Foto van Joshua Meservey: Jean Oosthuizen
........
Sedert Donald Trump sy intrek in die Withuis geneem het, het die wêreld geleer dat niks meer vanselfsprekend is in Amerikaanse buitelandse beleid nie.
........
Sedert Donald Trump sy intrek in die Withuis geneem het, het die wêreld geleer dat niks meer vanselfsprekend is in Amerikaanse buitelandse beleid nie.
Waar vorige presidente groot klem gelê het op multilaterale samewerking en Amerika se rol as wêreldleier, het Trump die teenoorgestelde pad gekies. Hy praat nie van globale verantwoordelikheid nie, maar van “America First” – ’n slagspreuk wat dit duidelik maak dat sy fokus binne sy eie landsgrense lê.
Vir Afrika, en spesifiek Suid-Afrika, beteken dit ’n nuwe werklikheid. Waar Barack Obama nog ’n vorm van romantiese idealisme teenoor Afrika gehad het – met projekte soos Power Africa en ’n groot klem op demokrasie en menseregte – sien Trump die vasteland hoofsaaklik deur ’n praktiese, selfs skeptiese lens. Sy fokus is nie op hulpverlening of ontwikkelingsamewerking nie, maar op wat Amerika daaruit kan kry.
Dit is teen hierdie agtergrond dat die Amerikaanse beleidsontleder Joshua Meservey verlede week ’n dagsimposium van die Pionier Instituut buite Stellenbosch toegespreek het oor Amerika se internasionale orde onder Donald Trump.
Hy het vanuit sy oogpunt ’n perspektief geskets op Amerika se buitelandse beleid en wat dit vir Suid-Afrika beteken
Die simposium is by Vredenheim-landgoed buite Stellenbosch aangebied. Die Pionier Instituut is ’n Nederlandse stigting vir opvoeding en toegepaste navorsing wat sedert 2010 in Europa en die Midde-Ooste projeknavorsing onderneem. Dit reël ook lesings en werkswinkels oor internasionale politieke impakbestuur en veerkragtigheid.
Meservey, wat die simposium via Zoom toegespreek het, is die senior beleidsontleder vir Afrika en die Midde-Ooste by die Heritage Foundation in Washington, DC wat bekend is vir sy konserwatiewe standpunte. Sy politieke voorkeur neig ook konserwatief en hy beskryf homself as ’n konserwatiewe ondersteuner van die Republikeinse Party.
Volgens Meservey, wat duidelik ’n Trump-ondersteuner is, word die Trump-beweging in Amerika gevoed deur kulturele onrus, insluitend kommer oor die institusionalisering van ras- en seksuele voorkeure en die verowering van elite-instellings deur ’n revolusionêre ideologie.
Trump se benadering is volgens hom ’n mengsel van impulsiewe besluite, harde onderhandeling en ’n sterk klem op transaksies. Hy hanteer internasionale betrekkinge amper soos ’n besigheidsooreenkoms: Jy gee iets, jy kry iets terug. Sy hantering van bondgenote en vyande is ewe onvoorspelbaar, sê Meservey. Duitsland en Kanada word byvoorbeeld skerp deur hom gekritiseer, terwyl lande soos Noord-Korea op verrassende tye lof ontvang het.
........
Trump se benadering is volgens hom ’n mengsel van impulsiewe besluite, harde onderhandeling en ’n sterk klem op transaksies. Hy hanteer internasionale betrekkinge amper soos ’n besigheidsooreenkoms: Jy gee iets, jy kry iets terug. Sy hantering van bondgenote en vyande is ewe onvoorspelbaar, sê Meservey. Duitsland en Kanada word byvoorbeeld skerp deur hom gekritiseer, terwyl lande soos Noord-Korea op verrassende tye lof ontvang het.
........
