Die onderwys verkeer tans onder baie druk. Freek Robinson gesels met Paul Sauer, uitvoerende beampte van die Suid-Afrikaanse Onderwysersunie (SAOU). Poste, begrotingsinkortings, leerders se gebrek aan leesbegrip, die Bela-wet, die toestand van klaskamers en die welstand van onderwysers word onder die loep geneem.

"Die regering se voorneme om duisende onderwysposte te snoei lei tot grootskaalse ongelukkigheid in onderwyskringe. In die laaste paar weke het verskeie provinsiale departemente aangedui dat hulle geldprobleme ondervind as gevolg van kwaai begrotings, die swak ekonomiese omstandighede van die land en finansiële wanbestuur van die vorige regering."

"Stilswye impliseer instemming, soos die gesegde lui. Ek het lank gelede die besluit geneem om nie aanwesig te bly in gesprekke of aan tafels waar ek vergiftig word nie. Hoekom aanwesig bly? Om te verhoed dat iemand wat bereid is om aanstoot te gee, nie aanstoot neem nie? Nie meer nie."

"Understanding the recent attacks launched by Iran against Israeli targets and, concomitantly, the spectre of a broader conflict, requires engaging with a wider history of Iranian foreign policy."

"The billions of dollars in financial aid flowing from the West to Israel, primarily from the US, raises the question: Why is there such fierce loyalty, despite clear human rights violations and evidence of the greatest crime of all crimes – genocide?"

"Dit bring ’n knop in my keel wanneer ’n biblioteekgebruiker die gebou verlaat en erkenning gee aan die verskil wat ons diens in hulle lewe of omstandighede gemaak het." Hierdie onderhoud met Cecelia Larey is die agtste aflewering oor ons biblioteke.

"Beukman sê die kommer vir die media se toekoms lê nie by die hoofstroommedia wat gebonde is aan ’n perskode en persombudsman se uitsprake nie. Dit lê by wat hy noem die fees van die oningeligtes."

"My kop wil nie vatplek kry aan die gedagte nie. Martie (Retief) Meiring kon ons tog nie verlaat het nie."

"Die Kaap in die vroeë sewentigs was basies klein en almal het so half mekaar geken. Maar Martie het álmal geken. En deur Martie is ’n hele groot gemeenskap vir vele oopgemaak."

"Die drie persoonlikhede wat voorgehou word as drie voorlopervroue oor drie geslagte in die Afrikaanse joernalistiek oor een eeu waarin hulle hul joernalistiek beoefen het, is Miemie (Maria Elizabeth) Rothmann, beter bekend as MER, Rykie van Reenen en Martie Retief Meiring. Die artikel sal vanuit ’n mediageskiedkundige vertrekpunt ’n oorsig gee oor die eerste vrouestemme in die Hollands-Afrikaanse joernalistiek, aangesien die pionier MER nie in ’n vakuum haar loopbaan begin het nie."

"Ek sit vanaand en dink aan een van die heel grootste hoogtepunte in my lewe. Dit was in 1978, my eerste jaar in Wilgenhof."

Die Afrikaanse Taalraad nooi lede en die algemene publiek uit om kandidate vir die Kokertoekennings van 2024 te benoem. Die doel van die Kokers is om erkenning te gee aan mense wat besondere bydraes tot Afrikaans gemaak het. Hierdie jaar se wenners sal einde November op die Taalraad se sosialemediaplatforms aangekondig word.

"Die realiteit is dat klousules 4 en 5 deel is van die wet wat klaar onderteken is. Dit is net die implementering wat met drie maande uitgestel is vir verdere gesprekvoering. Dit sal outomaties na drie maande in werking gestel word indien dit nie deur ’n wysigingswet herroep word nie."

"Maar om te Bela of nie te Bela nie is eintlik nie ter sake nie. Dit lewer dalk lekker nuus op, maar die lot van Afrikaans as voertaal in skole hang van meer af as net een wet. Bela is ’n strydkreet vir rolspelers aan albei kante van die geveg, maar ook ’n skuifmeul vir veel meer prosaïese maar harde werklikhede."

"Dit is duidelik dat daar finansiële druk op die Departement van Onderwys is. Ek voel onderwys is die laaste item op die finansiële begroting wat onder druk geplaas moet word. ’n Moontlike oplossing kan wees om ’n verpligte een-jaar-internskap vir nuwe onderwysers in te bring, wat die druk kan verlig."

