King, Strydom en Retief (reds.) 2018.
Müller, K. 2009. Environmental governance in South Africa. In Strydom en King (reds.) 2009.
Nel, J.G. en R. Alberts. 2018. Environmental management and environmental law in South Africa: an introduction. In King, Strydom en Retief (reds.) 2018.
Nel, J.G. en W. du Plessis. 2004. Unpacking integrated environmental management – a step closer to effective co-operative governance? Suid Afrikaanse Publiekreg, 19(1):181–90.
Oosthuizen, M., M. van der Linde en E. Basson. 2018. National Environmental Management Act 107 of 1998 (NEMA). In King, Strydom en Retief (reds.) 2018.
Paterson, A. 2007. Wandering about South Africa’s new protected areas regime. SA Publiekreg, 22(1):1–33.
Paterson, A. en L.J Kotzé (reds.). 2009. Environmental compliance and enforcement in South Africa: legal perspectives. Kaapstad: Juta.
Paterson, A.R. 2015a. Biodiversity. In Du Plessis (red.) 2015.
—. 2015b. Biodiversity, genetic modification and the law. In Glazewski (red.) 2015.
—. 2015c. Protected areas. In Glazewski (red.) 2015.
—. 2018. Biological diversity. In King, Strydom en Retief (reds.) 2018.
Rabie, M.A. 1992. Environmental Conservation Act. In Fuggle en Rabie (reds.) 1992.
Rabie, M.A. en R.F. Fuggle. 1992. The rise of environmental concern. In Fuggle en Rabie (reds.) 1992.
Rumsey, A.B. 2009. Terrestrial wild animals. In Fuggle en Rabie (reds.) 2009.
Ruppel, O.C. 2015. International environmental law: the regional dimension. In Glazewski (red.) 2015.
Snyman, I. 2021. Regsperspektiewe op gemeenskapsgebaseerde natuurbewaring in die bekamping van wildmisdaad in Suid-Afrika. LLD-proefskrif, Noordwes-Universiteit.
—. 2023. Wildmisdaad: ’n konseptuele definisie. LitNet Akademies, 20(1):505–40.
Snyman, I. en F.P. Bothma. 2023. Getting ahead of the “game”: the reclassification of wild animals contained in protected areas as res publicae. Potchefstroomse Elektroniese Regsblad, 26(2023):1–36.
South African National Biodiversity Institute. 2019. National Biodiversity Assessment 2018: The status of South Africa’s Ecosystems and Biodiversity. http://bit.ly/2RkuLBB (10 Januarie 2024 geraadpleeg).
Strydom, H.A. en N.D. King (reds.). 2009. Fuggle and Rabie’s environmental management in South Africa. 2de uitgawe. Kaapstad: Juta.
Suid-Afrikaanse Regering. 2009. National protected area expansion strategy for South Africa 2008. https://www.dffe.gov.za/sites/default/files/docs/nationalprotected_areasexpansion_strategy.pdf (3 Januarie 2025 geraadpleeg).
UNODC. 2012. Wildlife and forest crime analytic toolkit. https://bit.ly/3I3NXxd (2 Oktober 2023 geraadpleeg).
—. 2018. Guide on drafting legislation to combat wildlife crime. https://bit.ly/3wnEyOx (3 Oktober 2023 geraadpleeg).
—. 2022. Wildlife and forest crime analytic toolkit. https://bit.ly/3OQmZN9 (3 Oktober 2023 geraadpleeg).
Van der Linde, M. 2009a. National Environmental Management Act 107 van 1998 (NEMA). In Strydom en King (reds.) 2009.
─. 2009b. Regional environmental law under the auspices of the African Union (AU). In Strydom en King (reds.) 2009.
Van der Linde, M. (red.). 2006. Compendium of South African environmental legislation. Pretoria: Pretoria University Law Press.
Van der Schyff, E. 2010. Unpacking the public trust doctrine: a journey into foreign territory. Potchefstroomse Elektroniese Regsblad, 13(5):122–59.
─. 2013. Stewardship doctrines of public trust: has the eagle of public trust landed on South African soil? South African Law Journal, 130(2):369–89.
Visagie, G.G. 1969. Regspleging en reg aan die Kaap van 1652 tot 1806: Met ’n bespreking van die historiese agtergrond. Kaapstad: Juta.
Eindnotas
1 Hierdie artikel reflekteer die Suid-Afrikaanse regsposisie tot op 30 April 2024. Hierdie artikel is gebaseer op gedeeltes uit hoofstuk 4 van die skrywer se proefskrif (Snyman 2021). Finansiële bystand deur die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns word hiermee erken. Menings uitgespreek en gevolgtrekkings gemaak, is dié van die skrywer en moet nie noodwendig aan hierdie instansie gekoppel word nie.
2 South African National Biodiversity Institute (2019:1, 80). Suid-Afrika is die derde mees biologies diverse land ter wêreld. Sien AK 1095 in SK 18163 van 28 Julie 1997 (White Paper on the Conservation and Sustainable use of South Africa’s Biological Diversity, 1997).
3 Die Minister van Bosbou, Visserye en Omgewingsake van die Republiek van Suid-Afrika sedert 30 Mei 2019.
4 Oftewel: World Ranger Day. Dié dag word jaarliks internasionaal op 31 Julie herdenk.
5 Departement van Omgewingsake (2019a).
6 In reaksie op die toenemende internasionale en nasionale bedreigings van wildmisdaad het die Global Environment Facility, in samewerking met die Wêreldbank, gedurende 2015 die Global Partnership on Wildlife Conservation and Crime Prevention for Sustainable Development-program, ook bekend as die Global Wildlife Program, geloods. Die program stel breë doelwitte om lande by te staan om wildmisdaad te bekamp. Sien Die Wêreldbank (2020).
7 Departement van Omgewingsake (2019b).
8 South African National Biodiversity Institute (2019:12–22).
9 South African National Biodiversity Institute (2019:179).
10 Southern African Development Community Law Enforcement and Anti-Poaching Strategy 2016–2021(2015:7–19).
11 Departement van Omgewingsake (2023b:21–3).
12 Departement van Omgewingsake (2020). Sien ook Departement van Omgewingsake (2023a). Hierdie staatsdepartement het oor die jare verskillende name gehad. Vir die doeleindes van hierdie bydrae word verwys na die Departement van Omgewingsake. Dit verwys na die nasionale staatsdepartement wat verantwoordelik is vir alle aangeleenthede betreffende die omgewing in Suid-Afrika.
13 Indien ’n wet net in Engels gepromulgeer is, word die Engelse benaming gebruik.
14 Craigie, Snijman en Fourie (2009a:52).
15 UNODC (2012:4–8); UNODC (2018:2); UNODC (2022:45, 51, 53–4, 58–61). Die United Nations Office on Drugs and Crime is ’n wêreldleier in die stryd teen onwettige dwelms, transnasionale georganiseerde misdaad, terrorisme en korrupsie.
16 Sien in die algemeen die bydraes van Bothma en Glavovic (1992:251); Glazewski (2015:par. 14.1.2); Paterson (2015b:par. 13.6.12), Departement van Omgewingsake (2019c); Rabie en Fuggle (1992:11–25); Müller (2009:69); sien ook AK 1095 in SK 18163 van 28 Julie 1997 (White Paper on the Conservation and Sustainable use of South Africa’s Biological Diversity, 1997).
17 Sien AK 1095 in SK 18163 van 28 Julie 1997 (White Paper on the Conservation and Sustainable use of South Africa’s Biological Diversity 1997); Departement van Omgewingsake (2019c); Müller (2009:69).
18 Rabie en Fuggle (1992:13–14). Die placaaten het in daardie tyd regsmaatreëls verteenwoordig en alhoewel dit inderwaarheid ultra vires was, is dit de facto toegepas. Sommige van die placaaten is later in wetgewing opgeneem en maak deesdae tot ’n mindere mate deel uit van die gemenereg. Sien in dié verband Visagie (1969:63).
19 Rabie en Fuggle (1992:13–14).
20 Glazewski en Paterson (2005:326); Hanks en Glavovic (1992:698).
21 Sien AK 1095 in SK 18163 van 28 Julie 1997 (White Paper on the Conservation and Sustainable use of South Africa’s Biological Diversity 1997); Rabie en Fuggle (1992:11–12); Departement van Omgewingsake (2019c); Paterson (2007:1); Departement van Omgewingsake (2016b).
22 Glazewski (2015:par. 14.1.2); Paterson (2018:546–7); Du Plessis (1995:23–36); Kidd (2018:par. 472); Craigie, Snijman en Fourie (2009b:69).