Handelsooreenkomste word nou benader soos transaksies wat getoets word teen die vraag: “Wat kry die VSA hieruit?” Dit plaas druk op bestaande ooreenkomste soos Agoa (African Growth and Opportunity Act), wat al jare lank ’n sleutelrol speel in handel tussen Suid-Afrika en Amerika. Waar vorige administrasies dit gesien het as ’n belegging in Afrika se groei, kyk Trump se span eerder of dit Amerika se ekonomie genoeg bevoordeel.
........
Wat buitelandse hulp betref, is die boodskap ewe duidelik. Trump glo nie Amerika moet die wêreld se probleme oplos nie. Hy het probeer om groot besnoeiings aan te bring in fondse wat tradisioneel na gesondheidsorg, armoedeverligting en humanitêre projekte in Afrika gaan.
........
Wat buitelandse hulp betref, is die boodskap ewe duidelik. Trump glo nie Amerika moet die wêreld se probleme oplos nie. Hy het probeer om groot besnoeiings aan te bring in fondse wat tradisioneel na gesondheidsorg, armoedeverligting en humanitêre projekte in Afrika gaan. Dit sluit selfs programme in soos Pepfar, wat ’n kritieke rol in die stryd teen MIV en Vigs gespeel het. Al is die ergste besnoeiings deur die Amerikaanse kongres teengestaan, bly dit duidelik dat Trump nie sentiment het vir groot, duur ontwikkelingsinisiatiewe nie.
Sy styl het volgens Meservey egter ’n paar verrassings. Omdat hy so sterk glo in harde onderhandeling, is hy geneig om baie reguit te wees oor wat hy wil hê. Dit maak hom anders as diplomate, wat dikwels in versigtige, diplomatiese taal praat. “Sommige Afrikalande kan dit selfs verfrissend vind, want dit bring vinnig duidelikheid oor wat op die tafel is, al is dit soms ontnugterend.”
........
Sy styl het volgens Meservey egter ’n paar verrassings. Omdat hy so sterk glo in harde onderhandeling, is hy geneig om baie reguit te wees oor wat hy wil hê. Dit maak hom anders as diplomate, wat dikwels in versigtige, diplomatiese taal praat. “Sommige Afrikalande kan dit selfs verfrissend vind, want dit bring vinnig duidelikheid oor wat op die tafel is, al is dit soms ontnugterend.”
........
Vir Suid-Afrika lê die uitdaging volgens hom daarin om slim te speel. Suid-Afrika se verhouding met die VSA is belangrik, nie net vir handel nie, maar ook vir beleggings, veiligheid en internasionale samewerking. Trump se regering soek praktiese resultate. Dit skep die kans om sake soos beleggings in infrastruktuur, energie of sekere nywerhede op ’n direkte manier te bevorder. Maar dit vra ook dat Suid-Afrika homself minder sien as ’n ontvanger van hulp, en meer as ’n gelyke handelsvennoot wat waarde kan toevoeg.
Wat duidelik is, is dat Trump se Amerika nie meer die ou rol van wêreldpolisieman wil speel nie. Dit laat ’n gaping in internasionale betrekkinge, en lande soos China vul dit graag. Vir Afrika beteken dit dat die speelveld verander. Lande sal meer strategies moet dink oor wie hulle vennote is, en watter voordele of risiko’s dit inhou.
Uiteindelik kan Trump se buitelandse beleid dalk beskou word as ’n wake-up call vir Afrika, sê Meservey. Dit herinner ons daaraan dat ons nie altyd kan staatmaak op ander lande vir redding of ondersteuning nie. Ons sal ons eie pad moet vind, ons eie belange moet beskerm en ons eie strategiese alliansies moet bou.
Vir Suid-Afrika is die uitdaging duidelik: Bly relevant, wees strategies, en moenie vassteek in die idees van ’n verlede waarin Amerika outomaties die groot helper was nie. Die wêreld is besig om te verander en Trump het net die spoed daarvan versnel.
Volgens Meservey handhaaf die VSA tradisioneel kontinuïteit ten opsigte van sy buitelandse beleid oor presidensiële administrasies heen, maar Trump se tweede termyn verteenwoordig ’n radikale afwyking.