"Die huidige dilemma waarin onderwys hom in Suid-Afrika bevind, is deels toe te skryf aan die feit dat daar soveel leerders is wat nie in hul moedertaal onderrig ontvang nie. Dit word nou al hoe meer deur die onderwysowerhede besef en ons hoop dat die kwessie spoedig aangespreek sal word."

"Geletterdheid en lees met begrip, of eerder die gebrek daaraan, onder graad 4-leerders, het onlangs onder die soeklig gekom. Wat sê kenners?"

"In Suid-Afrika bied die ongelykheid in toegang tot beroepsvoorligtingsdienste tussen skole met goeie hulpbronne en dié met beperkte hulpbronne ’n beduidende uitdaging."

"Daar word wyd erken dat die wetenskap tradisioneel deur Westerse paradigmas gemonopoliseer is. Verskeie velde in die sosiale wetenskappe besef dat navorsing nodig is om ’n bewustheid van die behoefte aan dekolonisasie in hierdie velde te kweek."

Is jy in graad 8 en moet jy somme doen oor getalpatrone, vierkantswortels en allerlei veranderlikes? Jy kan hierdie gratis oefenvraestel en memorandum van Lee-Ann Langeveld aflaai en aan die einde van die jaar fantasmagoriese punte behaal. (Ja, die woord kom in die woordeboek voor en jy sal aan die einde van die vraestel sien dat die woord ook in een van die somme voorkom.)

Is jy in graad 8 en stap jy soggens skool toe of ry jy met die fiets? Ry jy dalk met die taxi of vervoer jou ouers jou? Laai hierdie gratis vraestel en memorandum deur Lee-Ann Langeveld af en oefen somme waarin sulke vervoervoorbeelde voorkom. Ongeag almal se transport moet al die kinders in die voorbeeldsomme Wiskunde slaag. Hierdie vraestel maak dit sommer maklik!

Aansoeke vir die volgende pos word ingewag: Senior lektoraat – Taal- en Geletterdheidsonderrig (Afrikaans, Grondslagfase).

Die Kommissie vir Visuele Kunste het met ’n projek begin om van tyd tot tyd video’s te plaas oor onderwerpe wat oor die visuele kunste handel.

Hier is al die gratis studiemateriaal vir skole wat op LitNet beskikbaar is, gelys volgens graad.

Kyk na hierdie video’s op LitNet se YouTube-kanaal – en teken sommer ook in!

"ActionSA het in hulle reaksie gesê Moya is ’n hoogs gekwalifiseerde individu met uitgebreide ondervinding in plaaslike regering om goeie bestuur te herstel en die hoofstad reg te ruk."

"Volgens huidige regulasies in Suid-Afrika moet kommunikasiemaatskappye 30% in swart besit wees om in die land te kan werk. Die minister van kommunikasie en digitale tegnologie, Solly Malatsi van die DA, wil egter die reëls verander sodat Starlink ook in Suid-Afrika kan funksioneer."

"Ramaphosa sê die realiteit is dat hierdie jongste eskalasie deel is van ’n patroon van geweld wat oor meer as ’n halfeeu strek as gevolg van die besetting van Palestina."

"South African state hospitals and clinics are the primary healthcare option for millions of individuals without private care. However, the implementation of the National Health Insurance (NHI) Bill could broaden governmental reach into how private healthcare works. Should doctors and patients embrace the NHI, or could it be the straw that snaps the healthcare system’s back?"

"Interessante thematiek in niet een eenvoudig te ontrafelen tekst. Met een helder inleidend essay van Bas Heijne, waarin hij de brieven aan een (imaginaire) vriend verbindt met de overige publicaties van Camus."

"Die geregte kom een na die ander: garnaal-en-avokadokelkie, toe blatjanghoender en skaapboud in ’n degie; brosgebraaide aartappels met parmesaan; pampoenpoffertjies; en natuurlik vir nagereg, melktert; stroperige lemoenballetjies; malvapoeding; dik tuisgemaakte vla; en tuisgemaakte roomys met Ideal-melk in – soos my oorlede mamma dit in die sewentigs op Upington gemaak het, toe ons ook nie ’n koei, vars suurlemoen of Woolies gehad het nie. Ai, die verlange!"

"Die harde werk, die musikale vernuwing en die beter tydgleuwe waarin die groep gespeel het, het gewerk. BVK het naam gemaak, nie net in Suid-Afrika nie, maar ook op feeste soos Pukkelpop in Nederland."

"The film comes on a historical backdrop that remains as relevant as ever. Where Indonesia is concerned, the transfer of Dutch New Guinea to Indonesia in 1963 is regarded as the end of The Netherlands’s 250-year colonial empire. In the past weeks, however, colonialism has returned to the headlines, as the UK returned sovereignty of the Chagos Islands to Mauritius, after they had been colonised first by the French and then by the British in 1814."