23 By name: Transvaal, Oranje-Vrystaat, Natal en die Kaapprovinsie.
24 Sien Nature Conservation Ordinance (Orange Free State) 8 van 1969; Nature Conservation Ordinance (Transvaal) 12 van 1983; Nature Conservation Ordinance (Natal) 15 van 1974; Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape) 19 van 1974.
25 By name: Transkei, Bophuthatswana, Venda en Ciskei.
26 Sien Transkei Environmental Conservation Decree 9 van 1992; Protected Areas Act (Bophuthatswana) 24 van 1987; Bophuthatswana Nature Conservation Act 3 van 1973; en die Nature Conservation Act (Ciskei) 10 van 1987.
27 Rumsey (2009:420).
28 Van der Linde (2009a:195); Glazewski (2015:par. 14.1.2); Oosthuizen, Van der Linde en Basson (2018:125); Du Plessis (1995:23–36). Sien ook Van der Linde (red.) (2006:20–30) vir ’n lys van verwante wetgewing wat steeds met die bestuur van die omgewing verband hou.
29 Craigie e.a. (2009b:70).
30 Vir ’n omvattende bespreking van die Wet op Omgewingsbewaring 73 van 1989, sien Barnard (1999:201); Rabie (1992:99–119). Die National Environmental Management Act 107 van 1998 het die Wet op Omgewingsbewaring 73 van 1989 byna in geheel herroep.
31 Rumsey (2009:394).
32 Art. 24 van die Grondwet van die Republiek van Suid-Afrika, 1996 lui soos volg: “Elkeen het die reg – (a) op ’n omgewing wat nie skadelik vir hul gesondheid of welsyn is nie; en (b) op die beskerming van die omgewing, ter wille van huidige en toekomstige geslagte, deur redelike wetgewende en ander maatreëls wat— (i) besoedeling en ekologiese agteruitgang voorkom; (ii) bewaring bevorder; en (iii) die ekologies volhoubare ontwikkeling en aanwending van natuurlike hulpbronne verseker terwyl dit regverdigbare ekonomiese en maatskaplike ontwikkeling bevorder.”
33 Art. 24(b) van die Grondwet. Sien Kidd (2011:22–3), Paterson (2015a:726–7).
34 Sien die Konstitusionele Hof se interpretasie in Government of the Republic of South Africa v Grootboom 2001 1 SA 46 (KH) par. 42, rakende die regering se plig om “redelike wetgewende en ander maatreëls” in te stel.
35 Met die uitsondering van nasionale parke, nasionale botaniese tuine en mariene bronne.
36 Bylaag 4 van die Grondwet.
37 Craigie e.a. (2009b:68).
38 Verwys na art. 41 van die Grondwet. Sien Kotzé (2009:121–2); Müller (2009:83–4).
39 Sien AK 749 in SK 18894 van 15 Mei 1998 (White Paper on Environmental Management Policy for South Africa 1997).
40 Algotsson (2009:98).
41 Ibid.
42 Aanhef en art. 2 van die NEMA.
43 Sien AK 749 in SK 18894 van 15 Mei 1998 (White Paper on Environmental Management Policy for South Africa 1997); Oosthuizen e.a. (2018:128).
44 Art. 2(1)(b)–(e) van die NEMA.
45 Art. 2(4)(o) van die NEMA; art. 3 van die NEMBA.
46 Rakende die openbaretrustleerstelling sien Van der Schyff (2010:122–59); Van der Schyff (2013:369–89); Blackmore (2017:1–9); Blackmore (2018b:1–8); Blackmore (2018a:631–41); Freedman (2015:273–90); Snyman en Bothma (2023:19–23).
47 Art. 2(4)(a)(i) van die NEMA.
48 Volgens art. 1 van die NEMA sluit die spesifieke omgewingsbestuurswette tans in: die Environment Conservation Act 73 van 1989 (ECA); die Nasionale Waterwet 36 van 1998; die National Environmental Management: Protected Areas Act 57 van 2003 (NEMPAA); die National Environmental Management: Biodiversity Act 10 van 2004 (NEMBA); die National Environmental Management: Air Quality Act 39 van 2004; die National Environmental Management: Integrated Coastal Management Act 24 van 2008; die National Environmental Management: Waste Act 59 van 2008; die Wet op die Wêrelderfeniskonvensie 49 van 1999 (insluitend enige verbandhoudende regulasies of ondergeskikte wetgewing wat ingevolge dié wette uitgevaardig is).
49 Die doel van die NEMBA is om binne die raamwerk van die NEMA voorsiening te maak vir die bestuur en bewaring van biodiversiteit, insluitend ekosisteme en alle wildspesies in Suid-Afrika. Sien art. 2(a)(i) en art. 2(a)(iA) van die NEMBA.
50 Die doel van die NEMPAA is om binne die raamwerk van die NEMA voorsiening te maak vir die proklamasie en bestuur van verskillende soorte bewaringsgebiede binne Suid-Afrika om biodiversiteit te bewaar. Sien art. 2 van die NEMPAA. Die NEMPAA het die Wet op Nasionale Parke 57 van 1976 herroep, sien art. 90 en skedule 1 van die NEMPAA.
51 Paterson (2015b:par. 13.5.1).
52 Paterson (2015c:par. 12.7.1.1; Paterson (2007:7–8).
53 Art. 6 van die NEMPAA.
54 Suid-Afrika het bv. die Convention on Biological Diversity (1992) en beide verbandhoudende protokolle deur middel van die NEMBA en die NEMPAA bekragtig. Die protokolle is die Cartagena Protocol on Biosafety (2000) en die Nagoya Protocol on Access to Genetic Resources and the Fair and Equitable Sharing of Benefits Arising from their Utilisation to the Convention on Biological Diversity (2014). Meer onlangs is ’n nasionale strategie en aksieplan gepubliseer wat regstreeks verband hou met Suid-Afrika se verbintenis tot die nastreef van die 1992 Convention on Biological Diversity se doelwitte. Sien in die algemeen Departement van Omgewingsake (2016c). Die 1992 Convention on Biological Diversity het ten doel om biodiversiteit te bewaar, volhoubare verbruik van natuurlike hulpbronne te bevorder en die regverdige verdeling van voordele wat vanuit die verbruik van natuurlike hulpbronne spruit, aan te moedig. Sien art. 1 van die 1992 Convention on Biological Diversity. Suid-Afrika het die Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora (1973) in 1975 bekragtig. Die Convention on International Trade in Endangered Species (CITES) Regulations (hierna die CITES-regulasies) is bekragtig om vir die nasionale implementering van die CITES-verdrag se bepalings voorsiening te maak. Sien GK R173 in SK 33002 van 5 Maart 2010.
55 Suid-Afrika is ’n ondertekende lidland van die African Convention on the Conservation of Nature and Natural Resources (2003), die Lusaka Agreement on Co-operative Enforcement Operations Directed at Illegal Trade in Wild Fauna and Flora (1994); sowel as die Treaty of the Southern African Development Community (1992) en die Southern African Development Community Protocol on Wildlife Conservation and Law Enforcement (1999). Suid-Afrika ondersteun ander SAOG-inisiatiewe wat deel uitmaak van die streeksraamwerk wat oor die gesamentlike bestuur en beskerming van biodiversiteit in dié streek handel, onder andere die Southern African Development Community Regional Biodiversity Strategy (2006), die Southern African Regional Biodiversity Action Plan (2013), en die Southern African Development Community Law Enforcement and Anti-Poaching Strategy 2016–2021 (2015). Alhoewel Suid-Afrika ’n ondertekende lidland en vooraanstaande ondersteuner van die Afrika Unie en die SAOG is, is daar tot op hede geen nasionale wetgewing ontwikkel om die bogenoemde regsinstrumente nasionaal te bekragtig nie. Sien Lubbe (2018:99–111, 120–3); Van der Linde (2009b:189–192); Ruppel (2015:par. 2B.1.3, 2B.1.10.2).