Die verskuiwing word toegeskryf aan ’n beter voorbereide organisasie, ’n sterker verkiesingsmandaat, ’n ander span wat lojaliteit prioritiseer, en die opkoms van globale krisisse.
Verhoogde dringendheid in Trump se aksies spruit uit die persepsie dat president Biden se beleid die grondslae van die VSA volgens die Trump-administrasie bedreig het, wat lei tot ’n begeerte vir vinnige en dramatiese optrede.
Die Trump-beweging is ook bekommerd oor massiewe onwettige immigrasie, wat beskou word as ’n kulturele en politieke projek om demografie te verskuif en ’n permanente Demokratiese meerderheid in te lui.
Die persepsie van ’n "diep staat" wat die president se wil dwarsboom, en die tydsdruk van Amerikaanse verkiesingspolitiek, dra volgens Meservey by tot ’n gevoel van dringendheid en die behoefte aan dramatiese optrede.
Hy sê daar is vier magsentrums in Washington wat beleidmaking beïnvloed naamlik Trump en sy binnekring, die uitvoerende tak se burokrasie, die Kongres, en die breër beleidmakingsekosisteem (dinktenks, akademie, en lobbyfirmas).
Die uitvoerende tak se burokrasie is ten opsigte van belangrikheid gedegradeer, wat ’n opening skep vir die Kongres en dinktenks om ’n sterker stem te hê. Lobbyfirmas met direkte verbindings tot die Trump-wêreld is die invloedrykste, terwyl ander deur die burokrasie moet werk, wat tans minder proaktief en ietwat magteloos is.
Wat betref voorbehoude en implikasies vir Afrika sê hy daar is beleidsdebatte binne die Trump-administrasie aan die gang wat die diversiteit van die Trump-beweging weerspieël, met mededingende faksies en magstelsels.
Een sleuteldebat behels die opkoms van diegene wat voorstanders daarvan is dat die VSA grootliks uit die wêreldtoneel moet terugtrek, maar hierdie groep het onlangs terugslae gely.
Implikasies vir Afrika wat uit Trump se buitelandse beleid spruit, sluit moontlike nadele in, soos tariewe wat gebruik word om die globale handelstelsel te herorden en lande se gedrag te beïnvloed, en die moontlikheid dat Afrika oor die hoof gesien word.
Trump se buitelandse beleid is minder ideologies en meer gefokus op transaksies, sê Mersevey. Hy waardeer mag en is bereid om met magtige lande te onderhandel, selfs dié met twyfelagtige menseregterekords, indien dit die VSA bevoordeel.
“Afrika-lande moet strategies iets van waarde aan president Trump bied om sy aandag en ondersteuning te kry.”
........
Wat Suid-Afrika se handelsuitdagings betref, meen hy Suid-Afrika staar hoë tariewe in die gesig as gevolg van politieke besluite en is ongetwyfeld op Trump se radar. ’n Handelsbeleggingspakket alleen mag dalk nie genoeg wees om die kwessies aan te spreek nie; politieke veranderinge is nodig.
........
Wat Suid-Afrika se handelsuitdagings betref, meen hy Suid-Afrika staar hoë tariewe in die gesig as gevolg van politieke besluite en is ongetwyfeld op Trump se radar. ’n Handelsbeleggingspakket alleen mag dalk nie genoeg wees om die kwessies aan te spreek nie; politieke veranderinge is nodig.
Die Trump-administrasie glo die globale handelstelsel was onregverdig teenoor die VSA en gebruik tariewe as hefboom.
’n Volledige versoening tussen Rusland en die VSA is volgens Meservey onwaarskynlik, selfs onder ’n Trump-administrasie, as gevolg van binnelandse politieke kwessies.
Hy sê Trump is bereid om streng op te tree teenoor Rusland, maar wil uiteindelik die Oekraïne-Rusland-oorlog beëindig, selfs al is die voorwaardes nie ideaal nie. “As president Trump glo dat Wladimir Poetin tyd mors, kan die verhouding aansienlik versleg, wat tot strenger maatreëls teen Rusland sal lei.”