"Graphic novels and comic books are flourishing in the current age, and are taken every bit as seriously as any other literature you could mention. The impact on popular culture is massive."

"Waar vorige resensente die groen geheim van Sati se gawe omseil het, gaan ek my verstout om die geheim te verklap aangesien Die gawe van groen reeds langer as ’n jaar gelede uitgereik is."

"Hoe lyk ’n man? Wanneer word jy ’n man? In die tronk word jou manlikheid gemeet aan jou vermoë om vinniger en beter met ’n selfgemaakte mes te kan kap. Maar is dit wat ’n pa aan sy seun wil oordra? Gedigte van Breyten Breytenbach, kortverhale van Willemien Brümmer en knipsels van Elise Bishop kom ook ter sprake."

"Die Diana Ferrus-prys word toegeken vir die beste poësiebydrae, en dis gestig om Afrikaanse streekstale te bevorder – of dan nou die sogenaamde Huisafrikaans. Ons glo dat die prys ’n baanbrekerinisiatief is wat poog om die ryk diversiteit van Afrikaans te bevorder en van dialekte wat dikwels misgekyk word. Ons skep ’n ruimte waarin digters hul uniekheid kan vier."

"Helaas is daar onder Afrikaanse boekresensies besonder goeie voorbeelde van bad writing."

"Boeke laat jou krities en innoverend dink en sinryke besluite neem: Koop boeke vir jou én jou kinders. Lees dit saam en praat saam. ’n Groter guns kan jy hulle nie bewys nie, en niemand anders gaan dit doen nie."

Hier is PEN Afrikaans se oorsig van Afrikaanse resensies wat in September 2024 verskyn het en digitaal beskikbaar is. Daar is ook skakels na boekbesprekings of -gesprekke en voorlesings wat op die radio of TV uitgesaai is.

Hierdie boek is ’n eerste in sy soort en sal ’n groot gaping in die mark vul. Daar is spesifiek gekyk na alle redenaars- en debatskompetisies in Suid-Afrika, sowel as alle vorme van toesprake wat in die skoolkurrikulum vereis word. Opvoeders en onderwysers – en enigiemand wat belangstel! – word hartlik uitgenooi om hierdie boekbekendstelling op 15 Oktober in Stellenbosch by te woon. Hier is nog inligting.

Siv Ngesi will be in conversation with Zelda la Grange for the launch of her book, What Nelson Mandela taught me, on Tuesday, 15 October 2024 at 17:30 for 18:00 at Exclusive Books Cavendish (Claremont) in Cape Town.

Hier is die boeke wat onlangs op die redakteur se lessenaar beland het.

"Die 2024-Toyota Stellenbosch Woordfees wat vanjaar met die feestema van #speel gespog het, was weer dié kulturele samekoms waaroor almal nog lank gaan gesels. Daar was meer as 400 unieke produksies wat in ongeveer 60 venues in en om Stellenbosch aangebied is en het elke moontlike kunsvorm – van dans tot boekgesprekke; kunsrondleidings tot wynskole; klassieke musiek tot komedie – ingesluit."

Die Toyota Stellenbosch Woordfees 2024 se EasyEquities Skrywersfees het vir baie interessante boekgesprekke gesorg. Menán van Heerden het foto’s van ’n paar van die skrywers geneem.

"Die narratief van Sand en die musiek van die geniale Poolse komponis dans om die ore. Chopin word beliggaam deur Dias en 'praat' deur sy musiek. Treffende silhoeëtte van Sand in haar manelpak en silinderhoed word geskets deur slim beligtingskeuses."

"Dié wat bekend is met Pretorius se werk, soos Klara Maas se hart is gebreek, sal die trilogieformaat herken. Die stories is as volg: Dié van ’n vrugtevlieg wat vir die eerste keer tienerliefde voel toe hy van aangesig tot aangesig kom met Timothée Chalamet. Dan die boudoireske mot wat vertel oor haar vlietende liefde met ’n kers, en Andries die Reën Spinnekop, ’n recovering alcoholic wat ’n tweede kans kry dmv tap dancing."

"Hierdie teks, deur Eugène Ionesco, is hoogs metaforiese, diep en propvol betekenis. En tog kan elke gehoorlid wegloop met hul eie, persoonlike boodskap. Dit gee mens heelwat om oor te dink. Dit is ’n waagstuk – met meesterlike optredes deur Antoinette Kellerman en Chris van Niekerk en regie deur Marthinus Basson. En die sukses van die stuk wys dat dit die moeite werd is om kanse te neem in kuns."