56 Paterson (2018:544) beklemtoon die belang van beleidsdokumente: “[c]umulatively, the policies guide the formulation of legislative reform and the implementation of the legal framework. They are accordingly of key relevance to all authorities tasked with implementing the legislative framework and those persons subject to it”. Die beleidsdokumente sluit in: AK 1095 in SK 18163 van 28 Julie 1997 (White Paper on the Conservation and Sustainable use of South Africa’s Biological Diversity); Departement van Omgewingsake (2005) (National Biodiversity Strategy and Action Plan: 2005); South African National Biodiversity Institute (2019) (National Biodiversity Assessment 2018); Departement van Omgewingsake (2016c) (South Africa’s National Biodiversity Strategy and Action Plan 2015–2025); Departement van Omgewingsake (2016a) (National Biodiversity Economy Strategy); Suid-Afrikaanse Regering (2009) (National Protected Area Expansion Strategy for South Africa 2008); Departement van Omgewingsake (2016b) (National Protected Area Expansion Strategy for South Africa 2016); AK 106 in SK 35020 van 8 Februarie 2012 (Biodiversity Policy and Strategy For South Africa: Strategy on Buffer Zones for National Parks); Departement van Omgewingsake (2010) (National Co-Management Framework 2010); South African National Biodiversity Institute (2019) (National Biodiversity Assessment 2018: The status of South Africa’s Ecosystems and Biodiversity).
57 Bv. GK R152 in SK 29657 van 23 Februarie 2007 (Threatened or Protected Species Regulations) (hierna TOPS-regulasies); GK R173 in SK 33002 van 5 Maart 2010 (CITES-regulasies); GK R151 in SK 29657 van 23 Februarie 2007 (Lists of Critically Endangered, Endangered, Vulnerable and Protected Species).
58 Bv. GK R214 in SK 31968 van 2 Maart 2009 (Norms and Standards for Biodiversity Management Plans for Species); GK R83 in SK 37302 van 7 Februarie 2014 (Norms and Standards for Biodiversity Management Plans for Ecosystems); GK R304 in SK 35248 van 10 April 2012 gewysig deur GK R961 in SK 41913 van 21 September 2018 (Norms and Standards for the Marking of Rhinoceros Horn and Hunting of White Rhinoceros for Trophy Hunting Purposes); GK R456 in SK 34326 van 27 Mei 2011 (Norms and Standards for Hunting Methods in South Africa); GK R251 in SK 30833 van 29 Februarie 2008 (National Norms and Standards for the Management of Elephants in South Africa); AK 749 in SK 40412 van 10 November 2016 (Draft Norms and Standards for the Management of Damage-Causing Animals in South Africa); AK 75 in SK 40601 van 8 Februarie 2017 (Draft Norms and Standards for the Management and Monitoring of the Hunting of Leopard in South Africa for Trophy Hunting Purposes); AK 72 in SK 27214 van 28 Januarie 2005 (Draft Norms and Standards and Regulations for the Sustainable Use of Large Predators); AK 44 in SK 38395 van 15 Januarie 2015 (Norms and Standards for the Translocation of Indigenous Species in South Africa); AK 382 in SK 39878 van 31 Maart 2016 (Norms and Standards for the Management of Protected Areas in South Africa).
59 Bv. GK R214 in SK 31968 van 2 Maart 2009 (Norms and Standards for Biodiversity Management Plans for Species); AK 1190 in SK 39468 van 2 Desember 2015 (Biodiversity Management Plan for the African Lion (Panthera Leo)); AK 19 in SK 41393 van 23 Januarie 2018 (Non-detriment Finding Assessment of Panthera Leo (African Lion)); GK R49 in SK 36096 van 25 Januarie 2013 (Biodiversity Management Plan for the Black Rhinoceros (Diceros Bicornis) in South Africa 2011–2020); GK R824 in SK 36966 van 31 Oktober 2013 (African Penguin Biodiversity Management Plan); GK R350 in SK 37620 van 8 Mei 2014 (Biodiversity Management Plan for the Bearded Vulture (Gypaetus Barbatus Meridionalis) for Southern Africa); AK 1191 in SK 39469 van 2 Desember 2015 (Biodiversity Management Plan for White Rhinoceros (Ceratotherium Simum)); GK R214 in SK 41498 van 16 Maart 2018 (Biodiversity Management Plan for the Cape Mountain Zebra (Equus Zebra Zebra) in South Africa).
60 Provincial Parks Board Act (Eastern Cape) 12 van 2003; Eastern Cape Parks and Tourism Agency Act 2 van 2010; KwaZulu-Natal Nature Conservation Management Act 9 van 1997; KwaZulu-Natal Nature Conservation Act 29 van 1992; Limpopo Environmental Management Act 7 van 2003; Limpopo Tourism and Parks Board Act 8 van 2001; Mpumalanga Nature Conservation Act 10 van 1998; Mpumalanga Tourism and Parks Agency Act 5 van 2005; Northern Cape Nature Conservation Act 9 van 2009; Western Cape Biosphere Reserve Act 6 van 2011; North West Biodiversity Management Act 4 van 2016.
61 Paterson (2018:544).
62 Kidd (2018:par. 520).
63 Rumsey (2009:420).
64 Bothma en Glavovic (1992:261).
65 Sien in die algemeen die uiteensetting in Kidd (2018:parr. 521–32).
66 Glazewski (2015:par. 14.5.2.1); Kidd (2018:par. 521).
67 Sien art. 11 van die NEMBA vir die verantwoordelikhede van SANBI.
68 Sien art. 31G van die NEMA vir die verantwoordelikhede van die omgewingsbestuursinspekteurs.
69 Müller (2009:81); Craigie e.a. (2009b:71–2).
70 Sien art. 55 van die NEMPAA vir die verantwoordelikhede van SANParks.
71 Sien art. 31O van die NEMA. Verwys na die Departement van Omgewingsake (2023b) wat die belangrikheid en verantwoordelikhede van die SAPD in die bekamping van wildmisdaad uiteensit.
72 Craigie e.a. (2009b:72).
73 Craigie e.a. (2009b:70–1).
74 Sien die Western Cape Nature Conservation Board Act 15 van 1998.
75 Voorheen die Natal Parks Board; sien ook Glazewski (2015:par. 14.6.4).
76 Sien die Mpumalanga Tourism and Parks Agency Act 5 van 2005.
77 Sien die Limpopo Tourism and Parks Board Act 8 van 2001.
78 Sien die North West Parks and Tourism Board Act 3 van 1997.
79 Sien die Provincial Parks Board Act (Eastern Cape) 12 van 2003.
80 Gauteng Department of Agriculture and Rural Development.
81 Free State Department of Small Business Development, Tourism and Environmental Affairs.
82 Northern Cape Department of Environment and Nature Conservation.
83 Craigie e.a. (2009b:71).
84 Vir ’n volledige lys van die provinsiale regeringsdepartemente sien Paterson (2018:546–7).
85 Paterson (2015a:731).
86 Bylae 5 (deel B) van die Grondwet.
87 Paterson (2015a:731).
88 Ibid.
89 Ibid; Craigie e.a. (2009b:68).
90 Kidd (2011:98, 100–2); Paterson (2015b:par 13.4.1); Nel en Alberts (2018:38–9); Nel en Du Plessis (2004:181–90); Bothma en Glavovic (1992:251); Glazewski (2015:par. 14.1.2).
91 Kidd (2018:par. 521).
92 Ibid.
93 Verwys na die definisie van management in art. 1 van die NEMPAA.
94 Art. 28(2)(a) van die NEMPAA.
95 Art. 48(1)(b) van die NEMPAA.
96 Art. 28(2)(d)–(e) van die NEMPAA.
97 Sien AK 106 in SK 35020 van 8 Februarie 2012 (Biodiversity Policy and Strategy for South Africa: Strategy on Buffer Zones for National Parks). Sien artt. 37–53 van die NEMPAA aangaande die bestuur van bewaringsgebiede.
98 Volgens AK 106 in SK 35020 van 8 Februarie 2012 (Biodiversity Policy and Strategy for South Africa: Strategy on Buffer Zones for National Parks) kan ’n sg. buffersone “… be established around a national park when considered necessary for the proper conservation and effective protection of the national park in achieving its objectives. The buffer zone is an area surrounding a national park which has complementary legal and management restrictions placed on its use and development, aimed at providing an extra layer of protection to the integrity of the national park. This should include the immediate setting of the national park, important views and other areas or attributes that are functionally important as a support to the national park and its protection”.
99 Sien AK 106 in SK 35020 van 8 Februarie 2012 (Biodiversity Policy and Strategy for South Africa: Strategy on Buffer Zones for National Parks).
100 Artt. 56 en 57 van die NEMBA; sien ook GK R152 in SK 29657 van 23 Februarie 2007 (TOPS-regulasies); Kidd (2018:par. 521).
