Wat is toch het geheim van Irma Joubert?

  • 3

Deze vraag bekruipt me de laatste tijd meer dan eens. Vandaag heb ik het manuscript van haar vierde boek ingeleverd (ja, lieve lezer, er komt nog meer); ondertussen staat het eerste nog steeds in de top-tien en kwam het derde daar vorige week binnen op nummer één. Voeg daarbij het boordevol geboekte auteursbezoek in mei en je ontkomt niet aan de conclusie: deze Zuid-Afrikaanse schrijfster is bezig aan een ware zegetocht onder het Nederlandse lezerspubliek.

Ik vergelijk het effect van haar boeken graag met het effect dat de Afrikaanse taal vaak op Nederlanders heeft. Nederlanders die het Afrikaans ontdekken raken er zonder uitzondering door gefascineerd. Het lijkt zo op onze eigen taal en heeft toch zo’n heel eigen charme. We kunnen het met enige moeite volgen, maar op onverwachte momenten onttrekt het zich plotseling aan ons begrip. We denken iets te begrijpen en dan blijkt dat vertrouwde woord ineens het tegenovergestelde te betekenen.

Dat spanningsveld tussen het vertrouwde en het exotische zit naar mijn idee ook in Irma’s boeken. De wereld die ze oproept herkennen we; sommigen van ons meer dan anderen, maar een feit is dat denken, doen en geloven van de Afrikaners duidelijk Nederlandse en zelfs hervormd-gereformeerde wortels heeft. Hun spiritualiteit en de manier waarop ze hun christen-zijn vormgeven is ons vertrouwd. De hoofdpersonen gaan wekelijks naar de kerk, ze bidden en danken en lezen uit de Bijbel bij het eten, ze zingen zelfs psalmen en gezangen bij het harmonium.

Maar net als we gaan denken ’wat leuk, die mensen zijn net als wij’, gaan ze ineens naar de bioscoop en naar dansavondjes - iets wat onder het gereformeerde volksdeel in de jaren veertig en vijftig zeker niet gebruikelijk was. En alsof dat nog niet schokkend genoeg is, staan we ook oog in oog met Boelie, die af en toe flink fascistische taal uitslaat.

Dan willen we het waarom en hoe weten. We komen niet meer los van deze gewone mensen die we dachten te herkennen, maar die vervolgens keuzes maken waar onze mond van openvalt. Het is Irma’s kracht dat we over die kloof heen de gewone mensen blijven zien en waarderen. We griezelen van Boelies racisme en tegelijk kunnen we hem sympathiek vinden vanwege zijn toewijding aan Pérsomi.

De ruwe, onbehouwen Gerbrand vertedert ons met zijn brieven.

Zo worden er niet alleen in Irma’s boeken bruggen gebouwd over verschillen van cultuur en godsdienst heen, maar slaan ze ook zelf een brug tussen Nederlanders en Afrikaners, die soms zo op elkaar lijken en soms ook helemaal niet.

Dorienke de Vries, Vertaler

  • 3

Kommentaar

  • Dorienke,

    Ek het ook Irma se boeke ontdek en eers baie skepties daaraan gelees, want ek haat sentimentele skrywery. My opinie het egter gou verander en ek vind haar 'n briljante skryfster. Vanaf bladsy een,hou sy die leser geboei.

    Die geskiedkundige feite wat sy in haar verhale inwerk, is beide geweldig akkuraat en 'n mens kry die gevoel dat sy baie navorsing doen. Dit gee lewe aan haar karakters en mens kry nooit die gevoel dat sy die geskiedenis gebruik om karakters te skep nie,maar eerder dat haar karakters  die geskiedenis laat  lewe.

    Ek kan nie wag vir haar volgende boek nie!

    Groetnis

    Perdebytjie

  • Dorienke,
    Ek  het jou interessante bydrae in Nederlands makliker gevolg as sommige Afrikaanses hier op SêNet. Ek moet darem erken dat ek nog uit die era dateer waar ons Nederlandse boeke as voorgeskrewe werke op skool gehad het. En die onverwagse betekenisverskille het maar soms ’n verleentheid afgegee as die onderwyser so op ’n woord wat in Afrikaans ’n heeltemal ander betekenis het, vassteek. Ek onthou nog Skeepsjongens van Bantekoe en later Het Fregatskip Johanna Maria — beide seeverhale. Daar was nog ander ook.

    Dis goed om te hoor jy geniet Afrikaans en Perdebytjie, dis lekker om weer jou stem te hoor. Ek het jou gereelde bydraes en kommentare die afgelope twee weke hier gemis.
    Groete
    Panda

  • Panda,

    Dankie vir jou kommentaar. Ek is deesdae maar bietjie stil, want ek sukkel om die nuwe formaat gewoond te raak en my rekenaar hang heeltyd op vanweë die feit.

    Ek sien uit na een van jou oulike ruimtelike bydraes!

    Groetnis

    Perdebytjie

  • Reageer

    Jou e-posadres sal nie gepubliseer word nie. Kommentaar is onderhewig aan moderering.


     

    Top