"Zietsman en haar pianis, Tony Bentel, is treffend mooi in hul skitterende Cabaret-geïnspireerde kostuums. Hulle gemak met en vertroue in mekaar is duidelik en verfrissend. Tegnies is die musiek indrukwekkend. Zietsman se sang is diep, roerend en moeiteloos. Soms doelbewus nie-te-perfek-nie. Skrywer en regisseur Johan Slabbert het ’n ongelooflike teks geskryf wat klassieke treffers met persoonlike stories uit Zietsman se lewe kombineer."

"Eddie du Pisani’s life has not turned out the way he had planned (sounds familiar?), and he is hanging on to a last string of hope. While questioning his own existence, purpose and will to live, he returns to the lamppost in Witbank that he had visited once before on a fateful night that changed his life forever. As he detours through childhood memories, his first love, his emulation of Elvis and the events that led him to this very place, he re-enacts heartbreaking memories."

"Is dit ’n outydse allegoriese stuk? Abstrakte teater aangepas vir ’n moderne gehoor? Dit is definitief ’n interessante stuk. Die konsep self het soveel potensiaal: ’n reis na die hiernamaals waartydens Nora se lewe deur verskeie karakters gemeet en beoordeel word. En sy moet ook vir haarself besluit wat haar lewe werklik werd was."

"Dit is ’n slim teks wat subtiel op die been gebring is – die tipe stuk waardeur jy lag terwyl jy eintlik wil huil oor hoe naby dit aan die werklikheid is. ’n Persoonlike gunsteling by die fees."

"Can broken things, broken hearts, broken people be mended? And if so, do you repair them to the state they were in before breaking? Perhaps it is stronger or better if the item finds a new purpose."

"The dancing was performed with an ease that made me feel almost like I was watching him dancing in his own home. It was intimate and mesmerising. The African influence in the music and set, the use of sand and liquid to create strong visuals and the unbelievable voices of the quartet accompanying Maqoma are all locked in my memory."

"I would say that art is always of its time, but also that great art has the potential to be timeless. By that, I already get into trouble with the postmodernists, but that’s fine by me."

"Vanjaar was daar ’n bekroonde Silwerskermfees-dokkie oor kinders en hul honde, ’n pryswenner-ATKV-Tienertoneelstuk en ’n meertalige Kaapse fantasie wat deur kinders van daardie ouderdom gekomponeer en opgevoer is. En dit was slegs produksies op die laaste Vrydagmiddag en Saterdagoggend van die fees."

"Hierdie jaar het weer sy eie magic gebring. Musiek, komedie en debuutdramas van die beste gehalte. Die program was ontsettend mooi gebalanseerd en net groot genoeg om seker te maak almal kry ’n stukkie van die pie. Daar is vir my niks lekkerder as vol sale en uitbundige gehore wat na die tyd verstom na hulle motors toe loop nie."

"Albei produksies het gefokus op die lewens van hierdie ikone, hul tragiese afsterwe en die tydlose nalatenskap van hul musiek op die Suid-Afrikaanse kultuurlandskap. Tog was my belewing van hierdie onderskeie stukke wêrelde uitmekaar."

Tamlyn Wessels het ’n siekte wat haar verlam gelaat het (Guillain Barré-sindroom), oorwin en jaag nou haar musiekdrome na. Sy span kragte saam met Select Musiek en is opgewonde om haar enkelsnit "Klein bietjie" bekend te stel.

"Teen die aand hoor hy Jamila se stem buite die venster. Sy staan daar tussen die wingerdstokke, onder ’n gerfie sterre. Sy wink hom nader. Op haar rug is ’n bondel klere en stukkies huisraad: tonteldoos, ketel, slagmes, braaipan, teeblik, kooigoed en watersak. Ook ’n kardoesie growwesout, droëvrugte, tabakrolle, bokkoms en ’n boesel broodmeel."

"Die wag in gewone klere roep ’n kollega nader en Ewald sluk swaar toe hy die band om die hond se nek sien. Dit is ’n plofstofhond. Die brak stap tot by die bakkie en gaan sit regop by die bestuurder se oop deur. Sy snoet beduie na die agterkant van die sitplek."

"Eros, Hypnos en Thanatos vervleg in my kop
Waar begin die een en waar hou die ander op?"

"en jou koekblikke
staan leeg
op my kombuiskas"

"dit bly droog
niemandsland treur
oor verwaandheid
van die mens"

"op die altaar lê ek as prooi van pyn
Dood, slurp my eerder op"