101 Volgens art. 1 van die NEMBA verwys minister na die kabinetslid wat verantwoordelik is vir omgewingsake.
102 Art. 56(1)(a) van die NEMBA.
103 Art. 56(1)(b) van die NEMBA.
104 Art. 56(1)(c) van die NEMBA.
105 Art. 56(1)(d) van die NEMBA.
106 Die lyste kan gevind word in GK R151 in SK 29657 van 23 Februarie 2007 (Lists of Critically Endangered, Endangered, Vulnerable and Protected Species). Hierna word daar gesamentlik na dié wildspesies as gelyste wildspesies verwys.
107 Art. 56(1A) van die NEMBA.
108 Art. 56(1B) van die NEMBA.
109 Art. 63 van die NEMBA. Ingevolge art. 99 behels die konsultasieproses dat die minister met alle kabinetslede, die lid van die uitvoerende raad (LUR) van elke provinsie verantwoordelik vir omgewingsake én die publiek moet konsulteer. Die proses vir openbare deelname is in art. 100 van die NEMBA vervat.
110 Art. 56(2) van die NEMBA. Die lyste soos vervat in GK R151 in SK 29657 van 23 Februarie 2007 (Lists of Critically Endangered, Endangered, Vulnerable and Protected Species) is gewysig deur GK R1187 in SK 30568 van 14 Desember 2007 (Amendment of Critically Endangered, Endangered, Vulnerable and Protected Species List).
111 Art. 57(1) van die NEMBA. Sien die definisie van restricted activity in art. 1 van die NEMBA.
112 Eie beklemtoning. Die definisie van restricted activity bestaan uit twee dele. Deel (a) (soos aangehaal) is vir dié bespreking relevant, terwyl deel (b), wat oor uitheemse en indringerspesies handel, buite die bestek van hierdie bespreking val.
113 Sien die definisie van restricted activity in art. 1 van die NEMBA.
114 Art. 101(1)(a) van die NEMBA.
115 Paterson (2018:554). Bv. GK R214 in SK 31968 van 2 Maart 2009 (Norms and Standards for Biodiversity Management Plans for Species); GK R83 in SK 37302 van 7 Februarie 2014 (Norms and Standards for Biodiversity Management Plans for Ecosystems); GK R304 in SK 35248 van 10 April 2012 gewysig deur GK R961 in SK 41913 van 21 September 2018 (Norms and Standards for the Marking of Rhinoceros Horn and Hunting of White Rhinoceros for Trophy Hunting Purposes); GK R456 in SK 34326 van 27 Mei 2011 (Norms and Standards for Hunting Methods in South Africa); GK R251 in SK 30833 van 29 Februarie 2008 (National Norms and Standards for the Management of Elephants in South Africa); AK 749 in SK 40412 van 10 November 2016 (Draft Norms and Standards for the Management of Damage-Causing Animals in South Africa); AK 75 in SK 40601 van 8 Februarie 2017 (Draft Norms and Standards for the Management and Monitoring of the Hunting of Leopard in South Africa for Trophy Hunting Purposes); AK 72 in SK 27214 van 28 Januarie 2005 (Draft Norms and Standards and Regulations for the Sustainable Use of Large Predators); AK 44 in SK 38395 van 15 Januarie 2015 (Norms and Standards for the Translocation of Indigenous Species in South Africa); AK 382 in SK 39878 van 31 Maart 2016 (Norms and Standards for the Management of Protected Areas in South Africa).
116 Art. 87A(1)(a)(i) van die NEMBA. Die minister kan egter in sekere gevalle ingevolge ’n ooreenkoms volmag aan die LUR van ’n provinsie oordra om permitte uit te reik. Verwys na art. 87(3) van die NEMBA. Sien in die algemeen hoofstuk 7 van die NEMBA.
117 Art. 87A(1)(a)(iii)(aa)–(dd) van die NEMBA.
118 Art. 87A(3) van die NEMBA.
119 Art. 88(1) van die NEMBA.
120 Reg. 5(2) van die GK R152 in SK 29657 van 23 Februarie 2007 (TOPS-regulasies). ’n Standing permit word gedefinieer as “a permit referred to in regulation 5(2) that is valid for a longer specified period than an ordinary permit”. Persone wat mag aansoek doen vir sodanige permit om ’n restricted activity teenoor ’n gelyste spesie uit te oefen, sluit bv. in ’n nasionale of provinsiale regeringsdepartement wat beheer oor skadeveroorsakende diere uitoefen en ’n veearts wat vir die mediese behandeling van ’n wildspesie verantwoording doen.
121 Vir volledige besonderhede van die administratiewe prosedure verwant aan die uitreiking van permitte, verwys na artt. 88–93B van die NEMBA asook in die algemeen GK R152 in SK 29657 van 23 Februarie 2007 (TOPS-regulasies). Die doel van die regulasies is om voorsiening te maak vir uitgebreide regulering van die permitstelsel wat in hoofstuk 7 van die NEMBA uiteengesit is.
122 Reg. 10–11 en 21 van GK R152 in SK 29657 van 23 Februarie 2007 (TOPS-regulasies).
123 Reg. 2(c) van die TOPS-regulasies.
124 Reg. 26(1) van die TOPS-regulasies.
125 Reg. 26(1)(a)–(d) van die TOPS-regulasies.
126 Reg. 24 van die TOPS-regulasies. Sien die definisie van listed large predator in reg. 1 van die TOPS-regulasies.
127 Reg. 24 van die TOPS-regulasies.
128 Oftewel: game farm.
129 Reg. 5(3) en 28 van die TOPS-regulasies. Die permit sal toegestaan word, mits die nodige registrasievoorwaardes van wildplase volgens hoofstuk 3 van die TOPS-regulasies nagekom is.
130 Reg. 5(3) van die TOPS-regulasies. Die verpligte voorwaardes van jagpermitte vir wildplase is in reg. 21 van die TOPS-regulasies opgeneem.
131 Sien GK R456 in SK 34326 van 27 Mei 2011 (Norms and Standards for Hunting Methods in South Africa).
132 Reg. 4–8 van GK R456 in SK 34326 van 27 Mei 2011 (Norms and Standards for Hunting Methods in South Africa).
133 Sien GK R961 in SK 41913 van 21 September 2018 (Norms and Standards for the Marking of Rhinoceros Horn and Hunting of White Rhinoceros for Trophy Hunting Purposes); GK R251 in SK 30833 van 29 Februarie 2008 (National Norms and Standards for the Management of Elephants in South Africa).
134 Reg. 1 van die TOPS-regulasies.
135 Reg. 14(1) van die TOPS-regulasies.
136 Reg. 14(2) en 74 van die TOPS-regulasies. Sien, in die geval van skadeveroorsakende diere wat uit nasionale parke ontsnap, doelwit 8 van die Biodiversity Policy and Strategy for South Africa: Strategy on Buffer Zones for National Parks (soos vervat in AK 106 in SK 35020 van 8 Februarie 2012).
137 Verwys na reg. 5(2)(a) en 5(2)(c) van die TOPS-regulasies.
138 Oftewel: cull.
139 Reg. 14(2) en 14(4) van die TOPS-regulasies. Verbode jagmetodes mag wel in die geval van skadeveroorsakende diere gebruik word, sien reg. 14(4)–(6) van die TOPS-regulasies.
140 Reg. 14(3) van die TOPS-regulasies.
141 Reg. 14 (3)(a) van die TOPS-regulasies.
142 Reg. 14 (3)(b) van die TOPS-regulasies.
143 Reg. 14(3)(b) van die TOPS-regulasies.
144 Sien AK 749 in SK 40412 van 10 November 2016 (Norms and Standards for the Management of Damage-Causing Animals in South Africa).
145 Oftewel: captive breeding facility. Reg. 1 van die TOPS-regulasies definieer bred in captivity of captive bred as ’n gelyste wildspesie wat in ’n gekontroleerde omgewing geteel is. Dieselfde regulasie definieer captive breeding operation as ’n fasiliteit wat gelyste wildspesies in ’n gekontroleerde omgewing vir natuurbewaring- of kommersiële doeleindes teel. Commercial purposes word gedefinieer as: “in relation to a restricted activity involving a specimen of a listed threatened or protected species, means that the primary purpose of the restricted activity is to obtain economic benefit, including profit in cash or in kind, and is directed towards trade, exchange or another form of economic use or benefit”.
146 Oftewel: commercial exhibition facility. Só ’n fasiliteit hou gelyste wildspesies vir vertoningsdoeleindes aan. Dit sluit onder meer dieretuine, akwariums en reisende tentoonstellings in. Sien reg. 1 van die TOPS-regulasies.