Die Demokratiese Party in Amerika sukkel volgens Mesevery om weg te draai van onpopulêre beleide oor vraagstukke soos onwettige immigrasie en kultuurkwessies. “Radikale figure binne die party, hoewel opwindend vir sommige, is buite die hoofstroom van Amerikaanse politiek. Ekonomiese kwessies en kulturele kwessies is die primêre dryfvere van verkiesingsentiment, en die Demokrate staar uitdagings op beide fronte in die gesig.”
Daar woed volgens hom ’n stryd in die VSA om Amerika se identiteit. Hy sê daar is ’n deurlopende debat oor of Amerika ’n Westerse samelewing of ’n samestelling van individue is, met sommige wat ’n dramatiese veranderinge voorstaan.
“Pogings om die VSA uit te beeld as fundamenteel gebrekkig en nie die moeite werd om te red nie, is daarop gemik om mense te oortuig van die behoefte aan radikale verandering. Die stryd om Amerika se identiteit is aan die gang, met ’n verskuiwing in kultuur, veral onder jongmense, wat tot groter skeptisisme oor die VSA lei.”
Lees ook:
VSA en Suid-Afrika: ’n huwelik wat skeefloop in ’n nuwe wêreldorde
Wat sê Bettina? Wat is die implikasies van Trump en Musk se uitval?
A movie festival, visits to the USA, Afrikaner refugees and Donald Trump
Kommentaar
Ek gee sommer 'n Suid-Afrikaanse perspektief: en los die Franse en Hollandse se denkers om oor hulle moreel-politieke verval in Palestina te besin soos die Westerse era genadiglik sy heerskappy se einde bereik.
Amerika se Nasionale strategie is nog steeds en sedert BUSH 2002: 1) verhoed 'n mededingende alternatiewe mag of koalisiese-alliansie; 2) Amerikaanse oorheersende mag (“preponderance”) veral ekonomies-militêre en kulturele mag); Amerikaanse unilaterale oorheersing (“primacy”); en hegemoniese beheer. As 'n setlaar-koloniale land het dit nog nooit sy werklike identiteit in die gesig gestaar nie - alhoewel al hoe meer Amerikaanse historici hierdie belangrike historiese onreg probeer oopskryf - en was hy nog nooit n “leier” nie.
Rusland en almal van ons - dis nou die Res van die nie-Westerse wereld - wil NAVO uitbreiding stop, Amerikaaanse militêre bassise buite hulle grense stop, en in vrede met almal lewe - sonder Westerse dominasie of Amerikaanse inmenging.
Sjina is tegnologies ver voor Amerika met 'n gemoderniseerde en groen ekonomie: die wêreldmag het reeds geskuif.
Die toekoms lê Oos, Suid, tuis bes … nostalgie vir die Amerikaanse eeu (van kolonialisme, rassisme en imperialisme vanuit n Suidelike perspektief) is net so onwenslik soos nostalgie vir Apartheid … dus in antwoord op Jean se goeie vraag en mynsinsiens: bou eerder 'n nuwe en meer gelyke wêreldorde gefokus op ekonomiese ontwikkeling as een waarin Amerika dink hy kan “die wêreld” lei…
Hoogtyd dat Amerika homself eerste stel en ophou om die beursie van die wêreld vir bedelaars (rugstekers meestal) te moet wees. Suid-Afrika is een van die wat anti-Amerikaans wil optree en ook die Amerikaanse witbrood onder die arm wil bly vasknyp. Janee, die wakeup call moet nou nog harder kom. As jy die VSA se brood wil eet, moet jy hulle (Trump) se lied sing. Of bly weg en skaar jou by China, Rusland en Brics. Amerika gaan óf baie sterker hier uitkom óf die Demokrate gaan weer oorneem en die woke en geld-gee-vir-bedelaars kultuur terugbring in volle glorie as staatsbeleid. Trump het darem die ANC mooi op hul neuse laat kyk met hul openlike anti-wit-diskriminasie.