Het Boschhuis, Kroniek van een familie door Pauline Broekema

  • 0

De geschiedenis van het schoolboekje, verteld door het verhaal van een familie. Pauline Broekema doet dat in haar boek Het Boschhuis, Kroniek van een familie. Ze weet aan de hand van haar familie een hele geschiedenis te vertellen over Nederland in het laatste kwartaal van de negentiende eeuw en de eerste helft van de twintigste eeuw.

Pauline Broekema kent haar familie voornamelijk uit alle verhalen die regelmatig werden opgedist. Ze noemt ze: 'gestolde geschiedenissen zonder details'. De ziekte van haar moeder en een bijzonder portret van een meisje met een indringende blik brengen haar op het idee om de familiegeschiedenis in te duiken. Op zoek naar de verhalen van de familie Ter Beek.

Indringend portret

Het is een indringend portret geworden dat begint bij de overgrootouders van Pauline Broekema, Frans Jan ter Beek en Jannetje Post. Jannetje komt uit een groot boerengezin dat in Muiderberg woont. Frans Jan is eveneens van boerenkomaf, maar hij zoekt zijn geluk als tabaksplanter in Deli op Sumatra.

Zo belandt Pauline Broekema op een voor haar onbekend terrein van de familie. Ze maakt een speurtocht door de geschiedenis en behandelt interessante onderwerpen, zoals het plantersleven in Nederlands-Indië en trouwen met de handschoen. Ook schrijft ze over de arbeidsomstandigheden waarin de arbeidskrachten uit Indië en China verkeerden.

Twee verhalen

Het Boschhuis laat zich grofweg verdelen in twee verhalen, het verhaal van haar overgrootouders Frans Jan en Jannetje ter Beek- Post en het verhaal van haar grootouders Juul en Jane ter Beek. Het eerste speelt in Muiderberg en op de tabaksplantages in Deli, Noord-Sumatra. Het tweede deel speelt in en rond Bilthoven.

In allebei de delen schrijft Pauline Broekema op overtuigende wijze over haar voorouders. Ze weet het leven op een tabaksplantage mooi weer te geven in deze indringende verhalen. Het harde bestaan en het tekort aan arbeidskrachten. De omgang met de inlandse bevolking en het personeel. Het staat allemaal in schril contrast met het boerenleven in Muiderberg. Pauline Broekema verwerkt dit op een integere manier in haar boek. Ze weet daarmee begrip te kweken bij de lezer en slaat zo een brug tussen toen en nu.

Spelen met de waarheid

Dat ze daarbij ook speelt met de waarheid is niet erg. Niet alles is echt zo gebeurd, maar omwille van het verhaal is er soms iets omheen geromantiseerd. Hierbij geldt wel de maatstaf dat het zo gebeurd zou kunnen zijn.

Zoals de oude Jannetje die in de oorlogswinter de slaap niet kan vatten nadat ze van de dood van haar kleinzoon heeft gehoord.

Haar rusteloosheid won het van de aarzeling om de kou te trotseren. Ze voelde haar benen, haar rug en haar nek, toen haar oude, eeltige voeten het zeil raakten en ze op de tast naar de wastafel schuifelde, voor een glas water de kraan opendraaide en zich bedacht. Natuurlijk, de waterleiding was kortgeleden afgesloten. (387)

In het indringende fragment behandelt Pauline Broekema allerlei elementen, zoals de buurtbewoners die de monumentale bomen proberen te beschermen voor roof. Of de wijziging van de straatnaam na de komst van de Duitsers, van Wilhelminalaan in Stadhouderslaan. Ook vraagt ze zich af wanneer ze voor het laatst gehuild heeft.

Verteltechnieken

Allemaal verteltechnieken uit het genre van de roman die hier helpen om het verhaal tot leven te wekken. Pauline Broekema weet op een prachtige en integere manier het saaie archiefmateriaal tot leven te wekken in haar boek. Het verhaal overstijgt de droge opsomming uit het archief en brengt het verhaal van de mensen. Ze weet hierin op een bewonderenswaardig manier haar vondsten uit de archieven te verwerken.

Het tweede en grootste deel van de familiekroniek wordt gedragen door de fusillade van Pauline Broekema's oom Pieter in de Tweede Wereldoorlog. Hij krijgt de kogel als een deel van de verzetsgroep waarvan hij deel uitmaakt wordt opgepakt bij een poging de spoorlijn te laten 'ploffen'. Ze worden gepakt door landwachters. Ook Pieter wordt opgepakt en naar Utrecht overgebracht voor verhoor.

Inbedden

Het is een aangrijpend familieverhaal dat Pauline Broekema mooi plaatst in het verhaal van de Tweede Wereldoorlog. Ze bouwt de spanning zorgvuldig op en plaatst de documenten op een heel integere en indringende manier in het verhaal. De brieven krijgen een andere lading door het verhaal dat ze eromheen vertelt.

Ik heb grote bewondering voor de manier waarop ze de familiekroniek vormgeeft in haar boek. Het is ook echt een familieverhaal geworden dat bekijft en dat emoties oproept. Dat effect weet ze alleen maar te bereiken door op een vrij afstandelijke manier te schrijven over de mensen die ze gekend heeft. Het geeft haar familie een gezicht.
Het portret van haar moeder op de kaft krijgt daarmee ook een verhaal.

Titel: Het Boschhuis, Kroniek van een familie

Skrywer: Pauline Broekema

Uitgewer: De Arbeiderspers

ISBN: 978 94 295 8897 3

Prys: € 19,95

Bladsyde: 471

 

  • 0

Reageer

Jou e-posadres sal nie gepubliseer word nie. Kommentaar is onderhewig aan moderering.


 

Top