147 Oftewel: nursery. ’n Kwekery is ’n fasiliteit wat gelyste plantspesies verkoop of kunsmatig kweek vir kommersiële doeleindes. Sien reg. 1 van die TOPS-regulasies.
148 Oftewel: scientific institution. Hierdie instansies verwys na museums, regeringsinstellings verantwoordelik vir navorsing, onafhanklike navorsingseenhede, tersiêre instansies of herbariums wat gelyste spesies vir navorsingsdoeleindes aanhou of gebruik. Sien reg. 1 van die TOPS-regulasies.
149 ’n Rehabilitasiefasiliteit is ’n “registered facility equipped for the temporary keeping of live specimens of a listed threatened or protected species for (a) treatment and recovery purposes, in the case of sick or injured specimens; (b) rearing purposes, in the case of young orphaned specimens; (c) quarantine purposes; or (d) relocation, with the overall intent to release the species”. Sien reg. 1 van die TOPS-regulasies.
150 ’n Registered wildlife trader is ’n “person who may hawk, peddle, barter, exchange, offer, advertise, expose or have in his or her possession for the purpose of exhibition, display, sale, hawking, peddling, bartering or exchanging, any listed threatened or protected species, and includes taxidermists and game capturers”. Sien reg. 1 van die TOPS-regulasies.
151 Reg. 34(1)(f) van die TOPS-regulasies.
152 Sien reg. 27–50 van die TOPS-regulasies.
153 Art. 101(2)(b) van die NEMBA.
154 Art. 101(3) van die NEMBA.
155 Art. 57(4) van die NEMBA. Die minister se optrede is egter onderhewig aan die konsultasieproses in artt. 99 en 100 van die NEMBA. Nog geen kennisgewing van dié aard is tot dusver met betrekking tot die verrigting van restricted activities teenoor kritiek bedreigde, bedreigde, kwesbare en ikoniese inheemse wildspesies uitgereik nie.
156 Artt. 31G, 31H, 31I van die NEMA.
157 Sien in dié verband art. 31H(5) van die NEMA wat bepaal dat ’n omgewingsbestuursinspekteur bevoeg is om enige magte soos in hoofstuk 2, 5, 7, en 8 van die Strafproseswet 51 van 1977 vervat, uit te voer; art. 334 van die Strafproseswet 51 van 1977.
158 Endangered Wildlife Trust (2012:18). Die Endangered Wildlife Trust, in samewerking met sekere Suid-Afrikaanse akademici, het gedurende 2010 empiriese navorsing onderneem om uitdagings in die nakoming, afdwinging en monitering van Suid-Afrikaanse biodiversiteitsbestuurwetgewing te identifiseer en dienooreenkomstig aanbevelings ter verbetering daarvan te maak.
159 Endangered Wildlife Trust (2012:18).
160 Art. 102(1) van die NEMBA.
161 Reg. 74 van die TOPS-regulasies.
162 Reg. 74 van die TOPS-regulasies.
163 Rumsey (2009:420).
164 Sien bv. artt. 7, 9, 14(1), 15(b), 16(b) van die Nature Conservation Ordinance (Orange Free State); artt. 29, 31, 33, 44(1)(a) van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape); artt. 27, 41, 42 van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal); art. 38 van die Limpopo Environmental Management Act; artt. 9, 17, 26 van die Northern Cape Nature Conservation Act.
165 Rumsey (2009:421).
166 Rumsey (2009:422).
167 Sien bv. art. 35 van die Nature Conservation Ordinance (Orange Free State); art. 6 van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape); art. 14 van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal); artt. 2, 145 van die KwaZulu-Natal Nature Conservation Act; art. 15 van die Limpopo Environmental Management Act; art. 9 van die North West Biodiversity Management Act.
168 Die oprigting van ’n privaat natuurreservaat vind plaas by wyse van ’n aansoek deur ’n grondeienaar. Sien bv. art. 36 van die Nature Conservation Ordinance (Orange Free State); art. 12 van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape); art. 50 van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal); art. 21 van die Limpopo Environmental Management Act.
169 Kidd (2018:par 521).
170 Ibid.
171 Sien bv. art. 5 van die KwaZulu-Natal Nature Conservation Act.
172 Sien bv. art. 11 van die KwaZulu-Natal Nature Conservation Act.
173 Sien bv. art. 10 van die Nature Conservation Ordinance (Orange Free State); art. 22 van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal); artt. 47, 48(2), 55 van die Nature Conservation Ordinance (Natal); art. 12 van die Mpumalanga Nature Conservation Act. Kidd (2018:par. 545) bepaal dat dit kommerwekkend is dat die vervaardiging van die verbode toestelle nie tans deur wetgewing gereguleer word nie.
174 Artt. 3–4 van die Wet op Beheer van Vuurwapens 60 van 2000.
175 Sien bv. art. 40(1)(g) van die Nature Conservation Ordinance (Orange Free State); art. 37(1)(b) van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal); art. 39(1) van die Nature Conservation Ordinance (Natal); art. 42 van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape); art. 43(2) van die Limpopo Environmental Management Act; art. 27 van die Mpumalanga Nature Conservation Act; art. 12(3) van die Northern Cape Nature Conservation Act.
176 Sien bv. art. 94 van die Limpopo Environmental Management Act; art. 3 van die Mpumalanga Nature Conservation Act.
177 Sien bv. art. 96 van die Limpopo Environmental Management Act; art. 90 van die Mpumalanga Nature Conservation Act.
178 Sien bv. artt. 33–36 van die Nature Conservation Ordinance (Natal); art. 37 van die Nature Conservation Ordinance (Orange Free State); artt. 51–57 van die North West Biodiversity Management Act.
179 Sien bv. art. 44 van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal).
180 Sien bv. artt. 85–86 van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape).
181 Sien bv. art. 97 van die Limpopo Environmental Management Act. Sien bv. die definisie van responsible member in art. 1 van die North West Biodiversity Management Act.
182 Kidd (2018:par. 533).
183 Ibid.
184 Sien bv. die definisie van hunt in art. 1 van die Nature Conservation Ordinance (Orange Free State); art. 1 van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape).
185 Sien bv. die definisie van hunt in art. 1 van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal).
186 S v Hellerle 1969 1 SA 420 (N) 425.
187 Sien in die algemeen die bespreking in R v Carter 1954 2 SA 317 (E) 319.
188 Kidd (2018:par. 533).
189 Art. 35(3) van die Nature Conservation Ordinance (Orange Free State) verbied bv. die jag van alle wildspesies binne ’n provinsiale natuurreservaat. Sien verder bv. art. 9 van die Mpumalanga Nature Conservation Act. Sien Rumsey (2009:422). Art. 14 van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape) verbied bv. die jag van alle wildspesies in ’n provinsiale natuurreservaat, tensy die betrokke persoon oor ’n jagpermit beskik.
190 Sien bv. artt. 16(1)(b), 18(1)(a)(ii), 19, 24(1), 28(1) van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal), artt. 5(c), 18, 21(1)(a) van die Nature Conservation Ordinance (Orange Free State); artt. 34(1)(c), 34(2)(b), 35(1)(b), 35(2)(b), 42(1) van die Nature Conservation Ordinance (Natal); artt. 39, 40, 85 van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape); art. 17(1) van die North West Biodiversity Management Act.
191 Sien bv. artt. 16(1)(b), 18(1)(a)(ii), 19, 24(1), 28(1) van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal), artt. 5(c), 18, 21(1)(a) van die Nature Conservation Ordinance (Orange Free State); artt. 33(1)(b), 34(1)(c), 34(2)(b), 35(1)(b), 35(2)(b), 42(1) van die Nature Conservation Ordinance (Natal); artt. 39, 40, 85 van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape); art. 14 van die Northern Cape Nature Conservation Act. Sien verder S v Venter [1979] 3 All SA 652 (T).
192 Sien bv. art. 21(1)(a) van die Nature Conservation Ordinance (Orange Free State); art. 24 van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal); art. 42(2) van die Nature Conservation Ordinance (Natal); art. 21(1) van die Limpopo Environmental Management Act; art. 15(1) van die Mpumalanga Nature Conservation Act; art. 21(1) van die Northern Cape Nature Conservation Act. Sien in die algemeen die bepalings van die Wet op Oortreding 6 van 1959.
193 Sien bv. die definisie van relative in art. 2 van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape) wat bepaal dat ’n naasbestaande van ’n grondeienaar die volgende persone insluit: die eggenoot, ouer, stiefouer, voog, skoonseun, kind, stiefkind, aangenome kind, broer, suster of kleinkind (van die grondeienaar).
194 Rumsey (2009:422); Kidd (2018:par. 535).
195 Sien bv. artt. 17(1)(b), 17(1)(f), 18(1)(b), 19(1), 21(1), 47 van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal); artt. 2(3), 4, 5(a)–(b), 8(i), 9(i), 36(3) van die Nature Conservation Ordinance (Orange Free State); artt. 34(1)(c), 34(2)(a), 34(3), 48(3), 61 van die Nature Conservation Ordinance (Natal); artt. 13(a), 27(2), 36, 47 van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape); artt. 7(1)(b), 7(1)(f), 9, 11(f)(ii), 18 van die Mpumalanga Nature Conservation Act; artt. 31, 38(2)(a) van die Limpopo Environmental Management Act; art. 5(1)–(2), van die Northern Cape Nature Conservation Act.
196 Sien bv. art. 47 van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal).
197 Kidd (2018:par. 534).
198 Die verbode jagmetodes en -toestelle is in sekere gevalle net van toepassing op sekere klasse van wildspesies en verskille kom tussen provinsies voor. In sekere gevalle mag sekere van die jagmetodes en -toestelle gebruik word om skadeveroorsakende wildspesies te jag. Sien bv. artt. 7–9, 40 van die Nature Conservation Ordinance (Orange Free State); art. 21 van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal); artt. 48(1), 55 van die Nature Conservation Ordinance (Natal); artt. 29–30, 32–33 van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape); artt. 11, 13, 18 van die Mpumalanga Nature Conservation Act; art. 38 van die Limpopo Environmental Management Act; art. 9 van die Northern Cape Nature Conservation Act; artt. 15, 21–22, 24 van die North West Biodiversity Management Act.
199 Sien bv. art. 11 van die Northern Cape Nature Conservation Act.
200 Sien bv. artt. 6(a)–(b), 40 van die Nature Conservation Ordinance (Orange Free State); artt. 17(1)(b), 17(1)(d), 20 van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal); artt. 31(2), 48(1), 55 van die Nature Conservation Ordinance (Natal); artt. 29(e), 27(1)(a), 85 van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape); artt. 7, 10 van die Mpumalanga Nature Conservation Act; artt. 31(1)(d), 32 van die Limpopo Environmental Management Act; artt. 6, 9(1)(d) van die Northern Cape Nature Conservation Act.
201 Sien bv. artt. 14, 19(1)(b), 20, 49 van die Nature Conservation Ordinance (Orange Free State); artt. 25, 27–29, 39, 44(1)(b), 45 van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal); artt. 37(1), 38(1), 55, 79–80, 86, 90, 102(1)–(2), 109, 118(1), 130 van die Nature Conservation Ordinance (Natal); artt. 31, 85 van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape); art. 29 van die Mpumalanga Nature Conservation Act; art. 35 van die Limpopo Environmental Management Act; art. 17 van die Northern Cape Nature Conservation Act; artt. 15, 21 van die North West Biodiversity Management Act.
202 Kidd (2018:par. 539).
203 Sien bv. art. 53(9) van die North West Biodiversity Management Act.
204 “Uitheemse dier” word bv. in art. 1 van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal) gedefinieer as “enige lewende werweldier, met inbegrip van ’n voël en reptiel maar uitgenome ’n vis, behorende tot ’n soort wat nie ’n erkende huisdiersoort is nie en waarvan die natuurlike tuiste nie in die Republiek, die gebied Suidwes-Afrika of ’n gebied wat voorheen deel van die Republiek was, is nie, en ook die eier van sodanige dier”. Sien bv. artt. 16(b), 19(1)(b), 40(1)(d) van die Nature Conservation Ordinance (Orange Free State); artt. 29, 44(1)(a)–(b) van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal); artt. 52, 53, 80–81, 123–124 van die Nature Conservation Ordinance (Natal); artt. 31, 44(1)(a) van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape); artt. 16–17 van die KwaZulu-Natal Nature Conservation Act; artt. 34 van die Mpumalanga Nature Conservation Act; art. 18 van die Northern Cape Nature Conservation Act.
205 Sien bv. artt. 36A–36E van die Nature Conservation Ordinance (Orange Free State); artt. 55–66 van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal); artt. 44–50 van die Mpumalanga Nature Conservation Act (hierdie wet verwys in dié verband na problem animals); art. 26 van die North West Biodiversity Management Act; artt. 28–31 van die Northern Cape Nature Conservation Act; art. 8 van die Bophuthatswana Nature Conservation Act.
206 Sien bv. artt. 49–53 van die Limpopo Environmental Management Act; artt. 40–43 van die Mpumalanga Nature Conservation Act; artt. 38–48 van die North West Biodiversity Management Act; art. 27 van die Northern Cape Nature Conservation Act; artt. 72A–72E van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape); artt. 51–54 van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal). Sien in die algemeen die bespreking in Rumsey (2009:406–7) rakende die regulering van die professionele jagbedryf in Suid-Afrika.
207 Sien bv. art. 40 van die Nature Conservation Ordinance (Orange Free State); artt. 85–86 van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape); art. 111 van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal); artt. 12, 35 van die KwaZulu-Natal Nature Conservation Act; art. 117 van die Limpopo Environmental Management Act; artt. 68–69 van die North West Biodiversity Management Act; artt. 66–67 van die Northern Cape Nature Conservation Act.
208 “Bekamping van wildmisdaad: ’n regsteoretiese ontleding van die handelinge, verwante misdade en rolspelers”.
209 Art. 57(1) van die NEMBA. Sien die definisie van restricted activity in art. 1 van die NEMBA wat bepaal dat die “conveying, moving or otherwise translocating any specimen of a listed threatened or protected species” (sonder ’n permit) as ’n restricted activity beskou word.
210 Persone wat kwalifiseer vir ’n staande permit word gelys in reg. 5(2) van die TOPS-regulasies.
211 Reg. 5(3) van die TOPS-regulasies.
212 Reg. 5(5) van die TOPS-regulasies. Volgens reg. 1 van die TOPS-regulasies word ’n possession permit gedefinieer as ’n “permit for keeping or conveying a specimen of a listed threatened or protected species for personal use in a person’s possession without carrying out any other restricted activity”.
213 Reg. 5(6) van die TOPS-regulasies. Volgens reg. 1 van die TOPS-regulasies word ’n personal effects permit gedefinieer as ’n “permit issued by the issuing authority to a registered wildlife trader, authorising a person to buy dead or live specimens of a listed threatened or protected species, including products derived from such species, for non-commercial purposes, from the registered wildlife trader and for such person to transport or convey and keep it in his or her possession for a period specified on the permit or to export it from the Republic”.
214 Volgens reg. 23 van die TOPS-regulasies, in die geval waar ’n persoon aansoek doen om die verskuiwing van ’n gelyste wildspesie na ’n uitgebreide natuurstelsel, moet die uitreikingsowerheid, alvorens ’n permit uitgereik word, oorweeg of die uitgebreide natuurstelsel binne die natuurlike verspreidingsgebied van die betrokke wildspesie is, en dat geen risiko vir siekteoordrag en kruisteelt bestaan nie. Volgens reg. 12 van die CITES-regulasies word geen ekstra CITES-permitte benodig om wildspesies wat in die CITES-bylae gelys is binne Suid-Afrika te vervoer nie.
215 Artt. 31I, 31J, 31K van die NEMA.
216 Art. 31I(5)(a)–(b) van die NEMA.
217 Artt. 31I, 31J van die NEMA.
218 Art. 31J(7) van die NEMA; art. 13(8) van die Wet op die Suid-Afrikaanse Polisiediens 68 van 1995.
219 Sien die CITES-regulasies. Voordat die CITES-regulasies gepromulgeer is, was alle handel in wildspesies deur provinsiale wetgewing gereguleer en die afdwinging daarvan was uitsluitlik aan die betrokke provinsiale regeringsdepartemente en die provinsiale natuurbewaringsagentskappe oorgelaat.
220 Paterson (2018:556).
221 Sien bv. artt. 3(2)(b)–(d), 3(3)(c), 4(2)(b)–(c), 5(2)(a)–(b), 6(7), en 8(4)(b) van die Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora (1973).
222 Sien bv. artt. 3(2)(a), 3(3)(a)–(b), 3(5)(a), 4(2)(a), 4(3), 4(6)(a) en 9 van die Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora (1973).
223 Art. 59 van die NEMBA; reg. 3 van die CITES-regulasies.
224 Ibid.
225 Art. 59(a) van die NEMBA.
226 Art. 59(b)–(g) van die NEMBA.
227 Oftewel: “captive breeding facilities”.
228 Ibid.
229 Artt. 60–61 van die NEMBA; reg. 4 van die CITES-regulasies.
230 Reg. 59 van die TOPS-regulasies.
231 Reg. 60 van die TOPS-regulasies.
232 Paterson (2015b:par. 13.5.4.4).
233 Sien bv. AK 19 in SK 41393 van 23 Januarie 2018 (Non-detriment Finding Assessment of Panthera Leo (African Lion)).
234 Art. 61(1)(a)–(i) van die NEMBA.
235 Art. 60(2) van die NEMBA.
236 Reg. 6(1) van die CITES-regulasies.
237 Reg. 6(2) van die CITES-regulasies.
238 Reg. 6(3)(a)–(d) van die CITES-regulasies.
239 Reg. 8 van die CITES-regulasies.
240 Reg. 7(1), 7(3) van die CITES-regulasies.
241 Reg. 7(4) van die CITES-regulasies.
242 Reg. 7(2)(a)–(b) van die CITES-regulasies.
243 Art. 87A(1)(b) van die NEMBA.
244 Art. 87A(2) van die NEMBA.
245 Reg. 10(2) van die CITES-regulasies.
246 Reg. 10(3) van die CITES-regulasies.
247 Reg. 16(1) van die CITES-regulasies.
248 Reg. 16(1)(a) van die CITES-regulasies.
249 Reg. 16(1)(b) van die CITES-regulasies.
250 Reg. 16(1)(d) van die CITES-regulasies.
251 Reg. 16(1)(g)–(h) van die CITES-regulasies.
252 Reg. 16(1)(i) van die CITES-regulasies.
253 Reg. 16(2)(a)–(b) van die CITES-regulasies.
254 Reg. 16(2)(a)–(b) van die CITES-regulasies.
255 Reg. 16(2)(c) van die CITES-regulasies.
256 Sien bv. artt. 13–14, 19(1)(b), 40 van die Nature Conservation Ordinance (Orange Free State); artt. 38–39, 43–45 van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal); art. 44(1)(a) van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape); art. 29 van die Mpumalanga Nature Conservation Act; art. 15 van die North West Biodiversity Management Act; artt. 3(d), 4 (d), 12 van die Northern Cape Nature Conservation Act.
257 Kidd (2018:par. 540).
258 Sien bv. art. 42(1) van die Limpopo Environmental Management Act.
259 Rumsey (2009:421).
260 Sien bv. art. 44(1)(b) van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape).
261 Sien bv. artt. 15–16, 40 van die Nature Conservation Ordinance (Orange Free State); artt. 41–42, 44–45, 98 van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal); artt. 51(1)–(2), 52, 55, 93, 99, 104, 109, 123, 125(1)–(2), 130 van die Nature Conservation Ordinance (Natal); artt. 44(1)(a)–(b), 85 van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape); art. 28 van die KwaZulu-Natal Nature Conservation Act; art. 41(b) van die Limpopo Environmental Management Act; artt. 31–32 van die Mpumalanga Nature Conservation Act; artt. 15, 23(h), 24 van die North West Biodiversity Management Act; artt. 3–4, 56 van die Northern Cape Nature Conservation Act.
262 Sien bv. art. 40 van die Nature Conservation Ordinance (Orange Free State); artt. 85–86 van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape); art. 111 van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal); artt. 12, 35 van die KwaZulu-Natal Nature Conservation Act; art. 117 van die Limpopo Environmental Management Act; artt. 68–69 van die North West Biodiversity Management Act; artt. 66–67 van die Northern Cape Nature Conservation Act.
263 Sien die definisie van restricted activity in art. 1 van die NEMBA.
264 Eie beklemtoning.
265 Sien die definisie van restricted activity in art. 1 van die NEMBA. Sien verder art. 57 van die NEMBA.
266 Ibid.
267 Art. 97 van die NEMBA.
268 Sien die definisie van specimen in art. 1 van die NEMBA.
269 Daarbenewens bepaal reg. 6 van GK R961 in SK 41913 van 21 September 2018 (Norms and Standards for the Marking of Rhinoceros Horn and Hunting of White Rhinoceros for Trophy Hunting Purposes) dat renosterhorings nie vernietig mag word tensy ’n permit ingevolge die NEMBA vir die vernietiging daarvan uitgereik is nie. Die vernietiging moet in die teenwoordigheid van ’n omgewingsbestuursinspekteur en die uitreikingsowerheid gedoen word, en ’n video-opname van goeie gehalte moet tydens die geleentheid gemaak word.
270 Sien bv. art. 14(2)(a) van die Nature Conservation Ordinance (Orange Free State); art. 44 van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape); art. 37 van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal).
271 Sien bv. art. 44(1)(d) van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape).
272 Sien bv. art. 42 van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape); art. 14(3) van die Nature Conservation Ordinance (Orange Free State) (met spesifieke verwysing na renosterhoring); art. 37 van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal); artt. 39, 50 van die Nature Conservation Ordinance (Natal).
273 Sien bv. art. 40 van die Nature Conservation Ordinance (Orange Free State); artt. 85–86 van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape); art. 111 van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal); artt. 12, 35 van die KwaZulu-Natal Nature Conservation Act; art. 117 van die Limpopo Environmental Management Act; artt. 68–69 van die North West Biodiversity Management Act; artt. 66–67 van die Northern Cape Nature Conservation Act.
274 Sien die definisie van restricted activity in art. 1 van die NEMBA. Sien verder art. 57 van die NEMBA.
275 Sien bv. artt. 11, 14(2), 19(1)(b), 40 van die Nature Conservation Ordinance (Orange Free State); artt. 32, 34, 43–45 van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal); artt. 49(1)–(2), 55, 79, 81, 115(1), 130 van die Nature Conservation Ordinance (Natal); artt. 44(1)(c), 45–46 van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape); art. 41 van die Limpopo Environmental Management Act.
276 Sien bv. die definisie van sell in art. 1 van die Nature Conservation Ordinance (Orange Free State); art. 1 van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal); art. 1 van die Nature Conservation Ordinance (Natal); art. 2 van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape); art. 1 van die KwaZulu-Natal Nature Conservation Act; art. 1 van die Limpopo Environmental Management Act; art. 1 van die Mpumalanga Nature Conservation Act; art. 1 van die Northern Cape Nature Conservation Act.
277 Ibid.
278 Sien bv. art. 14(2) van die Nature Conservation Ordinance (Orange Free State); art. 43 van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal); art. 44(1)(e) van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape); art. 41 van die Limpopo Environmental Management Act; art. 24 van die Mpumalanga Nature Conservation Act.
279 Sien bv. art. 40 van die Nature Conservation Ordinance (Orange Free State); artt. 85–86 van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape); art. 111 van die Nature Conservation Ordinance (Transvaal); artt. 12, 35 van die KwaZulu-Natal Nature Conservation Act; art. 117 van die Limpopo Environmental Management Act; artt. 68–69 van die North West Biodiversity Management Act; artt. 66–67 van die Northern Cape Nature Conservation Act.
280 Craigie e.a. (2009b:65–6); Kidd (2011:98, 100–2); Kidd (2018:par. 520); Paterson (2015b:par. 13.4.1); Nel en Alberts (2018:38–9); Nel en du Plessis (2004:181–90); Bothma en Glavovic (1992:251); Glazewski (2015:par. 14.1.2). Sien in die algemeen Kotzé (2014:548–82).
281 Rumsey (2009:420).
282 Kidd (2018:par. 520).
283 Provincial Parks Board Act (Eastern Cape); Eastern Cape Parks and Tourism Agency Act; KwaZulu-Natal Nature Conservation Management Act; KwaZulu-Natal Nature Conservation Act; Limpopo Environmental Management Act; Limpopo Tourism and Parks Board Act; Mpumalanga Nature Conservation Act; Mpumalanga Tourism and Parks Agency Act; Northern Cape Nature Conservation Act; Western Cape Biosphere Reserve Act; North West Biodiversity Management Act.
284 Verwys na die omvattende tabel saamgestel deur Paterson (2018:546–7). Sien verder Glazewski (2015:par. 14.1.2); Du Plessis (1995:23–36); Kidd (2018:par. 472); Craigie e.a. (2009b:69).
285 Du Plessis (1995:23); Rumsey (2009:420). Sien bv. S v Khohliso 2014 2 SACR 49 (ECM) par. 8 waar die hof verwys na terminologiese verwarring tussen die Transkei Environmental Conservation Decree en die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape). Met verwysing na wetgewing wat deur die destydse selfregerende gebiede uitgevaardig is (in dié geval spesifiek die Transkei Environmental Conservation Decree), maak die Konstitusionele Hof in Khohliso v The State (1) SACR 319 (KH) parr. 7, 21, 22 en 47 die bevinding dat dié soort wetgewing (a) ondanks die oorsprong daarvan, steeds geldend is; (b) bedoel was om van toepassing te wees in ’n staat wat nie meer bestaan nie; (c) slegs in spesifieke geografiese gebiede, wat tans deel uitmaak van die nege provinsies van Suid-Afrika, van toepassing is; (d) nie as provinsiale wetgewing erken word nie; en (e) nie as ’n wet van die parlement kwalifiseer nie. Verwys verder na S v Khohliso 2014 2 SACR 49 (ECM) waar die hof bevind dat artt. 13(c) en 84(13) strydig is met artt. 9, 10 en 35 van die Grondwet. In Dinwa v Director of Public Prosecutions: Transkei (3176/2018) [2020] ZAECMHC 7 par. 30 maak die regter die volgende opmerking oor die status van wetgewing wat voor 1994 in die destydse selfregerende gebiede uitgevaardig is: “I cannot conceive of any legitimate basis as to why pre-1994 legislation of a now non-existent ‘country’ [Transkei] is still in existence and relied upon in 2020 more than a decade after the advent of democracy and the promulgation of legislation dealing with various aspects, including the environment. Be that as it may, it is also trite that regardless of its origin, all laws that were in force before the Constitution remained in force until amended or repealed, provided it passes constitutional muster.”
286 Bothma en Glavovic (1992:261).
287 Glazewski (2015:par. 14.6.1–14.6.9).
288 Kidd (2018:par 520).
289 Khohliso v The State (1) SACR 319 (KH) par. 53 onderskraag dié opinie deur die volgende opmerking: “It is rather odd that – 20 years into our constitutional democracy – we are left with a statute book cluttered with laws surviving from a bygone undemocratic era remembered for the oppression of people; the suppression of freedom; discrimination; division; attempts to break up our country; and military dictatorships. When these laws determine criminal liability, the situation looks even worse. It is not clear from the facts of the matter why this is the case. It is clear, though, that people like Ms Khohliso and the rest of us – and indeed our much valued vultures and other wildlife – deserve to be guided and protected by democratically elected legislatures through clearer laws on a cleaner statute book.”
290 Du Plessis (1995:36).
291 Rumsey (2009:420).
292 Endangered Wildlife Trust (2012:2–3, 20–1).
293 Ibid.
294 Ibid.
295 Endangered Wildlife Trust (2012:18–23).
296 Kidd (2002:24). Daar word wel toegegee dat sommige bestaansjagters of ander gemeenskapslede soms by die bedrywighede van georganiseerde misdaadgroepe betrokke raak, in welke geval die individu dan as ’n lid van ’n georganiseerde misdaadgroep vervolg moet word.
297 Kidd (2002:24).
298 Sien die CITES-regulasies.
299 Kidd (2018:par. 543).
300 Sien bv. Rumsey (2009:421).
301 Sien bv. artt. 13–26 van die North West Biodiversity Management Act; artt. 81–82 van die Mpumalanga Nature Conservation Act; artt. 68–69 van die Limpopo Environmental Management Act.
302 “Bekamping van wildmisdaad: ’n regsteoretiese ontleding van die handelinge, verwante misdade en rolspelers”.
303 Art. 101(3)(a)–(e) van die NEMBA; reg. 73 van die TOPS-regulasies.
304 Craigie e.a. (2009a:53–4).
305 Die Wet op die Voorkoming van Georganiseerde Misdaad 121 van 1998 maak onder meer voorsiening vir maatreëls om georganiseerde misdaad, geldwassery en kriminele bende-aktiwiteite te bekamp; om sekere aktiwiteite te verbied wat met afpersing verband hou; en om voorsiening te maak vir die verbod op geldwassery, vir die verhaal van die opbrengste wat vanuit misdaad spruit, vir die verbeuring van eiendom wat instrumenteel gebruik is om ’n misdaad te pleeg, of die verbeuring van eiendom wat met die opbrengs van misdade bekom is. Internasionale beste praktyk om georganiseerde misdaad te bekamp, is in die United Nations Convention Against Transnational Organised Crime (2003) vervat. Suid-Afrika het die voorgenoemde konvensie in 2004 bekragtig.
306 Die Wet op die Voorkoming en Bestryding van Korrupte Bedrywighede 12 van 2004 maak onder meer voorsiening vir maatreëls om korrupsie deur regeringsbeamptes in die openbare sektor hok te slaan. Internasionale beste praktyk om korrupsie te bekamp is in die United Nations Convention Against Corruption (2004) vervat. Suid-Afrika het die voorgenoemde konvensie in 2004 bekragtig.
307 Die Doeane- en Aksynswet 91 van 1964 mag gebruik word om persone te vervolg wat onregmatig met wildspesies en hul neweprodukte handel dryf. Artt. 15(1)(iii), 81 van die Doeane- en Aksynswet 91 van 1964 bepaal dat enige persoon wat Suid-Afrika binnekom of verlaat, alle goedere aan sy persoon wat kragtens enige wet verbied, beperk of beheer word, moet verklaar. Enige versuim om die betrokke goedere te verklaar kan tot strafregtelike vervolging lei, en die goedere sal dienooreenkomstig verbeurd verklaar word.
308 Die aanhef van die Border Management Authority Act 2 van 2020 erken die behoefte aan geïntegreerde grensbeheer en die rol daarvan in die bewaring van Suid-Afrika se omgewing en natuurlike hulpbronne.
309 Die Wet op Doeanebeheer 31 van 2014 maak voorsiening vir doeanebeheer oor alle vaartuie, vliegtuie, treine, voertuie, goedere en persone wat die Republiek binnekom of verlaat.
310 Craigie e.a. (2009a:53–4); Aslett (2018:82–151, 199–280). ’n Volledige ontleding van die rol van die bogenoemde wette in die bekamping van wildmisdaad in Suid-Afrika is buite die bestek van hierdie artikel en dienooreenkomstig word toekomstige navorsing op hierdie gebied aangemoedig.
311 Craigie e.a. (2009a:53–4).
312 Endangered Wildlife Trust (2012:20–1).
313 Ibid.
314 Ibid.
315 Ibid; Craigie e.a. (2009b:72).
316 Endangered Wildlife Trust (2012:20–1).
317 Sien bv. art. 44(1)(d) van die Nature and Environmental Conservation Ordinance (Cape).
318 Die International Fund for Animal Welfare is een van die grootste internasionaal erkende bewarings- en dierewelsynsorganisasies ter wêreld.
319 Die uitgebreide navorsing het tot die publikasie van ’n aantal verslae oor die onderwerp deur die International Fund for Animal Welfare gelei, onder meer: International Fund for Animal Welfare (2004), (2005, (2007), (2008), (2014), (2017), (2018), (2019).
320 Die ander lande wat deel uitmaak van die navorsing is Nigerië, Kenia, Côte d’Ivoire, Tanzanië, Uganda en Ethiopië.
321 International Fund for Animal Welfare (2017:18).
322 International Fund for Animal Welfare (2017:7, 18). In die 718 advertensies wat op 16 virtuele markte en drie sosialemediaplatforms geïdentifiseer is (beide wat regmatige en onregmatige wildspesies en hul neweprodukte adverteer), is 422 lewendige wildspesies en 8 030 neweprodukte geadverteer. Die gesamentlike geskatte waarde van die kommoditeite is R46 miljoen.
323 Die Wet op Elektroniese Kommunikasies en Transaksies 25 van 2002 maak voorsiening vir die vergemakliking en regulering van elektroniese kommunikasies en transaksies.
324 Die Wet op Kubermisdade 19 van 2020 skep misdrywe wat op kubermisdaad betrekking het.
325 Sien in dié verband in die algemeen die omvattende bydrae deur Snyman (2023).
- Hierdie artikel se fokusprent is saamgestel op Canva.
Lees ook:
| LitNet Akademies (ISSN 1995-5928) is geakkrediteer deur die Departement van Hoër Onderwys en Opleiding (DHET) en vorm deel van die Suid-Afrikaanse lys van goedgekeurde vaktydskrifte (South African list of approved journals). Hierdie artikel is portuurbeoordeel en kan kwalifiseer vir subsidie deur die Departement van Hoër Onderwys en Opleiding. |